Vogelvrij

Verteller: Portret Samuel Cohen.2.JPG Samuel Cohen
Auteur: Frits Slicht Frits Slicht

Samuel is bijzonder kritisch ten aanzien van zijn mede-Nederlanders.

De zaak van Suze Branden. Advertentie voor de zaak van tante Suze Cohen-Brandon. Bron: Het NIW van 21-06-1940

De zaak van Suze Branden. Advertentie voor de zaak van tante Suze Cohen-Brandon. Bron: Het NIW van 21-06-1940

 

 

Naarmate de bezetting vorderde namen de maatregelen van de Duitse bezetter toe. Samuel bespreekt ze, de ene wat uitgebreider dan de andere. Kritisch is hij op de houding van de Hollander. Hollanders, zo zegt hij, waren pragmatisch ingesteld. Wat stelt het allemaal voor die maatregelen, we tekenen die ariër verklaring en laat ze verder naar de maan lopen. Veel protesten waren er niet, ja een enkele professor en priester. Mochten er uitzonderingen zijn, zo schrijft hij, dan gunt hij hen met terugwerkende kracht alle eer. Joodse bedrijven werden geregistreerd en kregen een ‘Sachverwalter’ (zie: Verwalter ).

GEARISEERDE ZAKEN (a) GEARISEERDE ZAKEN. Bron: Oranje Ster15 april 1942

GEARISEERDE ZAKEN (a) GEARISEERDE ZAKEN. Bron: Oranje Ster15 april 1942

GEARISEERDE ZAKEN (b). GEARISEERDE ZAKEN. Bron: Oranje Ster15 april 1942

GEARISEERDE ZAKEN (b). GEARISEERDE ZAKEN. Bron: Oranje Ster15 april 1942

Ambtenaren met een Joodse achtergrond werden ontslagen, kapitaal moest worden ondergebracht bij een speciale bank. Het ging om zaken waar ons gezin eigenlijk weinig mee van doen had. In ons gezin geen mensen met een ambtelijke functie, we hadden geen kapitaal of een eigen bedrijf. Voor mijn tante Suze (Susanna Brandon) lag dit anders, zij had een eigen zaak (zie afbeeldingen).

Het Joodsche Weekblad (1941) met oa de zaak van Suze Cohen-Brandon.JPG Sjabbat en Zondag gesloten! Bron: Het joodsche weekblad: uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam van 25-07-1941

Het Joodsche Weekblad (1941) met oa de zaak van Suze Cohen-Brandon.JPG Sjabbat en Zondag gesloten! Bron: Het joodsche weekblad: uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam van 25-07-1941

 

Samuel is niet mild over de houding van de Hollander, hij schrijft:

“Wij waren opgegroeid in een atmosfeer van ‘gezond wantrouwen’ jegens niet-Joden. De dagen waarover ik het heb billijkten die houding zeker. Veel Hollanders vonden het helemaal niet zo erg, dat de Joden ‘een beetje gekortwiekt’ werden. Een latent antisemitisme was er altijd; nu buiten de bezetters dat uit met behulp van plaatselijke ideologen. Ze mestten de voedingsbodem alsof het tere kasplatjes gold, vierentwintig uur per dag, zeven dagen in de week. De Joden werden vogelvrij verklaard en elke tegenstand werd wreed de kop ingedrukt. We hadden onszelf altijd geïsoleerd. Nu waren we helemaal op onszelf aangewezen. Niet-Joodse kennissen hadden we niet en het kwam niet bij ons op die nu te gaan zoeken. ‘

Voorbeeld van een Verwalter. Voorbeelden van een Verwalter. Bron: De Zwarte Soldaat, meer dan een foute krant, orgaan van de WA. 03-12-1942

Voorbeeld van een Verwalter. Voorbeelden van een Verwalter. Bron: De Zwarte Soldaat, meer dan een foute krant, orgaan van de WA. 03-12-1942

  

Voor zover al een kloof was tussen de Joodse en de niet-Joodse bevolking werd die door de Duitse maatregelen alleen maar groter. Bestaande banden werden ruw verbroken, elke vorm van samenwerking stond in een duister daglicht. Voor Samuel persoonlijk ging het bijvoorbeeld om het ontslag van zijn niet-Joodse leerkrachten.

Aanmeldingsplicht. Aanmeldingsplicht voor Joden. Bron: Het joodsche weekblad van 13-06-1941

Aanmeldingsplicht. Aanmeldingsplicht voor Joden. Bron: Het joodsche weekblad van 13-06-1941

En dan al die formulieren die WIJ moesten invullen, niet-Joden hoefden dit niet. Waarom eigenlijk niet? Wij vroegen het ons eigenlijk niet eens goed af, bezeten als wij waren van een groot een onbeperkt vertrouwen. “Het vertrouwen dat het Nederlandse volk hen niet in de steek zou laten, niet toe zou laten, dat … . dat was een vergissing.”

Terug naar de inhoudsopgave

Alle rechten voorbehouden

148 keer bekeken

Geen reacties

Voeg je reactie toe