Verhalenwandeling 15 augustus 2021 Watergraafsmeer

Voor info over de route en aanmelding zie: Verhalenwandeling Watergraafsmeer op 15 augustus 2021

Ter introductie leest u eerst onderstaand verhaal op onze site:

Annexatie van 1921: 100 jaar geleden

Na een zwakke poging van Watergraafsmeer om dan liever met Weesperkarspel verder te gaan bloedde de eigen strijd dood. Het gemeentebestuur achtte zich te zwak om verder zelfstandig de strijd aan te gaan en haakte aan (en hoopte op succes) bij diverse acties van andere gemeenten.

Annexatie van 1921: 100 jaar geleden

Startpunt route: Hartmanbrug

1 Een nieuwe toegang tot de Watergraafsmeer

Toen de gemeente Watergraafsmeer in 1921 door Amsterdam geannexeerd werd was er weinig bebouwing Er waren een paar kleine verspreid liggende buurtjes, wat boerderijen, volkstuinen en weilanden. Hier en daar stond ook nog een oud herenhuis. Amsterdam had de grond hard nodig om woningen te bouwen en al snel werd behalve aan het Betondorp ook gewerkt aan wat tegenwoordig Middenmeer Noord heet. Straat na straat verscheen waardoor het aantal inwoners groeide. In de Indische buurt gebeurde hetzelfde. De Overamstelsepolder was in 1896 geannexeerd en ook daar werd in het oostelijk deel driftig gebouwd.

Locatie: https://goo.gl/maps/eSGuVwhjqs1PmVq16

Verhaal: Een nieuwe toegang tot de Watergraafsmeer

2 Politieposthuis

Na de annexatie van de Watergraafsmeer door Amsterdam was er vanaf 1 januari 1921 geen sprake meer van een zelfstandige gemeente. Of Lucas toen meteen gestationeerd werd in het politiebureau in de Linnaeusstraat is niet bekend. Wel is bekend dat zijn vrouw in dat politiebureau schoonmaakte voor extra inkomsten zodat de kinderen konden studeren. 

Locatie: https://goo.gl/maps/egzeCbqMDNzmWxHj8

Verhaal: Lucas Matter, brigadier-veldwachter in de Watergraafsmeer

3 Het Rechthuis

Het Rechthuis voor 1921

In juni 1777 werd de eerste steen gelegd voor een nieuw ‘Regthuys’ Het ligt iets dichter bij de Ringdijk dan het oorspronkelijke pand. Het statige pand was de zetel van het plaatselijk bestuur van Watergraafsmeer. Zij moesten het recht handhaven en deden dat met harde hand. De kluizen onder het Rechthuis waren vroeger kerkers, en menige crimineel is voor het gebouw ter dood gebracht.  

Locatie: https://goo.gl/maps/CxNZ3CskpKjpZXTe6

Verhalen:
Het Rechthuis voor 1921
Het Rechthuis na 1921

4 Het bijpostkantoor in oud-Watergraafsmeer

De Watergraafsmeer was tot 1921 een aparte gemeente. Men had een eigen poststempel, het z.g. tweeregelig lang- of naamstempel, dat op 28 januari 1901 in gebruik werd genomen. Op 1 maart 1901 werd door de P.T.T. een kantoorruimte met bovenverdieping gehuurd op de Middenweg voor een periode van 10 jaar, voor een huurbedrag van Ƒ 1100,- per jaar.

Locatie:https://goo.gl/maps/MagFCRYkQxF1zfrS6

Verhaal: Het bij-postkantoor in oud-Watergraafsmeer

5 Hipsekrib (Linnaeusdwarsstraat)

Het straatje is aangelegd omstreeks 1860. De Watergraafsmeer was toen nog een zelfstandige gemeente. Op bovenstaande kaart is te zien dat er nog weinig bebouwing was. Welgestelde Amsterdammers bouwden destijds hun privé-paradijsjes in de pas drooggelegde Watergraafsmeer. Alleen Frankendael is daar nu nog van over. De Middenweg werd een straat met deftige herenhuizen. Het eerste huis in dit zijstraatje van de Middenweg was gebouwd door de heer J. Ipsen en daardoor ging het straatje de Ipsenstraat heten. 

Locatie: https://goo.gl/maps/xYxBGCxqLeTYj8kn9

Verhalen:
Hibsekrib

Een paard te logeren

6 Frankendael

Op twee manieren staat Frankendael aan de kiem van Nederland. Allereerst door de naam. Die bestaat bij ons sinds 1694. Huize Frankendael, dat eerst een tijdje naamloos was geweest, is toen niet genoemd naar een willekeurig  ‘plaatsje’ in Duitsland waar ergens in de Tachtigjarige Oorlog wat protestanten naar toe waren gevlucht, zoals overal te lezen staat; zo ‘vluchtte ook de grootvader van de naamgever’ daarheen. 

Locatie: https://goo.gl/maps/RuRCtNvCvJH2H73X7

Verhalen: 

Frankendael in de geschiedenis van Nederland

De laatste bewoners van Frankendael

Tot hier de route met Jan Dijk. U kunt de rest van de route op eigen gelegenheid volgen.

7 Oud Roosenburgh

In 1914 werd het historisch buiten aan de gemeente Amsterdam verkocht voor de uitbreiding van de Nieuwe Ooster Begraafplaats. Bij een veiling in 1914 werd alles geveild, ook de "Colonnade" ook "Trianon" genoemd, het pronkstuk van Oud-Roosenburgh. Aan ene hr. Cantor, een rijke verzamelaar in Baarn, ter verfraaiing van zijn landgoed. Zijn prachtige tuin is nu Cantors stadspark in Baarn waar de "Colonnade" uit de Watergraafsmeer een dominante plaats inneemt. 

Locatie:https://goo.gl/maps/hibLnL1FjggwLXxU7

Verhalen:

Het hek van Oud-Roosenburgh is “slachtoffer"

Oud-Roosenburgh (geschiedenis)

Buitenplaats Hofstede "Oud-Roosenburg" 1901, een vermaakcentrum

Barnum & Bailey op Oud-Roosenburgh

8 Annexatie en bouwplanontwikkeling Watergraafsmeer

Watergraafsmeer zag de bui al hangen. Al in 1896 had Amsterdam hele stukken van o.a. de gemeente Nieuwer-Amstel geannexeerd (bv. de latere Transvaalbuurt). Maar het had zijn oog ook al laten vallen op de Watergraafsmeer. In het nieuw te bouwen Linnaeuspark had de gemeente Amsterdam al voor 1900 voor haar bewoners kavels gepacht, vooral aan de Linnaeusparkweg. Daar staan nu de mooiste huizen van Gemeente Watergraafsmeer, want die hield wel een oogje in het zeil over hoe daar gebouwd werd. Dat Linnaeuspark kwam tot de annexatie geleidelijk verder tot ontwikkeling. 

Locatie:https://goo.gl/maps/ZBZnQUx4KkbbDsni6 

Verhalen:

Annexatie en Bouwplanontwikkeling Watergraafsmeer

Bouw van een buurt

Ajax en de band met de Watergraafsmeer (4)

9 De Omval (WEESPERZIJDE, WEESPERTREKVAART EN KEULSE VAART)

Ze hadden in Amsterdam in 1921 de Weesperzijde best een andere naam kunnen geven. Watergraafsmeer, eens de parel aan de kroon van Amsterdam, had hier qua bewoning eigenlijk de oudste rechten op de straatnaam. Zo werd de Ringkade Transvaalkade en Oranje-Vrijstaatkade. Verderop stonden aan de vaart vroeg in de 18e eeuw nog een paar fraaie buitenhuizen langs de ringvaart. Eynd Meer aan het eind van de Middelwegh bijvoorbeeld met zijn Chinese theetuin. Je was nu echt in het buitengebied, de Meer was een ‘Aards Paradijs’. In de trekschuit op je gemak verder. 

Locatie Omval: https://goo.gl/maps/9VUZnQ6rZNQJRKs86 

Verhalen:

Romantisch rafelrandje van Oost

Weesperzijde, Weespertrekvaart en Keulse Vaart

Keulse vaart en Weesperzijde

Weesperzijde met De Wetbuurt

10 Schagerlaan

De brug in de Schagerlaan

Van de schilderachtige Schagerlaan in 1924 is anno 2014 niet veel meer over. Het romantische laantje met leuke huisjes is veranderd in een moderne woonwijk, Julianapark genaamd. De Schagerlaan is gebleven, ongeveer op dezelfde plek, maar is vrijwel onherkenbaar. Ook de brug is niet meer te vinden. Die bevond zich ongeveer op het zebrapad op de foto. Het water zal nu wel onder de weg door lopen. De foto is genomen vanaf de Hugo de Vrieslaan

Locatie: de Schagerlaan liep ongeveer van https://goo.gl/maps/8KyME3ULMbnazXy3A naar  https://goo.gl/maps/tVicVg7i9CibyJAn9 

Verhalen: 

26 juni 1924 - De brug in de Schagerlaan

Bewoners van de Schagerlaan

11 Watergraafsmeer wordt begraven

Ondanks het verbod van burgemeester de Wit werd Watergraafsmeer op 31 december 1920 clandestien begraven. Aan deze plechtigheid namen 15 Meerbewoners deel, van wie er 7 hooggehoed als dragers van de lijkkist (die met Watergraafsmeerse aard was gevuld)  fungeerden. De kist werd bijgezet in het terrein achter het huis van boer Slacht (Deze begraafplaats werd onder het zand van de latere Nobelweg bedolven).

Locatie: https://goo.gl/maps/XcHECd9xkDARb42s5  

Verhaal: 

24 december 1920: Watergraafsmeer wordt begraven.

U kunt hier alle verhalen op onze site vinden die betrekking hebben op de Annexatie van de Watergraafsmeer in 1921. (Link: https://geheugenvanoost.amsterdam/page/89818/annexatie-watergraafsmeer-1921)