Samuel Cohen
Frits Slicht
Terwijl om ons heen de Joodse buren en familieleden verdwenen, moest ik gewoon naar school. Gewoon was het allang niet meer, ik spijbelde meer dan dat ik op school was. Samuel kan alleen nog maar denken, hoe kom ik hier uit? Slapen was echt een probleem, hij luistert naar elk geluid in de nacht.
Op zondag moest ik ook naar school, maar de leerlingen van Het Joods Lyceum tegenover onze school waren vrij. Een groepje leerlingen van die school organiseerden middagen om naar muziek te luisteren en gedichten voor te lezen. Onder hen waren ook David de Jong en David de Levita. Zij vroegen of ik ook kwam. Voor Samuel een voor de geest verheffende ervaring. Zo’n bijeenkomst maakte hem even helemaal los van de wereld en voor het moment was hij totaal gelukkig.
Op een keer speelde een Jehoeda Limburg (onbekende naam).
“Jehoeda Limburg speelde een keer het Italiaans Concert van Bach. Zo wilde ik ook spelen… Er waren jonge meisjes met opgemaakt haar en japonnen, die zich als jonge vrouwen gedroegen. Ik wilde alleen maar hun gelijke zijn, ik identificeerde me met die mensen van het Joods Lyceum.”
De neef van Samuel, David Klein, gaf les op het Joods Lyceum. Hij heeft mijn moeder verteld dat ik regelmatig van school wegbleef. Samuel heeft uitgelegd waarom hij niet meer kon leren, zijn moeder begreep het. Hoe gelijk hij ook wilde zijn, gelijk was Samuel alleen met zijn Joodse lotgenoten. Ook hij werd opgepakt en naar de Hollandse Schouwburg gebracht. Vandaar uit is hij naar Westerbork gegaan om uiteindelijk per trein naar Bergen Belsen te worden afgevoerd. Samuel beschrijft deze fase van het transport als ‘een hoofdprijs’. Voor hem en zijn ‘medereizigers’ geen veewagen, maar een echte passagierstrein. Bergen Belsen was, zo wist men, geen vernietigingskamp. In dit kamp geen verdelgingsmachines zoals in Auschwitz. Dit kamp was bedoeld om ‘mensen in leven te houden’.
In deze trein zaten 1037 mensen waaronder 436 met Palestine certificates en 385 Joden met Engelse papieren. Hoewel Bergen Belsen geen vernietigingskamp was, waren de omstandigheden verschrikkelijk zoals te zien op de beelden die gemaakt zijn door de Engelse bevrijders van dit kamp.
