JAVAPLEIN-KNOOPPUNT nr. 4

13 augustus 2020

Auteur: Dineke Rizzoli, fotograaf en schrijver

Javaplein, Badhuis Javaplein

Onze triade (Grieks τριάς) geeft een verrassend zicht op drie bijeen gelegen merkwaardige punten in Oost. Knooppunt Javaplein om naar toe te wandelen.

Afspreekpunt hoek Molukkenstraat [Badhuiskant] Indische buurt

Berlage blokken, + vroeger genoemd 'fort van Sjako'

Javaplein-triade

'Triade in Oost'

driehoek vol natuur

met een klein vleugje cultuur

Badhuis Oedipus

Restaurant 't Badhuis op Javaplein is in december 2019 gesloten:' Dag lieve gasten, het waren 12 grote jaren! Wij stoppen ermee, 'lees ik op Facebook. 't Badhuis-personeel vertelt dat brouwerij Oedipus de nieuwe eigenaar is. Maar het is corona tijd. Het badhuis wordt verbouwd tot een bierbrouwerij met restaurant. Vroeger was een badhuis een plek van verbinding waar buren elkaar ontmoeten. Het badhuis aan het Javaplein is gebouwd in 1941. Tot de jaren zestig van vorige eeuw was een douche in huis een luxe. We verspilden ons onder de kraan, op vrijdagavond in tobbe of gingen we naar het gemeentelijk badhuis. In 1982 kwam het badhuis en kwam er een hindoe-tempel, die om onduidelijke redenen is verdwenen. Later opende er een kringloopwinkel en vanaf omstreeks 1995 kreeg het badhuis een horecabestemming, met heerlijk terras. Sinds juni is Badhuis Terras Oedipus extern geopend, maar tot eind augustus 2020 renoveren ze nog intern.

Borneohof, winnaar Nieuwbouwprijs 2012

Het stadsdeel in 2007 om het Borneoblok bestaande uit 150 kleine, verouderde woningen te slopen [zie film]. In 2011 is er een nieuw woningblok met 67 woningen gebouwd met een zelfde omtrek als het gesloopte blok, mogelijk gemaakt door applicatie van een vloer op palen. De begane grond bevat fitnesscentrum, bloemist, café en OBA. Architect van de bibliotheek is Svetla Stefanova. De arcade laat gebouw en plein in elkaar overvloeien. Onder de grond is de garage. Het woongedeelte is streng gescheiden van de ondernemingen beneden en begint op de verdieping. Speciaal item op de eerste etage is het groene binnenhof, bedacht als serene binnentuin vol groen door architect Peter Geusebroek. H.en accent van het gebouw ligt op individualiteit en eigenheid. De ingangen zijn herkenbaar aan de gevel van glas, drie verdiepingen hoog. Omdat het binnenhof 'op niveau' niet openbaar toegankelijk is, zijn er dorps-achtige bewoners-contacten ontstaan. In twee van de vier entree hallen wordt een circulaire opvatting bevestigd want deze zijn versierd met de kunstwerken van Piet Hein Eek, bekend om zijn sloophouten producten. Piet-Hein heeft twee wanden gevuld met een mozaïek van deuren uit de gesloopte Borneo-woningen. Het geeft aandacht aan hergebruik en is tegenreactie op overconsumptie. De vergrijsde sloofout is een landelijke trend die zonder het succes van een zeker niet geweest is. Het sloophout geeft een gevoel van menselijkheid en verbondenheid. Pure poëzie. Eek: '' Met het oude hout wilde ik laten zien dat producten die niet perfect zijn, toch aan onze gevoelens van esthetiek en functionaliteit voldoen. ' De toren van Borneohof is het herkenningspunt voor de omgeving.

Berlageblokken, Rijksmonumenten 523296/7/8

Deze woningen zijn vernoemd naar architect Berlage en in Rationalistische stijl gebouwd tussen 1911-1915 door de Vereniging tot verbetering der Volkhuisvesting, De Arbeiderswoning . De woningen zijn de eerste na het in werking treden van de Woningwet in 1902. De drie woonblokken bestaan uit 169 arbeiderswoningen. De plattegrond, passend in de omgeving, is geïnspireerd op de Britse 'modelcottage'. De twee gesloten woonblokken hebben een rechthoekige groene binnentuin. Het derde woonblok heeft een U-vorm. De tuinen zijn niet openbaar toegankelijk. In de periode 1969-1971 ondergingen de blokken een grote ingreep. Slaapkamer werd keuken. Spoelhok werd douche met wasmachine. In 1999 reageerden Buurtbewoners met de oprichting van actiegroep 'Redt de Berlageblokken' op het voornemen van het stadsdeel Zeeburg om de blokken te slopen. Met succes. In de Berlageblokken kwamen koop- en sociale huurwoningen voor starters, evenals honderdtwintig studentenwoningen die nu verhuurd worden onder de naam "My Place".