De Joodse bewoners van de Bredeweg (3)

Auteur: Paul Welling Paul Welling

Ik herinnerde me de verhalen die in mijn jeugd op de Bredeweg in Amsterdam Oost verteld werden over de Joodse bewoners, die voor en tijdens de oorlog op de Bredeweg woonden.Ik vroeg me af wie dat geweest zijn en wat er van hen terecht is gekomen.

geheel links, Bredeweg 25, foto Beeldbank Stadsarchief

geheel links, Bredeweg 25, foto Beeldbank Stadsarchief

Bredeweg 17 huis

Hier woonde het echtpaar Isaac Lessing en Catharina du Mosch, de ouders van de hiervoor genoemde Mozes en Sara Lessing. Isaac werd geboren in Amsterdam op 8 juni 1885. Isaac werkte als propagandist en administrateur van de Nederlandse Vereniging voor Tbc-patiënten. Catharina du Mosch was van 21 mei 1883.

Isaac en Catharina gaven elkaar hun ja-woord op 25 april 1906 in Amsterdam. Op hun trouw-dag was Catharina 22 jaar en stond Isaac geregistreerd als sigarenmaker. Het paar kreeg zes kinderen, onder wie de eerdergenoemde Mozes en Sara. Hun andere zonen heetten David, Benjamin en Meijer en hun andere dochter had de naam Anna. Isaac en Catharina werden beiden vergast in Auschwitz op 26 oktober 1942.

 

Bredeweg 25 huis

Het echtpaar Moses Konijn en Bloeme Booleman bewoonde het hele huis op nummer 25. Moses Konijn werd in Amsterdam op 11 juli 1877 geboren en Bloeme op 15 april 1875. Bloeme was een dochter van Mozes Booleman en Betje Barends. Moses en Bloeme traden in het huwelijk op 5 september 1901. Moses was een zoon van Abraham Konijn en Heintje Witmondt. Voor zover bekend hebben Moses en Bloeme geen kinderen gekregen. Moses was van beroep koopman. Hij stond ook te boek als administrateur. In augustus 1943 verhuisden Moses en Bloeme naar de Transvaalkade nr. 106 huis. Korte tijd later, op 15 de-cember 1943 om precies te zijn, werden Moses en Bloeme afgevoerd naar Westerbork. Van Westerbork werd het echtpaar overgebracht naar Bergen-Belsen. Daar overleed Moses op 25 april 1944.

 

Bloeme Booleman Het was Bloeme ook niet gegund de oorlog te overleven. Zij behoorde tot de gevangenen, die begin april 1945 met drie treinen vanuit Bergen-Belsen overgebracht werden naar Theresien-stadt. Bloeme bezweek op het traject Finsterwalde-Torgau vlak voor Falkenberg. Zij werd op 21 april 1945 bij kilometerpaal 101,6 van het traject Finsterwalde-Falkenberg, aan de zuidzijde van het spoor, ongeveer 10 meter verwijderd van de rails, in het bos begraven.

 

Na de oorlog werd in het pand Bredeweg 25 het Elektrotechnisch Bureau Breco gevestigd.

Bredeweg 31 boven

Gerrit Polak kwam uit een gezin van negen kinderen. Hij werd geboren in Amsterdam op 14 december 1882 als zoon van David Nathan Polak en Roosje van Praag. Gerrit, die diamant-slijper en koopman van beroep was, werd op 11 december 1901 vrijgesteld van militaire dienst, omdat hij zo klein was. Zij lengte bedroeg slechts 1.52 m.

Gerrit trouwde op 11 april 1907 met Esther Seemer, die geboren was op 17 april 1883 als dochter van Nathan Seemer en Vrouwtje Drukker. Het paar kreeg twee kinderen. Dochter Rosa Esther kwam op 4 juni 1910 ter wereld en zoon David Nathan zag het eerste levenslicht op 3 juli 1912. Moeder Esther overleed op 17 maart 1927. Iets meer dan twee jaar later her-trouwde Gerrit met Herta Rosenthal van 29 december 1903. Hun huwelijk vond plaats in de geboorteplaats van Herta, nl. Ibbenbüren in Duitsland. Uit dat huwelijk werd in Amsterdam op 7 februari 1929 zoon Eduard, ook wel Eddy genoemd, geboren. Toen Eddy 13 jaar oud was vond zijn Bar Mitswa plaats op de sabbat direct na zijn verjaardag. Vanaf dat moment moest hij zich houden aan alle geboden en verboden, die de Joodse wet voorschrijft.

Gerrit Polak, Herta Rosenthal en hun zoon Eddie werden allen in Auschwitz vergast op 21 januari 1943. Dochter Rosa Esther uit het eerste huwelijk van Gerrit, trouwde met Meijer Jacobs en kwam om in Auschwitz op 17 september 1942. Zoon David Nathan woonde op Bredeweg nummer 31 1 hoog..

David Nathan Polak ging, na zijn huwelijk met Esther Godschalk op 28 november 1940, wonen op de verdieping boven zijn ouders. David Nathan werd op 3 juli 1912 geboren. Bij de keuring voor militaire dienst op 12 mei 1931 werd hij voorgoed afgekeurd, omdat hij, net als zijn vader, erg klein van stuk was. Zijn lengte bedroeg slechts 1.52 m. Van beroep was hij diamantbewerker. Esther kwam op de wereld op 22 december 1921. Haar ouders waren Levie Godschalk en Eva Elsas. Esther is in Sobibor vermoord op 21 mei 1943. David Nathan en Esther hebben tot 6 juni 1941 op de Bredeweg gewoond, voordat zij verhuisden naar Dongestraat 21 3 hoog

David Nathan was een van de ca., 140 Joden, die op 2 september 1942 vanuit Amsterdam naar Werkkamp ’t Schut in Ede werden gestuurd. De mannen moesten in Ede grond ontginnen voor de Nederlandsche Heidemaatschappij. In de nacht van 2 op 3 oktober 1942, Jom Kipoer, werden de Joden overgebracht naar Arnhem en vandaar op de trein gezet naar Westerbork. Daar vandaan ging David Nathan verder op transport naar Auschwitz, waar hij op 28 februari 1943 stierf.

 

Lees verder:De Joodse bewoners van de Bredeweg, deel 4

 

Alle rechten voorbehouden

368 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

Mozes Konijn, foto Joods monument

Mozes Konijn, foto Joods monument

Bloeme Booieman, foto Joods monument

Bloeme Booieman, foto Joods monument

Bar Mitswa van Eddy Polak, foto Joods monument

Bar Mitswa van Eddy Polak, foto Joods monument

Esther Godschalk,foto Joods monument

Esther Godschalk,foto Joods monument

Geen reacties

Voeg je reactie toe