Wie kan er nog iets vertellen over de Joodse Begraafplaats Zeeburg (in de volksmond het 'jodenmanussie' genoemd ?
jodenmanussie
De Stichting Eerherstel is bezig met een educatief project, gekoppeld aan de restauratie van een deel van de begraafplaats. Men is op zoek naar mensen, die nog wat kunnen vertellen over de begraafplaats (in de volksmond “jodenmanussie”genoemd). Ook foto’s zijn natuurlijk van harte welkom.
Reacties graag naar geheugenvanoost@ahm.nl .
5 september 2010
5616 keer bekeken
Mijn eerste schooljaren bracht ik door op de Anthony van Diemenschool aan het Javaplein. De raamzijde bood uitzicht op het toegangshek tot het Zuiderzeepark, het tegenwoordige Flevopark. In de zomermaanden kwam mijn moeder mij af en toe om 12 uur vanuit de Tidorestraat van school ophalen. Zij nam dan mijn autoped mee en we brachten samen de lunchpauze door in het park. In haar tas zaten de thuis klaargemaakte boterhammen met mijn lievelingsbeleg gestold spekvet.
De entree van het park grensde aan de enige Joodse begraafplaats van de stad. Wij, als leerlingen, noemden die plek "Het Joodje", maar in de buurt stond het waarschijnlijk bekender onder de naam "Jodemanussie". Vanuit het klassenraam zag ik af en toe dikke rookpluimen uit het, met riet en bramenstruiken overwoekerde, gebied opstijgen. Andere kinderen hadden zich dan kennelijk toegang verschaft tot het terrein en het weer eens in brand gestoken.
Het Joodje leverde onweerstaanbare aantrekkingskracht op ons uit. Na schooltijd verzamelden wij regelmatig planken, matrassen, stoelen en ander huisvuil om de waterlinie te kunnen 'nemen'. Met dit buit bouwden wij op ingenieuze wijze een dam waarover we de oversteek konden wagen tot deze weer werd weggehaald. Onderwijl moesten wij dan goed opletten dat de bewaker ons niet snapte. Toen de vorst intrad, zag ik mijn kans schoon en dacht eenvoudig naar de overkant te kunnen wandelen. Halverwege zakte ik echter meedogenloos door het ijs en moest druipend naar huis rennen. Tegenover mijn moeder verzon ik een verhaal over een 'oudere' jongen die mij op het ijs geduwd had!
bap Oerlemans:
ria timmermans:Ik heb in mijn jeugd vele uurtjes met zusjes en broer doorgebracht alleen moest de politie je niet snappen want dan was leiden in last in het beste geval werd je thuis gebracht waar je er met een uitbrander van af kwam.in het slechtste wat mijn broer met een vrientje over kwam werden naar het politie bureau gebracht om de hele middag strafregels te schrijfen we woonde op de kramatweg 58 hs tussen de batavia mataramstraat.
Hallo Ria Ik ben een zoon van tante Anne uit de mataramstraat 20 huis en mijn grootvader had de winkel op de hoek met het hekkepoortje ik zou het leuk vinden om met je in contact tekomen dan jkunnen we wat gegevens uitwisselen over onze fijne buurt ik woon al voor 32 jaar in Ausralia ons email is bobdebon2008@hotmail .com.au maar niet de eerste 5 weken want dan gaan nmijn vrouw en ik op vakantie groeten van bap en miep Oerlemans
Ria en Bap,
Jullie zien dat ook mijn zus Jopie het berichtje heeft gezien.
Hoop dat jullie beiden af en toe nog naar deze site kijken.
Zou toch leuk zijn om na zoveel jaren via deze site weer eens wat van elkaar te horen.
Groetjes
Wim
Ik ben opgegroeid in de Watergraafsmeer en na wat omzwervingen weer in Amsterdam terecht gekomen (Schellingwoude) Als wij gingen zwemmen in het Flevo-bad scharrelden we onderweg vaak over de begraafplaats en maakten we elkaar aan het schrikken tussen de grafstenen en het hoge gras. Later ben ik uit gaan zoeken hoe dat nou precies zat met deze begraafplaats en ben uitgekomen bij ene Heer Verdooner die de gehele historie alsmede een overzicht heeft samengesteld van allen die daar zijn begraven. Uit mijn blote hoofd meen ik mij te herinneren dat het een Joodse begraafplaats betrof die net buiten de grenzen van Amsterdam was aangelegd op en terrein dat toen nog aan Diemen toebehoorde..Joden mochten immers niet binnen de Amsterdamse stadsgrens worden begraven. De oudste graven zijn van begin 1800 en de laatste van rond 1950. De rijke Portugese Joden werden veelal begraven in Ouderkerk aan de Amstel of Muiderberg maar de arme Asjkenazische Joden konden dat niet betalen dus die werden dichterbij begraven, op (nu) Zeeburg en Diemen. Bij de aanleg van de Amsterdamse en Schellingwouder brug en de aansluitende wegen is een deel van de begraafplaats geruimd (1957) en herbegraven in een algemeen graf op de Joodse begraafplaats in Diemen. Het gearchiveerde overzicht van de begravenen geeft een mooi historisch beeld van namen, leeftijden en omschreven doodsoorzaken zoals "verval" of "stuipen". Opvallend is de vaak lage leeftijd bij overlijden...toen niet ongewoon. Als ik het goed heb zijn er op Zeeburg in totaal zo´n 100.000 mensen begraven en is het Jodemanussie zoals dat er nu nog ligt maar een klein deel van wat er ooit was. Bij een televisieprogramma over het leven van Frits Barend kwam men er achter dat een voorouder van hem daar ook begraven ligt, een wat ruige groentehandelaar met een reputatie!
bap Oerlemans:
ria timmermans:Ik heb in mijn jeugd vele uurtjes met zusjes en broer doorgebracht alleen moest de politie je niet snappen want dan was leiden in last in het beste geval werd je thuis gebracht waar je er met een uitbrander van af kwam.in het slechtste wat mijn broer met een vrientje over kwam werden naar het politie bureau gebracht om de hele middag strafregels te schrijfen we woonde op de kramatweg 58 hs tussen de batavia mataramstraat.
Hallo Ria Ik ben een zoon van tante Anne uit de mataramstraat 20 huis en mijn grootvader had de winkel op de hoek met het hekkepoortje ik zou het leuk vinden om met je in contact tekomen dan jkunnen we wat gegevens uitwisselen over onze fijne buurt ik woon al voor 32 jaar in Ausralia ons email is bobdebon2008@hotmail .com.au maar niet de eerste 5 weken want dan gaan nmijn vrouw en ik op vakantie groeten van bap en miep Oerlemans
Hallo fam Oerlemans,
Ik wil graag even reageren op jouw berichtje aan Ria Timmermans.
Ik ben Wim van Leeuwen uit de Mataramstraat en woonde dus vlak aan de overkant van jullie.
Ik was de jongste van het stel.
Jullie weten naar mijn mening veel meer af van mijn oudere zussen en broers,
Dolf, Mina, Dina en Gerrie.
Hoop dat jullie nog een keer willen reageren op mijn berichtje.
Toevallig een paar jaar terug met Jopie Rinus en ik zei de gek nog dansles gehad bij FLEVO, dit moet je ook je ook nog wel herrinneren.
Daar hebben wij Gerard Oerlemans en Thea nog elke week gezien.
Hoop dat je een keer zal reageren op dit bericht.
Mvg,
Wim van leeuwen
Hallo Ria Timmermans,
Toevallig jouw berichtje gezien op jodenmanussie gelezen.
Heb mijn zus Jopie meteen gebeld zij zou ook naar het berichtje van jou kijken.
Ik hoop dat ze ook een berichtje plaatst.
Ikzelf ben Wim van Leeuwen en was jeugdvriend met Johan en Henk.
Heel leuk om weer iets over mijn geboortestraat te vernemen.
Mijn broers en zussen ken je vast nog wel.
Gerrie Rinus Jopie enz je weet ik kwam uit een groot gezin.
Hoop dat ik een berichtje van je terug krijg.
Wat was het een mooie tijd het spelen in het Flevo-Park en de begraafplaats ik speelde daar in 1960-1970 en in 1963 op het onder gelopenland schaatsen waar nu het flevo huis staat heb daar ook
mijn 1e vriendineje ontmoet Nelly K uit de gorotalostr woonde zelf op de Zeeburgerdijk To Leen v d Meulen je kunt mij er bijna nog daadelijks vinden kopje koffie wandelen het is of de tijd er stil heeft gestaan nog steeds een heerlijke plek om te dromen van die fijne tijd in de INDISCHE BUURT
Hoera wat leuk ik noemde de naam jodemanisie aan mijn
vriendin die ging zoeken ,ikzelf heb er geschaatst i in een erge koude winter tot het water er al op stond je kon er niet verdrinken
het was ondergelopen land nl en ook kikker visjes of bullekopjes
uit de sloot gevist een mooie onbezorgde tijd als kind heb ik eraan
ik woonde in de eersteCeramstraat boven de bakkerei van bakker
Stroo en mijn vriendin is geemigreerd naar Canada Gerda Jansma ikzelf ben Hennie Smit
Ik was een jaar of 10 en moest van mn meisje mee naar het Jodemanussie, ik weet haar naam niet meer. Ze probeerde mij daar in de geheimen der liefde te leiden, op het jodemanussie.
Dus voor mij wel een moment wat me is bijgebleven.
Later herinner ik me dat er een soort schutting omheen werd gebouwd en dat toe de graven en resten werden verwijderd.
Goeie oude tijd, ik woon al lang niet meer in Amsterdam.
.www.stusterkunst.no
ria timmermans:
Ik heb in mijn jeugd vele uurtjes met zusjes en broer doorgebracht alleen moest de politie je niet snappen want dan was leiden in last in het beste geval werd je thuis gebracht waar je er met een uitbrander van af kwam.in het slechtste wat mijn broer met een vrientje over kwam werden naar het politie bureau gebracht om de hele middag strafregels te schrijfen we woonde op de kramatweg 58 hs tussen de batavia mataramstraat.
Hallo Ria Ik ben een zoon van tante Anne uit de mataramstraat 20 huis en mijn grootvader had de winkel op de hoek met het hekkepoortje ik zou het leuk vinden om met je in contact tekomen dan jkunnen we wat gegevens uitwisselen over onze fijne buurt ik woon al voor 32 jaar in Ausralia ons email is bobdebon2008@hotmail .com.au maar niet de eerste 5 weken want dan gaan nmijn vrouw en ik op vakantie groeten van bap en miep Oerlemans
jelle gunzeln:
ja joop vos ik woonde onder jullie op 46hs.ik heb goede en slechte herinneringen aan de prs.brandstr.
jelle ben jij de oudere broer van gerry,henkie,simon enals ik het goed hadhad je nog twee susters.zo ja mail me dan .
jelle gunzeln:
ja joop vos ik woonde onder jullie op 46hs.ik heb goede en slechte herinneringen aan de prs.brandstr.
bent U de vader van Simon
ja joop vos ik woonde onder jullie op 46hs.
ik heb goede en slechte herinneringen aan de prs.brandstr.
mijn naam is joop vos, ik herinner mij heel goed dat mijn vader leonard vos indertijd door de joodse gemeente in amsterdam was mede werker met het opgraven van de lijken en deze werden herbegraven in muiderberg, ik weet niet precies welk jaar dat was, ik geloof dat het eind 1948 og 1949 was.
J.gunzeln heb jij in de pres.Brandstraat nr. 46 gewoont ?
Er is nog iemand in leven die heeft gholpen om het jodenmanusje te verhuizen naar Muiderberg.Ik weet niet of hij over die tijd nog wil praten.
Toen alle overige familieleden waren weggehaald, liepen mijn vader en ik tussen de omgevallen stenen. "Ergens ligt je overgrootmoeder"
had mijn vader gezegd. Ik zocht naar de steen met haar naam, maar ik kon nog niet lezen. "Ik zoek mij overgrootmoeder" zei ik tegen een mevrouw met een hoedje. "Zeg dat maar niet hardop" fluisterde ze en ze liep snel door. Tussen de stenen groeiden hoge bossen gras, dat najaar van 1943.
ik was toen ongeveer 10 jaar toen we altyd naar het jodemaniesei troken kikkerjes vangen en soort huisje bouwen we probeerde ook de naamen te lezen die op de steenen nog stonden maar ze waren byna niet meer te lezen ik weet dat er later veel is verplaatst voor de aanleg van het niewe zwembad een de baraken waar we in de oorlog veel hout hebben gesloopt
waar ook nog mensen of kinderen in lagen met tb geloof ik het myn mooiste kinder tyd ook laater nog was het zwarte wegetje het liefdes paadtje
Jo Haen:
Beste Hans,U hebt in zoverre gelijk dat er in het Oosterpark een begraafplaats is geweest, de Oosterbegraafplaats geheten. Het was echter geen Joodse begraafplaats maar een algemene begraafplaats. In verband met de bouw van het Tropenmuseum is deze begraafplaats gesloten en is in 1894 de Nieuwe Oosterbegraafplaats aan de Kruislaan ervoor in de plaats gekomen.
oke waarvan akte
ik had begrepen dat het een joodse begraafplaats zou zijn geweest omdat ook hier werd gesproken van het jodemanussie maar dat is dus een vergissing van de schrijver als ik goed begrijp
maar oke het is mij in elk gaval nu duidelijk waarvoor mijn dank omdat ik graag waarheden zie staan en zelf dus niet graag meewerk aan misvattingen
gr hans
Beste Hans,
U hebt in zoverre gelijk dat er in het Oosterpark een begraafplaats is geweest, de Oosterbegraafplaats geheten. Het was echter geen Joodse begraafplaats maar een algemene begraafplaats. In verband met de bouw van het Tropenmuseum is deze begraafplaats gesloten en is in 1894 de Nieuwe Oosterbegraafplaats aan de Kruislaan ervoor in de plaats gekomen.
Jo Haen - van Langen