Vluchten

Er gebeurde veel in dat ene jaar, 1942. Keetje (Tamar), de geliefde zuster van Samuel, trouwde en werd korte tijd later, samen met haar Menachem via Westerbork afgevoerd naar onbekende bestemming in ‘het oosten’. Een dag voor vertrek, nog bij ons thuis, maakte de zuster van Menachem een prachtige tekening van Keetje.

Hartog, de oudere broer van Samuel (hij is van 1921), besluit om samen met Marco Gandelman (inwonend) te vluchten.

Aanvulling

Kort voor hun vertrek zijn Menachem en Keetje kerkelijk ingezegend. Clara Asscher-Pinkhof (de moeder van Menachem) schrijft daarover in haar boek: ‘Danseres zonder benen’. Menachem heeft dit geregeld bij het rabbinaat. Op 16 april 1942 was het burgerlijk huwelijk, wanneer het kerkelijk huwelijk heeft plaatsgevonden is niet duidelijk. Menachem heeft de dag voor het vertrek zijn naam van al zijn composities verwijderd, alleen zijn initialen liet hij staan. Hij wilde eventuele ‘bewaarders’ niet in gevaar brengen. Zijn cello heeft hij naar een vioolbouwer gebracht, die zou hem bewaren. De vleugel die bij zijn moeder thuis stond, heeft hij aan het conservatorium geschonken.   

Marco Gandelman

Marco’s achtergrond was duidelijk anders dan die van ons. Geboren in Roemenië, groeide hij op in Curaçao. Mogelijk dat zijn onrust en gevoeligheid, emotionaliteit daar ook mee te maken had. Op dag kwam hij wel heel erg opgewonden thuis. Op de een of andere manier was hij an informatie gekomen over deportaties naar het Oosten. Hij was er ook zeker van dat de Duitsers alle Joden daar zouden vermoorden. Samuel heeft hem nog wel proberen te vertellen dat de Duitsers dat natuurlijk nooit zouden doen. Achteraf vraag hij zich af in hoeverre hij daar zelf eigenlijk wel in geloofde.

Het heeft hem niet overtuigd, de volgende dag was hij verdwenen. Maar hij niet alleen, ook mijn broer Hartog was met hem mee. Hij had via de familie geld gekregen om zo hun reis, hun vlucht naar Zwitserland, mogelijk te maken.

Aanvulling Frits

Heel ver zijn ze helaas niet gekomen. Ze zijn van elkaar gescheiden. Mogelijk had dit te maken met het feit dat Marco in het Nederlandse leger heeft gediend (volgens gegevens van Het Rode Kruis). Zie ook: Mordechai Gandelman stierf in krijgsgevangenenkamp  

Hartog is terecht gekomen in het kamp bij het Franse Drancy en van daaruit ‘op transport gesteld’ naar Auschwitz, zie: Hartog Cohen.

Terug naar de inhoudsopgave