Frits Slicht
De bewerking van een Chanson Bretonne
Op 3 mei 1926 is Samuel klaar met de bewerking van een ‘Chanson Bretonne’. Het gaat om het nummer ‘Le Biniou’ (= De Doedelzak). Het nummer voor piano en zang is geschreven in 1856. De tekst is van Hippolyte-Louis Guérin de Litteau en op muziek gezet door Émile Durand. Als zanger wordt Jules Lefort genoemd. Of het nummer Le Biniou ooit op ‘de wasrol of op de plaat’ is gezet, is mij niet bekend. Voor zover na te gaan, is er alleen een papieren versie bekend (tekst en notenschrift). Dat de naam van de zanger wordt vermeld, is voor mij een raadsel.
Bladmuziek (fragment) van "Le biniou" door S.H. Englander getransponeerd, 05-03-1926. Bron: het JHM 
Waarom Samuel dit nummer heeft gekozen om te bewerken is niet bekend. Hoe is hij aan dit nummer gekomen. Dat er nog zoveel bekend is over dit nummer is omdat zijn bewerking bewaard en gedateerd is (door Samuel). De meest aannemelijke reden voor deze bewerking is dat hij dit gedaan heeft voor zijn broer Meijer (Max Sr.). Op de eerste pagina (met bladmuziek) staat de, slecht leesbare, aantekening: "voor M in deze toonzetting gezongen". Samen met Don Englander, de zoon van Meijer, ben ik tot deze conclusie gekomen. 'M' slaat dan op Meijer en de verwijzing naar de toonzetting heeft te maken dat Le Biniou geschreven is voor een bariton terwijl Meijer een tenor was. Don weet ook zeker dat zijn vader Franse chansons heeft gezongen. Ook de artiestennaam van Meijer verwijst naar een Franse connectie: Max Breval. Prentbriefkaart met portretfoto van conferencier en zanger Max Breval, circa 1910. De vervaardiger is B.M. Zuikerberg. Bron: het JHM 
Van Émile Durand is bekend dat hij op 16 februari 1830 in Saint-Brieuc (Bretagne) is geboren en op 7 mei 1903 in Neuilly-sur-Seine is overleden. Zijn eerste lessen kreeg hij van zijn vader. In 1845 schrijft hij zich in bij het Conservatorium van Parijs. Zijn overlijden heeft nog een Nederlandse krant gehaald. Maar dan wel in de lijst van overleden personen in 1903 (Het Nieuws van den Dag: kleine courant, van 1 januari 1904). Émile Durand wordt hier genoemd als oud-zangleraar van het Conservatorium te Parijs. Hij was componist en muziekpedagoog.
Wat is er met de versie van Sam gebeurd? Heeft hij het zelf op de piano gespeeld en wie heeft er gezongen? Heeft het liefdeslied ‘Doedelzak’ dat hij op 15 april 1923 samen met het koor Kunst en Strijd uitvoerde hier mee van doen? In ieder geval is er in de krant Het Volk (dagblad voor de arbeiderspartij) van 21 juni 1927 de aankondiging dat de A.N.R.O. in het programma ‘Lunchmuziek’ een uitvoering te horen zal zijn van Le Biniou van Durand. De afkorting A.N.R.O. staat voor de Algemeene Nederlandsche Radio Omroep (de voorloper van de in december 1927 opgerichte AVRO).
De originele tekst, muziek en bewerking ligt bij het Joods Historisch Museum. Via het internet zijn overigens nog vele exemplaren van het origineel te koop (maar dan wel zonder de bewerking van Samuel).