Frits Slicht
De Sarphatischool voor meisjes (D op de kaart) wordt opgericht in het jaar 1876. Burgemeester en Wethouders hebben gekozen voor deze naam als eerbetoon en ter herinnering aan Dr. Samuel Sarphati. Deze nieuw gebouwde school krijgt als omschrijving in het tijdschrift ‘De wekker; weekblad voor onderwijs en schoolwezen’ de omschrijving ‘openbare school voor meer uitgebreid lager onderwijs’ (kortweg ook wel de ULO genoemd). Dat is eigenlijk wel opmerkelijk aangezien de school voor 1920 eigenlijk nooit als zodanig wordt genoemd. Kijkend in het eerste Adresboek van Amsterdam (bron: Stadsarchief Amsterdam) waarin de Sarphatischool wordt genoemd (1879 – 1880) is sprake van ‘een openbare burgerschool der 1e klasse’. De twee voorgaande adresboeken ontbreken of zijn niet raadpleegbaar.
De school komt te staan op de hoek met de (huidige) Roeterstraat, op nummer 105. School der 1e klasse, dat klinkt vooraanstaand, maar 1e klasse is in feite de laagste klasse. In deze jaren waren er twee klassen. Het schoolgeld was er ook naar, in 1879-80 betaalde met per leerling 20 gulden, voor elk volgend kind 16 gulden. Voor de 2e klasse betaalde met 70 respectievelijk 60 gulden. In latere jaren werd er een indeling gemaakt in vier klassen. Ik heb wel geprobeerd uit te vinden wanneer die nieuwe indeling tot stand is gekomen, maar heb dat niet kunnen traceren. Wat ik wel weet is dat er een soort van inkomenstoets kwam voor de betaling van het schoolgeld. Zo betaalde met in 1907 voor een leerling die in een school der 3e klasse zat tussen de 20 en 55 gulden per kind. De feitelijke opening van de Sarphatischool is in januari 1877. Voorafgaand aan de opening heeft de krant Het Nieuws van den Dag een kort artikel over de nieuwe school.
“Schoolnieuws.
De Openbare Burgerschool der 1e klasse voor meisjes, in de Sarphatistraat (Sarphatischool) zal den 15 Januari e.k. worden geopend. Zij, die hunne kinderen of pupillen als leerlingen dier school wensen te zien toegelaten, kunnen zich vóór dien datum ter inschrijving aanmelden ten huize van de hoofdonderwijzeres Mej. G. E. Opzoomer, Sarphatistraat 125, op Maandag, Woensdag en Vrijdag van iedere week (den 1e Kerstdag en Nieuwjaarsdag uitgezonderd), van des voormiddags 10 tot des namiddags 1 uur. Bij de inschrijving moet worden overgelegd de geboorteakte of een ander geboortebewijs van het kind. Geen kinderen worden geplaatst, die nog geen 6 jaar oud zijn. In den regel -worden geen kinderen geplaatst, die reeds 14 jaar oud zijn. Zij, die reeds als kandidaten op een der Openbare Burgerscholen der 1e klasse voor meisjes zijn ingeschreven, zullen de voorkeur genieten.” Bron: Het nieuws van den dag: kleine courant van 25-12-1876