Een symbolische foto: Een lege Middenweg na het vertrek van AJAX - 1996 .
De foto is genomen na de brand in stadion De Meer. De Middenweg is toen een tijd afgesloten geweest.
Foto: Jo Haen
Titel van een onderzoek aan de Vrije Universiteit door Kees Rotgans, Roland de Weert en Gerhard Broers tijdens het werkcollege sportgeschiedenis door Prof. Dr. Th. Steven.
De periode omvat de jaren ’50 tot ’80.
Het onderzoek bestaat uit 3 delen: de Watergraafsmeer, AJAX en interviews met AJAX-fans.
Met dank aan Gerhard Broers voor het beschikbaar stellen van het resultaat van dit onderzoek.
Voetbal in de Amsterdamse Watergraafsmeer gedurende de periode 1970-1985.
Conclusie: Ajax en de Meer: een verbroken relatie?
Verbroken relatie door vertrek.
In de eerste twee hoofdstukken hebben wij geschetst welke ontwikkeling de Watergraafsmeer en de voetbalvereniging Ajax vanaf het begin van de 20ste eeuw doormaakten. Uit de spectaculaire groei van zowel de wijk als de voetbalclub is een relatie ontstaan die na een periode van negentig jaar verbroken werd door het vertrek van Ajax uit de Watergraafsmeer in het jaar 1996. Aan deze ‘verbroken relatie’ ging een aantal ingrijpende ontwikkelingen vooraf.
Veranderingen.
In de eerste plaats is er de komst van het betaald voetbal in 1954. Deze voor de voetbalsport revolutionaire ontwikkeling zorgde uiteindelijk voor een geleidelijke overgang van een amateurclub tot een club met semi-amateurs in de jaren zestig. Uiteindelijk zien we eind jaren zestig begin jaren zeventig Ajax veranderen in een professionele voetbalclub. Daarmee doelen we op de spelers, de trainer en de organisatie. Vanaf de jaren zeventig zien we de afstand tussen spelers en supporters groter worden. De semi-profs die hun sigarenwinkels runden in Amsterdam Oost en de Watergraafsmeer waren fullprofs geworden. De afstand werd hierdoor vergroot, de jongens uit de buurt werden uiteindelijk de ‘godenzonen’ van Amsterdam.
Deze professionalisering werd mede versneld door de toenemende invloed van de media. Door meer inkomsten uit reclame-inkomsten en uitzendrechten kreeg de club meer financiële armslag. De spelers kwamen niet meer uit de directe omgeving, maar werden gekocht en gescout uit alle delen van het land. Voor de aanhang, al dan niet van buiten Amsterdam, was de komst van de televisie eerder een stimulans om naar het stadion te gaan dan thuis de wedstrijden te volgen. Een bezoek aan het stadion en het thuis kijken naar de samenvattingen waren één integraal onderdeel van de voetbalzondag.
Supporters.
In de derde plaats hebben we onderzocht of de stadsrenovaties van invloed zijn geweest op de relatie tussen club en buurt. Ons is gebleken dat de gevolgen van de renovaties en het vertrek van veel Amsterdammers weinig invloed gehad heeft op de aanhang van Ajax. Dit omdat er ten eerste relatief weinig renovaties plaats vonden in de Watergraafsmeer, de bebouwing stamde voornamelijk uit de periode van na 1945. Ten tweede doordat er veel mensen er bleven wonen dankzij de buurtgebondenheid van de vergrijsde bevolking. De supporters uit de Meer die desondanks wel vertrokken bleven de wedstrijden bezoeken. Zij kwamen met de auto of met het openbaar vervoer wat mogelijk werd door de vergroting van de mobiliteit.
Vervolgens hebben we de vraag gesteld waarom Ajax uitgroeide tot een Europese topclub en de andere Amsterdamse clubs niet.
Aanvallend voetbal.
Ajax onderscheidde zich van de andere door mooi aanvallende voetbal. Al snel trok de club hierdoor volle tribunes waardoor er meer financiële middelen voorhanden kwamen. Daardoor was Ajax in staat een betere organisatie, met een besluitvaardig bestuur, op te bouwen dan de concurrerende clubs als D.W.S. en de Volenwijckers. Dit had tot gevolg dat er een betere scouting en een betere jeugdopleiding met meer financiële armslag was. Verder was er natuurlijk het eigen stadion ‘De Meer’ en waren er trainingsvelden met verlichting. In tegenstelling tot de andere clubs waren de semi-profs van Ajax in staat om 's avonds te trainen.
Breuk onvermijdelijk.
Dan rest uiteindelijk nog de vraag of er sprake is van een verbroken relatie tussen Ajax en de Watergraafsmeer. Het vertrek uit de Watergraafsmeer is in onze ogen het voorlopige einde van een proces dat begon met de opkomst van het betaald voetbal. Door de neergang van de andere Amsterdamse clubs hield Ajax zich als enige staande en werd het daarmee een club voor alle Amsterdammers en eigenlijk ook voor veel Nederlanders daar buiten. Door het succes is de club de Watergraafsmeer feitelijk ontstegen waardoor een vertrek uit het stadion ‘De Meer’ en een breuk met de stadswijk onvermijdelijk werd.
747 keer bekeken