Het Boni-foetsie huis

Verteller: Pieter Bol
Auteur: Pieter Bol
1 Fan
Oosterparkbuurt, Derde Oosterparkstraat

De historische kerk op het Kastanjeplein verdwijnt in de jaren tachtig om plaats te maken voor verzorgingshuis de Kastanjehof.

Boni-foetsiehuis Bonifatiuskerk, foto: Stadsarchief Amsterdam

Boni-foetsiehuis Bonifatiuskerk, foto: Stadsarchief Amsterdam Door: Esther van der Veldt

Alle rechten voorbehouden

Van 1983 tot 1986 woon ik voor de tweede keer in de 3e Oosterparkstraat. Met uitzicht op het Kastanjeplein. Helaas wordt in 1983/84 besloten tot de sloop van de kerk die aan dit plein staat, ontworpen door Cuypers' leerling Margry. Op zijn minst had men de toren kunnen handhaven, zo’n belangrijke ‘landmark’ vanuit het Oosterpark. Maar weer wint de barbarij in Amsterdam het eens van de esthetiek. We zijn in Nederland. Er zal een verzorgingshuis op de plek van de kerk komen. Men schrijft een wedstrijd uit. Hoe moet het huis heten? Belangrijke vraag, nu niemand meer iets wil in de trant van ‘Avondrood’ of ‘Vreugdeheuvel’. Prijs: een taart.

Mijn partner bedenkt: “Boni-foetsie”. Ik denk aan het “Hevige Huis”, een kraakhuis vlak bij de Muiderpoort, en stel voor: “Het bedaarde huis”. Ook bedenk ik: “Het Oosterhuis”. Want, stel ik, het huis staat in Oost en het verdwijnen van de Bonifatiuskerk en het optreden van de (ex)priester Huib Oosterhuis, zijn exponenten van dezelfde ontwikkeling.

Maar tevens stel ik voor om iets neutraals te kiezen: “Kastanjehof”. Ik geef aan dat ik bereid ben een logo te ontwerpen voor het huis. Een boomblad gecombineerd met een hoefijzer. Het resultaat is een pissig briefje waarin men aangeeft zeer geïrriteerd te zijn door onze creativiteit. Nou, naar die taart kunnen we fluiten. Er is nog iemand anders die op de geweldige vondst “Kastanjehof“ (briljant!) kwam, en die krijgt ‘m. Telkens wanneer ik langs “Kastanjehof” kom, word ik glorieus herinnerd aan de bekrompenheid en benauwdheid van de Nederlandse cultuur. Het spijt me, maar ook op leeftijd zal ik niet opteren voor een plaatsje in deze instelling.

Alle rechten voorbehouden

6958 keer bekeken

27 reacties

Voeg je reactie toe
Peter Spruijt

De Bon

Heeft iemand nog herinneringen aan de priesters van de Bon? Ik zie pastoor Pronk nog voor me, die op het hoogtepunt van de preek op het Latijn overschakelde. Maar hij kon ook opeens tijdens de preek een vrijend paartje tot de orde roepen. Je had verder o.a. de kapelaans Bon, Alkemade, van Kaandorp en Wesseling. Ze waren begin jaren 60 best wel modern. Waarschijnlijk zijn ze snel daarna uitgestapt en getrouwd. Mijn vader biechtte heel ouderwets bij Pronk. Ik bij Wesseling, en dat was heel gezellig. De processies waren het hoogtepunt. Vooral als het "Christus vincit" daverde door de kerk. De vastenmeditaties waren indrukwekkend en ik weet nog dat de spekpater Leopold Verhagen geld kwam ophalen met zijn bus. De organist was Schuurman die ook zangles gaf op de lagere school (met kolderliedjes van Toon Hermans). De koster was Lemkes, die ook begrafenisondernemer was. Ik mocht hem niet zo. Hij liep altijd in de kerk rond om plaatsen te verkopen. en hij kwam 1x per jaar bij ons thuis langs met flessen wijwater. De nachtmissen (met 3 missen) waren ook een enorme belevenis. Alles nog in het latijn. Als ik de foto van het altaar zie kom het heel erg bekend voor. Wat heb ik daar als kind uren en urenlang spelletje gedaan om de tijd te doden, bijvoorbeeld een bepaalde kleur zoeken. Ik herinner me ook nog het vormsel door de bisschop Dodewaard (toen waren er nog aardige bisschoppen; in de geest van Bekkers/Alfrink ...). En plechtige communie. Ik voelde me totaal verkrampt en misselijk. Uiteindelijk werd alles je opgedrongen en werd je in een keurslijf gestopt. Maar bij elkaar veel goede herinneringen aan de Bon van vroeger! Ik was misdienaar in het Elisabethgesticht; ook een verhaal apart. Maar ik mocht af en toe dienen in de Bon. Natuurlijk kreeg ik ook een minialtaartje als speelgoed. Toch kijk ik met veel plezier terug op het Roomse gedoe; ik mocht als laatste generatie de latijnse franje meebeleven zonder de doem en de dwang van vroeger. Het was de inspirerende periode rond het concilie. Daarna kwam Gijsen en zijn volgelingen die nu nog steeds de sfeer bepalen. Zij hebben o.a. de dood van Zwartkruis op hun geweten.
De Bon is niet meer; alleen zijn klok is er nog. Mijn vader heeft de toren van de Bon nog zien bouwen. Doodzonde dat die prachtige kerk weg is.

Chris van der Laan

Bonifatiuskerk

Hallo ik ben Chris van der Laan.
Ik ben geboren en getogen in de 3de Oosterparkstraat 210 tegenover de Barbera school alwaar ik op de kleuterschool zat en ik weet me te herinneren dat k bij juffrouw Tenniglo zat, ook was ik misdienaar in de Bonifatiuskerk en het OLVG in de kapel bij kapelaan van de Boogaart in de Bonifatius bij Pastoor Pronk en Kapelaan de Ruiter die had een lekkie in zijn bamd, speeltuin in de Mauritsstraat. Op de vakantieschool naar Muiderberg jongens wat een pret. Ook melboer Orij en fam. Bruns bakker Blankendaal. In het parochiehuis bij ome Ton van der Pol helpen bij bruiloften en partijen. Koster lemkes op zaterdagmorgen de kerk schoonmaken en dweilen. zaterdag en zondag voetballen bij ODOS ja wat een jeugd. Als ik daar aan terug denk. Mike van Leeuwen woonde je boven de schoenmaker in de derde Oosterparkstraat en heette je vader Joop. Dan heeben wij wel wat te bepraten.
c.laan3@chello.nl

Ed Doves

Nog niet gesloopt maar toch foetsie....

Vanaf mijn geboorte (1939) tot begin vijftiger jaren heb ik praktisch onder de kerk gewoond (Vrolikstr. 419). Wij waren protestants maar veel vriendjes katholiek. Die zaten op de jongens of meisjesschool van de kerk. Daar was ik jaloers op; ik moest altijd mee naar de Muiderkerk.
De Bonifatius was echter mijn favoriet.

Vast grapje van mijn ouders tijdens de oorlog als het in de nacht mistig was geweest en de kerk onzichtbaar: Eddy, de moffen hebben je kerk vannacht gepikt, hij is weg.

En nou is hij inderdaad weg. Zonde.

Wim Boer

Bonifatiuskerk

ik ben Wim Boer, in 1950 geboren in de Wagenaarstraat, weg, van 1952-1963 gewoond op de Beukenweg (25?), weg en ook de kerk waar ik mijn communie deed en enkele jaren op het koor zat, weg. Triest, soms kan het niet anders, in het geval van de Wagenaarstraat begrijp ik het, in het geval van deze kerk absoluut niet. Dat had beter gekund.

null

C.Post

Wij waren net geevacueerd uit Velsen en kwamen zo in Amsterdam.De Bon was dan onze kerk en we gingen op de Kerstnacht naar de Nachtmis. Mooie gezangen maar het was er zo koud en het duurde zo lang en het was om 4 uur in het holst van de nacht, Een mooie H.Mis met Volkszang maar als kind wou ik net naar bed
De Bon , Ja , die had nooit gesloopt moeten worden.

Kees Post-- Oosterhout,

null

Herman Wesselink

Deze kerk, voltooid in 1886, is geen Cuyperskerk, d.w.z. hij was niet door architect Pierre Cuypers, maar door zijn leerling Eduard J. Margry ontworpen. Margry werkte eind negentiende eeuw als Ă©Ă©n van de productiefste leerlingen van Cuypers en hij ontwierp ruim dertig kerken, vrijwel allemaal in het bisdom Haarlem. De Bonifatius op het Kastanjeplein was zijn enige kerk in Amsterdam.
Zijn belangrijkste en grootste kerk, de St. Jozefkerk in de Haagse Schilderswijk uit 1886-1888, is in de jaren zeventig gesloopt. Verder bouwde hij nog de Spaarnekerk in Haarlem (1883-1885), precies honderd jaar later gesloopt in 1983, een jaar eerder dan deze kerk. Zijn belangrijkste kerken, die nu nog resteren, zijn o.a. de H. Liduinabasiliek in Schiedam en de H. Maria van Jessekerk in Delft.
De toren van de Bonifatiuskerk op het Kastanjeplein had oorspronkelijk Ă©Ă©n van de hoogste van Amsterdam moeten worden, maar dit werd niet toegelaten en er was bovendien geen geld. Pas in 1925-1926 is deze toren gebouwd door een zekere architect Pieters. Totaal 25 meter lager dan oorspronkelijk gepland, maar nog altijd net zo hoog als bijvoorbeeld de Zuiderkerk van Hendrik de Keijser en dus zeer beeldbepalend voor de Oosterparkbuurt.
In zekere zin was architect Margry Ă©Ă©n van Cuypers' trouwste en meest volgzame leerlingen, vooral voor wat betreft stijlopvattingen, decoratie en aankleding van het interieur. De associatie van deze kerk en haar interieur met het werk van Pierre Cuypers is dus niet helemaal onterecht.

null

Mike van Leeuwen

Die kerk had nooit gesloopt mogen worden, zo mooi was die. Ik kan me herinneren hoe er uitvaarten en bruiloften gehouden werden, dat was zeer indrukwekkend voor mij. We mochten er wel eens naar binnen en dat zag er geweldig uit met die oude glas-in-lood ramen. Vanuit de Linneausschool keek je uit op de kerk. Mijn oma heeft trouwens nog een lange tijd in het Kastanjehof gewoond. Alleen het klok gedeelt is bewaard gebleven meen ik.