Zakjes eierkolen halen

Verteller: Peter J. Muller
Auteur: Peter J. Muller
34 Reacties
Retiefstraat, Transvaalbuurt

Van de kinderen die zakjes kolen haalden, wist je dat ze het niet zo breed hadden thuis. Terwijl een kolenwagen voor de deur een teken van welvaart was.

Siebregje ("Miep") Tjaardstra Schilderij van mijn moeder Siebregje ("Miep") Tjaardstra op 80-jarige leeftijd (geschilderd door Heleen van Lynden) 2 jaar voor haar overlijden te Haarlem.

Siebregje ("Miep") Tjaardstra Schilderij van mijn moeder Siebregje ("Miep") Tjaardstra op 80-jarige leeftijd (geschilderd door Heleen van Lynden) 2 jaar voor haar overlijden te Haarlem.

Alle rechten voorbehouden

‘s Winters moest ik met mijn karretje of sleetje aan het einde van de Retiefstraat, bij de Beukenweg, zakjes eierkolen halen bij de kolenwinkel. In de etalage stond een grote ingelijste houtskooltekening van een mijnwerker. De papieren zakken werden ter plekke gevuld via een trechter en een schuif en dichtgeniet, waarna het nog een hele toer was om de kostbare lading weer heelhuids thuis te krijgen en ook nog drie trappen op te zeulen. Van de kinderen die zakjes kolen haalden, wist je dat ze het niet zo breed hadden thuis, terwijl een kolenwagen voor de deur en beroette mannen die het kolenhok op zolder of in de kelder volstortten een teken van welvaart waren. Mijn vader vertelde dat we blij moesten zijn dat we zakjes kolen gewoon konden kopen. Dat was wel eens anders geweest. In de oorlog ging mijn moeder kooltjes rapen - of beter gezegd: kooltjes schrapen - op een verlaten kolenopslagplaats bij de Vrolikstraat. En de mannen sloopten in de Linnaeusstrraat en Oosterpark de bielzen uit de tramrails. Dus - zal mijn vader bedoeld hebben - wij konden in ieder geval de schoorsteen laten roken en er was altijd voldoende eten op tafel. Het was natuurlijk niet te vergelijken met de kolen in zakjes die ik moest halen en de boodschappen die ik bij bakkerij Zuidervaart en kruidenier ‘De Pijl’ (van echtpaar Koren-Heertje) op moest laten schrijven. En wat te denken van de huisbaas die in zijn lange zwartlederen jas aanbelde om de huurpenningen te innen. Dan moest ik hard naar beneden roepen dat mijn moeder niet thuis was (terwijl ze gewoon achter me stond). Hoe mijn moeder al die eindjes aan elkaar knoopte met een man die het kostgeld naar café Linnaeus bracht, mag een wonder heten. Maar ze deed het.

Alle rechten voorbehouden

8221 keer bekeken

34 reacties

Voeg je reactie toe
Ineke Ossen

Gedeelde herinneringen

Wat leuk, al die verhalen over vroeger!
Ik ben ook in de Retiefstraat geboren (1946), op nummer 73 III, waar we hebben gewoond tot 1965.
En ik zat in de klas bij Wanda Tool en Ineke Slinger.
Ik heb ook heel wat zakjes kolen gehaald aan het eind van de straat. Eierkolen, maar ook wel eens antraciet. In het begin van de winter waren er kolen op zolder, die moest je dan in de kolenkit scheppen. Dat vond ik ’s avonds best eng..Als het zo hard vroor dat de bloemen op de ramen stonden kreeg ik ’s nachts de dikke winterjas van mijn vader op bed. En als er sneeuw lag gingen we met onze sleetjes van de spoordijk af op de Tugelaweg.
Boodschappen (moest ik ook laten opschrijven) deden we dacht ik bij Deudekom, de kruidenier aan het begin van de straat. En de drogist was van de Werff , in de Smitstraat., een stokoud echtpaar (vond ik toen). En ik herinner mij de Kindervriend, die was (geloof ik) in de Christiaan de Wetstraat. Daar was een fietsenstalling met een loketje waar je voor een paar centen duimdrop en zwart op wit enz. kon kopen.
Fietsen huren mocht soms op zondagmiddag , maar dat was dan weer in de Vrolijkstraat, als ik me goed herinner. En toen de eerste televisie verscheen in de straat gingen we op woensdagmiddag met een hele trits kinderen kijken bij ons aan de overkant. Dat was in een benedenhuis, daar werden planken over de stoelen gelegd en je moest je schoenen in de gang uitdoen. En dan keken we naar de Verrekijker en de zwaaiende tante Hannie.
En jaren later ook bij Molin op dansles natuurlijk.

null

Henk Lasschuit

Ik heb met veel aandacht alle verhalen gelezen
het doet me weer terug denken aan een geweldige tijd mijn jeugd.De vraag die me al jaren bezig houdt is , hoe het mijn andere
buurtgenoten in hun verdere leven tot nu toe is vergaan daarbij dacht ik o.a.aan Wanda Tool mijn oude buurmeisje vond het dus erg leuk om een aantal namen tegen tekomen.Het klopt dat mijn broer Leo getrouwd is met Hennie Slagter inmiddels al 40jaar lida.en.henklasschuit@quicknet.nl

Een bezoeker

astrid spee

de Fam,Visser kan ik mij nog heel goed herinneren,wij spelenden altijd samen op straat ook vaak bij elkaar boven wij woonden op nr. 48.en "vieze miepie" ken ik ook nog .die woonde volgens mij een deur verder.

Een bezoeker

Wanda Chaigneau

even een reactie
tegenover ons woonde in het benedenhuis Branca, wij noemden haar Bianca, die was nogal een apart tpe. Degene met een houten been was Mevr. Hoogeboom, die woonde in de Smitsstraat en was de moeder van de keeper van Ajax en zij was vaak haar houten been op de waranda achter in de was aan het zetten.
ik weet ook nog dat op 85 3 hoog de fam van Erkel woonde en op 2 hoog een jongen weet de naam niet meer die aan zijn voet geopereerd werd en het uitschreeuwde van de pijn.
Mijn zus Lenie en mijn oudste broer Jan leven niet meer en ik ben al jaren weg uit Amsterdam
Vieze Miepie zegt mij niets, misschien dat mijn broer Peter het nog weet.

Een bezoeker

Peter Muller

Wanda, ik ben in 1946 op nr 85 geboren, benedenhuis, dus naast "jullie", en zelf nog peuter zijnde verhuisden we naar nr 65 driehoog. Mijn oudere zus Ina kent alle namen die je noemde goed, ze heeft zelf niks met internet anders had ze je wel wat laten weten. Woonde er tegenover jullie niet een oud vrouwtje met een houten poot? En zegt "vieze Miepie" je wat? Bijna dagelijks fiets ik met pijn in het hart door mijn oude buurtje die nu deel uit maakt van onze multi-culturele "samen"leving.

Een bezoeker

Wanda Chaigneau-Tool

ik ben in 1947 geboren in de Retiefstraat 87 2 hoog.
weet nog van het kolen halen in de retiefstraat.
weet nog wel van de bakker op de hoek Zuidervaart (later heb ik bij haar vader en broer gewerkt)
in de pretorius straat 3 slagers, 1 dure (Bogers ?), 1 goedkope (Beer als ik het goed heb) en 1 paardeslager.
op de hoek van de riefstraat en de maritzstraat was een tabakswinkel, om de hoek een snackbar en daarnaast was een zaak die boeken uitleende en ik weet nog dat die man spierwit haar had.
onder ons woonde fam Nordsiek, boven de fam Koster en naast ons de fam. Vas Diaz en Lasschuit en fam Smits.
aan de overkant woonde de fam Hardeman en Branca, waar we wel eens een emmer water over ons heen kregen als we voor haar deur zaten te knikkeren.
en wat ik me ook nog goed herinner was dat je op zondag een fiets mocht huren.
de slagbal met rondjes en bokkiespringen en natuurlijk de 5 mei feesten.

Visitor

Astrid Visser

Sorry foutje, wij woonden in de Retiefstraat 52 op 2- hoog. Ik vind de site van het Geheugen zo leuk en als je dan ook kijkt op www.gemeentearchief.amsterdam/archieven/beeldbank.nl kan je allerlei foto,s zoeken van je straat. Heerlijk dagen wegdromen, weer in de tijd van toen.

Visitor

Astrid Visser

Ik ben, met nog meer zusjes van mij, ook geboren in de Retiefstraat (1960) nummer 15 en ook wij moesten in de winter zakjes kolen halen met de slee. En zaterdagsavond werd er voor de kachel een tobbe gevuld met water waar we om de beurt in werden gewassen (smerig eigenlijk hè). Maar het waren wel gezellige tijden. In 1968 zijn we verhuisd naar de Krugerstraat, dus onze roots liggen wel degelijk in de Transvaalbuurt. We woonden met zes kinderen en vader en moeder op een drie kamer woning. Je zou daar nou niet aan moeten denken. Om de hoek had je Hertzhogstraat, daar woonde de familie Kalkwarf. De familie Spee, ook een groot gezin, woonde bij ons in de Retiefstraat en de familie Van Het Hert met hun dochters Sylvia en Thea hadden een tentenzaak waar we menig kinderfeestje hebben gehad. Daarnaast woonde Roelie, haar broer is een keer met teer overgoten geweest, dat is me zo bij gebleven. En dan had je op het hoekje de Familie te Koele met zoon Sjonny en ook de supermarkt de Spar, daarnaast woonde mijn eerste vriendje waar ik verliefd op was Erik.

Visitor

Ineke Slinger

Ook ik herinner me de geweldige vuren bij de jaarwisseling. Ik woonde in de Pretoriusstraat op nr. 17, achter drogisterij Pharma. Het vuur kon nog dagenlang nasmeulen en wat vond ik het leuk om er dan als een ware heldin doorheen te lopen (voor het grote vuur was ik bang...) Mijn ouders dachten er anders over, want ik stonk dan een uur in de wind, vooral als er nog rubber lag te smeulen. Ik ging op school in de Laing's Nekstraat (kleuterschool) en later in de buurt van het Paul Krugerplein. Daar zat onze katholieke school in een paar lokalen, totdat we een eigen school kregen, die in de Watergraafsmeer stond, vlakbij de Christus Koningkerk.

Visitor

Corrie Welman

Leuk om te lezen over de buurt waar ik geboren ben. Maar weet u ook nog de naam van de kolenboer. Want het kan zijn dat het winkeltje van mijn oom was.

Visitor

Peter Muller

Piet Wiering was een 'moderne' melkboer, hij had een electrisch wagentje en liep ook niet meer alle trappen op en af zoals 'onze' melkboer, die meer richting Linnaeusstraat zat en die met zijn losse melk en schenkkannen alle trappen op liep om zijn klanten te bedienen. Bovenaan de melk die lekkere room... De fotograaf was Steggerda/De Boer... Leuk Judith dat je mijn moeder nog kunt herinneren, zij hield het gezin met veel kunst- en vliegwerk bij elkaar. Ja, mijn neefje Pepie en ik 'oefenden' wel eens op zolder met een luchtbuks, maar dat we jullie raam raakten weet ik niet meer. Alsnog na 45 (?) jaar mijn excuses voor dit wangedrag. Ja op straat speelde ons leven zich af, die lege straten waar auto's een bijzonderheid waren, de vele bromfietsen (Solex, Berini, enz.) en de kerstboomoorlogen met de Inham. Voor onze (en jullie) deur was het grootste vuur van de hele Retiefstraat. De vlammen kwamen tot 2 hoog en verder! Het Pretoriusplein was mooi aangelegd, veel groen en struiken en een hek er om heen. Op het gras liep je niet, dat mocht niet en dus deed je dat niet. Ook ik loop vaak nog door onze oude buurt en herken niets meer. Ik voel me een schim uit een ver verleden. Ja, wat je zegt, we hebben onze herinneringen, en nu gelukkig ook deze geweldige website. Bedankt voor je leuke reactie!!

Visitor

Judith van der Kroft-van den Berg.

Beste Peter Muller. Ik heb jouw verhaal met grote belangstelling gelezen en wat jij over de Retiefstraat schreef, dat klopt helemaal. Ook ik heb heel wat zakjes kolen moeten halen en ook aanmaakhoutjes voor het zwarte potkacheltje wat haast geen warmte gaf. Wij woonden naast de Fam. Van Gessel op drie hoog, hoek Magersfonteinstraat/ Retiefstraat en jullie woonden tegenover ons. Ik herinner jouw moeder nog goed, niet dat ik contacten met haar had, maar ik zie haar nog zo voor mij. Ook herinner ik mij dat jij een vriend had en dat jullie met een luchtbuksgeweer een gaatje in ons zolderraam hadden geschoten, en dat jullie zelf een nieuw raam er in moesten gaan zetten bij ons. Ach ja, er gebeurde nog wel eens wat in de Retiefstraat. Neem nou bijvoorbeeld die Kerstbomenoorlog onder de jeugd. Hoe meer Kerstbomen je kon verzamelen, hoe hoger de stapel werd, hoe beter het ging branden op verschillende hoeken van de straten. Jij schreef dat het Pretoriusplein niet meer hetzelfde gevoel gaf als vroeger, ook ik heb dat ervaren, vooral als je door de buurt gaat lopen. Je wist precies waar bepaalde winkels hebben gezeten en dat mis je dan. Neem bijvoorbeeld Piet Wiering de melkboer of het kousenwinkeltje van Grol en de fotograaf die jarenlang op het Pretoriusplein heeft gezeten. Ja, er is veel veranderd in de loop de jaren, maar gelukkig heb ik nog steeds mijn herinneringen van vroeger en die blijven zolang als het kan. Ook vertel ik mijn kinderen over vroeger en hoe wij altijd op straat speelden en hoe arm de mensen het hadden. Wij hadden niet veel, maar toch waren wij rijk, omdat wij zo heerlijk op straat konden spelen en er veel minder auto's waren. Nu is het een heel andere tijd, de jeugd verveelt zich, vernielen dingen en weten zich eigenlijk niet goed te vermaken, wat heel jammer is. Ik vond het leuk om een artikel te hebben gelezen van jou en ik vind het schilderij heel mooi, precies zoals jou moeder was en er uitzag. Groetjes van een oud buurmeisje, Judith van der Kroft-van den Berg.

Visitor

Peter J. Muller

Ik weet me dat jonge ambitieuze echtpaar die van de kruidenier een supermarkt wilden maken nog goed te herinneren. Ik was al weg uit de buurt, maar kwam er vaak terug, en sloeg die manmoedige, tot mislukken gedoemde poging om bij de tijd te blijven gade. Al die helden die probeerden de tijdgeest tegen te houden en het oude Amsterdam te bewaren, ze zijn verdwenen, ze wonen misschien in een bejaardenflat in Purmerend of zijn dood. Het zijn mijn onbekende helden. Als ik nu door de Retiefstraat wandel (ik kan het niet laten) hoor ik hun stem en hun lach van heel ver nog klinken, ik ben weer terug op "het hoekje" met het huishoudboekje van mijn moeder, en ik trek mijn sleetje met de zakjes eierkolen naar Retiefstraat 65... Ik weet, ik ben een ouwe sentimentele man en mijn oude buurtje heeft nu een bonte, kleurrijke samenstelling, maar sinds het Pretoriusplein "Steve Bikoplein" heet is het mijn buurt niet meer. Alleen de herinneringen aan de buurt, aan de Retiefstraat, die kan niemand mij meer afnemen... Het is waar, Zwarte Riek zong het: Amsterdam huilt waar het eens heeft gelachen...

Visitor

Peter van den Berg

Ja, dat waren nog eens tijden... tijden met echte winters en ijsbloemen 's morgens op de ramen en dan rillend bij het kleine potkacheltje toekijken hoe moeder het vuurtje stookte met houtjes en oude kranten, en dan duurde het nog wel even voordat de kamer behaaglijk warm was. Wat dat aangaat zijn de tijden wel veranderd. We kregen aardgas en het enige dat we 's morgens nog hoeven te doen is het schuifje van de centrale verwarming wat opdraaien. Ach, ach... Ook ik ging kolen halen op mijn sleetje, wijl koude sneeuw door mijn lekke schoentjes drong, bij die winkel met die mijnwerker in de etalage, en brood halen bij Zuidervaart, waar twee vrouwen werkten waarvan er een steevast door mijn vader werd aangeduid als "het molenpaard" terwijl ik toch zeker wist dat zij niet zo heette. Tja, de tijden veranderden en zeker ook voor de kruidenier van 'De Pijl'. Het zal eind jaren zestig zijn geweest dat de eerste supermarkt in onze buurt verscheen, in de Pretoriusstraat. Den oude kruidenier zag de bui al snel hangen en verkocht zijn zaak maar vlug aan zijn trouwe bediende en zijn jonge bruid en toen zaten die met de gebakken peren. Te laat kregen zij door welk een slechte investering zij hadden gedaan. Alles hebben zij nog geprobeerd om het tij te doen keren. Zo hadden zij hun piepkleine winkeltje met een vloeroppervlakte van wel minstens 18 vierkante meters nog omgebouwd tot een heuse supermarkt, compleet met pak-maar-zelf schappen en met een kassa bij de deur en twee MINUSCULE echt PIEP-KLEINE winkelwagentjes. Geholpen heeft het allemaal niet; het was vechten tegen de bierkaai, maar wat had u dan gewild in een buurt waar de mensen het toch echt nog arm hadden. Soms vraag ik mij nog weleens af wat er geworden is van die trouwe bediende en zijn jonge bruid.