Frits Slicht
Hoe de Kartinischool aan haar naam kwam, wie was toch die Kartini?
Eens stond de Kartinischool aan het Sumatraplantsoen, nu is de school gesloten maar leeft de herinnering voort in de verhalen.
Maar naar wie is de school eigenlijk vernoemd?
De school is vernoemd naar Radèn Ajeng Kartini, een Indonesische prinses. Zij werd geboren op 21 april 1879 te Mayong (Java).
Haar vader was regent. Haar moeder was van eenvoudige komaf. Later zou haar vader een tweede vrouw trouwen, van hoge Madurese afkomst. Kartini’s moeder verdween naar de achtergrond. Kartini zou later schrijven dat haar moeder een soort baboe was voor de uiteindelijk 11 kinderen die er werden geboren.
Haar vader liet zijn dochters naar een Europese basisschool gaan. Vooral bedoeld om meer aanzien te krijgen, niet om zijn dochters vrijer te leren denken. Maar Kartini wilde meer, zij wilde net als haar broer naar de HBS, zij wilde ook, samen met haar zusjes, naar Nederland om te studeren.
Zij was tegen het gedwongen huwelijk en tegen polygamie. Zij wilde onderwijs voor alle meisjes. Zij schreef hierover vele brieven.
Het zou er niet van komen. De regering wees haar verzoek af. Wel mocht ze een opleiding voor onderwijzeres volgen. Maar de toestemming daarvoor kwam te laat, een dag voor de officiële toestemming had ze onder druk van haar ouders ingestemd in een huwelijk (1903) met de regent van Rembang.
Een opvallende beslissing, haar man was veel ouder, had drie (bij)vrouwen en 7 kinderen. In een van haar brieven zou ze het beschrijven als een nederlaag. Maar desondanks heeft ze waardering voor haar man, zij beschrijft hem als menslievend en rechtvaardig voor zijn ‘ondergeschikten’. Hij krijgt weinig voor elkaar door de tegenwerking van de Nederlandse bestuurders, Kartini spreekt over “schreeuwend onrecht”.
In 1904 zal Kartini bevallen van een zoontje. Op 17 september, 4 dagen na de bevalling, overlijdt Kartini als gevolg van complicaties na de geboorte.
Frits Slicht
Foto zie: www.indische-pers.nl/images/400/29400.jpg