Weesperzijde, Weespertrekvaart en Keulse Vaart

Resultaat van een zoektocht: deel 1 van een serie over de Weesperzijde

Verteller: Jan Dijk
Auteur: Jan Dijk

Jan Dijk dook de geschiedenis in van een lange straat in Oost ( en verder:
De Weesperzijde is een van de langste straten van Amsterdam. Zij loopt vanaf het Prof. Tulpplein naast het Amstelhotel onder de Torontobrug helemaal door tot het eind van de Rozenburglaan bijna in Duivendrecht.

Omval.

Omval.

 

 

Vanaf de Schollenbrug over de ringvaart van de Watergraafsmeer kruist zij de Mr. Treublaan en gaat ze achter de Van der Kunbuurt langs schuin linksaf het Omvalgebied door; na de rotonde daar en het scheve spoorviaduct gaat de weg alleen voor fietsers over de ringdijk verder: dat heel mooie en lange fietspad tot het absolute einde tegenover Duivendrecht.

Dit was tot 1954 toch echt de doorgaande verkeersweg naar Utrecht. Tot 1939 was het spoorviaduct een gelijkvloerse en bewaakte spooroverweg geweest, het was toen een bijna rechte weg. Er waren soms files.

Weesperzijde is een enigszins logische naam zolang je langs de Amstel rijdt: een rivier.

In het Omvalgebied echter is langs de weg geen sprake meer van water; de Weespertrekvaart voor zover die er nog was (zie straks) is in dit gedeelte, tijdens de totale omvorming van het gebied in de jaren 90, gedempt. Sinds de spoordijkaanleg binnen de stad watert hij af ten zuiden van de Omval. Bij de bocht bevindt zich café De Omval, een oude naam van een herberg daar. Daarvoorbij is een hefbrug gekomen in de Spaklerweg. De vaart mondt tussen Omval en Korte Ouderkerkerkdijk snel uit in de Amstel. Daarnaast ligt sinds kort de Weespertrekvaartbuurt.

Via rotonde en spoorviaduct bereik je de Weespertrekvaart. Maar de straat zelf blijft maar Weesperzijde heten. Dat is niet logisch, het is een andere waterloop. De overkant heet hier Duivendrechtsekade. Beroemd om de Cinetone filmstudio’s die er heel lang waren. Het had aan deze kant beter Watergraafsmeersedijk kunnen heten.

Over de kinderhoofdjes die nog tot de jaren ‘70 de bestrating vormden op deze inmiddels stille weg, kasseien waar wielrenfanaten zo van houden, kon je vroeger aan het eind rechtsaf via Duivendrechtse brug en Duivendrecht naar Utrecht; dat kan nu niet meer zomaar. In Duivendrecht heet de straatweg Rijksstraatweg, in feite de naam van het gehele traject: Rijksstraatweg Amsterdam-Utrecht. Er was daar al een brug in de 17e eeuw, je kon verder.

Bij het wegnemen van al die kinderhoofdjes gingen er stemmen op om deze bestrating tot eeuwig te behouden monument te verklaren. De altijd positief ingestelde Valentijn Langelaan van buurthuis de Vergulden Eenhoorn maakte zich er sterk voor. Uiteindelijk werd het tot het prachtige fietspad dat er nu ligt. Toch jammer van die mooie straatstenen. Vast hergebruikt in sierbestrating.

 

Het is aldus gelopen met de naam Weesperzijde. De ringvaart van de Watergraafsmeer was hier bijna altijd Weespertrekvaart geweest. Langs de Weespertrekvaart liep aan de Watergraafsmeerzijde het Weesperzandpad. Was hier een zandrug? Het lijkt een oude naam. Deze ‘zandweg’ op de ringdijk ging langs de trekvaart verder naar Weesp. In de 19e eeuw werd hieraan bij ons de naam Weesperzijde gegeven. Die bestond al in Amsterdam langs de kant van de Amstel vanaf de Weesperpoort. Bovendien zou er vanouds sprake zijn geweest van een Weesperzijde en een Utrechterzijde van de Amstel, al is er nergens anders een straatnaam van gemaakt.

Langs de Amstel werd het voorbij de aftakking van de Weespertrekvaart de landelijke Omval waar Rembrandt graag tekende. Hij stak dan met een pontje de trekvaart over. Bezocht hij de herberg? Daarvoorbij sloeg de rivier scherp rechtsaf. De Weesperzijde echter kreeg een andere waterweg naast zich.

Even voorbij de Weesperpoort vertrok de trekschuit naar Weesp.

De gemeente Watergraafsmeer zal in een latere eeuw eigen huisnummers voor haar deel van de Weesperzijde gehad hebben.

 

Lees verder:Weesperzijde met De Wetbuurt en Keulse vaart en Weesperzijde

Alle rechten voorbehouden

853 keer bekeken

Geen reacties

Voeg je reactie toe