Tweede huwelijk
Begin jaren ’70 woont Jaap met zijn gezin in Hoofddorp, waar het huwelijk strandt. Terloops studeert hij af in economie. ‘Dat ik op latere leeftijd ging studeren is waarschijnlijk een blijk van de vechtlust die ik kreeg door mijn jeugd in Oost. Ik schaam mij er absoluut niet voor dat ik uit een arbeidersmilieu kom, maar wilde absoluut een beter leven.’
Jaaps tweede huwelijk slaagt wel. Hij vindt de aansluiting, erkenning en waardering die hij in zijn eerste huwelijk miste. Zijn tweede vrouw begrijpt zijn leegte, pijn en wanhoop uit het verleden. Ze zorgt als een moeder voor zijn kinderen, hij beschouwt haar twee zoons uit haar eerdere huwelijk als zijn eigen kinderen. Die erkennen hem als vader. Eén van hen neemt Jaaps achternaam aan, de ander ziet daar vanaf uit loyaliteit naar zijn grootouders en hun voorouders.
Voorjaar 1982 sterft Joop op 71-jarige leeftijd aan de gevolgen van een hersenbloeding. Dora blijft alleen en overlijdt vijfentwintig jaar later aan algehele ouderdom. Ze is bijna 90.
Zomer 2010 overlijdt Jaaps tweede echtgenote aan de gevolgen van kanker, die kort na hun trouwen haar leven bedreigde en bijna dertig jaar wegbleef. ‘Zij was de meest dierbare persoon in mijn leven. Haar verliezen was ongelooflijk verdrietig en zwaar. Ik heb lange tijd niet geweten hoe ik verder moest. Gelukkig kreeg ik veel steun van familie en vrienden.’
Een paar jaar later vindt Jaap nieuw geluk. Inmiddels is hij acht jaar gelukkig met zijn vriendin Wilmy, die haar man verloor in dezelfde tijd dat Jaap weduwnaar werd. ‘We weten hoe waardevol onze huwelijken zijn geweest en begrijpen dat van elkaar. Daarom kunnen we elkaar nu een mooie oude dag geven.’ Samen maken ze mooie reizen en genieten ze van hun oude dag en elkaar.
Sinds zijn pensionering is Jaap nog meer gaan schilderen dan daarvoor. Hij beheerst verschillende stijlen. Soms valt zijn werk op door het kleurgebruik en precisie, andere werken zijn bewust wat wazig, mistig, of er een nylonkous over de lens is getrokken -een oude fotografentruc- om het imaginaire beeld mooier te maken dan de werkelijkheid. In bijna alle gevallen is zijn werk realistisch en de uitstraling zacht. Zijn productietempo is indrukwekkend. Als de verf van een doek nog droogt, is het volgende al voor de helft klaar. Ondanks de vele landschappen van zijn hand heeft hij nog geen schilderij van Oost gemaakt. ‘Het Oost dat ik mij herinner bestaat niet meer, misschien dat ik ooit nog eens een foto vind die alles zo goed terughaalt dat ik het kan schilderen.’
Metamorfose
Als Jaap zijn zoon in Oost bezoekt, voelt dat bijna als een reis naar het buitenland. ‘Wijken als de Plantagebuurt en Watergraafsmeer zijn tamelijk authentiek gebleven, maar veel herken ik nauwelijks terug. De Dapperbuurt en mijn oude buurt zijn bijna compleet vervangen door nieuwbouw. De bevolkingssamenstelling is veranderd. Vroeger woonden in mijn buurt arbeiders en middenstanders met gezinnen, nu zie je veel tweeverdieners met koopwoningen. In mijn tijd was er veel minder verkeer op straat. Ik had als kind veel fantasie, maar een dergelijke metamorfose had ik nooit kunnen bedenken.’
Verschillen tussen de buurten waren er vroeger ook. ‘De Watergraafsmeer is nog steeds chiquer dan de Dapperbuurt en de Indische Buurt, maar tussen die laatste twee buurten was ook verschil. De huizen in de Indische Buurt waren meestal iets groter en toch had de Dapperbuurt meer status, dat kwam vooral door de Linnaeusstraat en het Oosterpark.’
Door zijn zware jeugd heeft Jaap Oost nooit gemist. Ondanks dat hij weg is uit Oost, is Oost niet weg uit hem. ‘Opgroeien in Oost heeft mij gemaakt tot wie ik ben.’