Langs de Westelijke Merwedekanaaldijk staat voorbij de Amsterdamsebrug aan uw rechterhand een wit gebouwtje met luchtinlaat. Vlakbij de Leeuwen van Zeeburg. Toen ik erlangs liep zag ik twee mensen met elkaar in gesprek. Ze zagen er deskundig uit. Ik sprak ze aan. Ze begonnen met de zin waarmee dit stuk begint. Het gebouwtje bleek de compressor te zijn die erbij hoorde.
2018 was extreem droog. Nu ik dit schrijf is het weer zover. Dan stroomt zout water steeds verder het Noordzeekanaal in naar het IJ. Scheepvaartverkeer verstoort door zijn waterverplaatsing de normale stroming voortdurend: het zoute water rukt op. Er is door de droogte weinig tegendruk van het zoete water dat van het binnenland komt, vooral vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal. Via de bodem van het Amsterdam-Rijnkanaal stroomt zodoende het zwaardere zoute water steeds verder het boerenland in. Funest voor de natuur!
De oplossing van dit probleem: een bellenscherm. Men probeerde het uit in juli 2018, het bleek te werken. Een definitief scherm werd dat jaar in november aangelegd.
Het idee is al bedacht in 1940 door ingenieur van Veen, die naam maakte door destijds al een Deltaplan te bepleiten; want die watersnood kwam onvermijdelijk, wist hij. Een allesweter! Hij overleed in 1959 en maakte het dus allemaal mee.
Nu toch eens uitleggen wat het is, zo’n bellenscherm. Op de bodem van het 6 meter diepe kanaal ligt in de breedte een loodzware dikke buis met een oneindig aantal kleine gaatjes. Daar wordt door die compressor lucht doorheen geperst – vandaar die luchtinlaat; raken ze niet verstopt, vraag ik mij nog af. Op foto’s zie je in het water onder de oppervlakte een dicht scherm van luchtbelletjes. Aan de wateroppervlakte zie je, wanneer het aan staat, een strook schuim dwars over het water, behalve aan de zijkanten. Ik zag dat pas voor het eerst nadat het alweer een beetje geregend had; tijdens de lange droogteperiode van laatst zag ik dat nog niet. Zodra de droogte een bepaald niveau te boven gaat moet het aan, zou je denken. Uit het witte gebouwtje komt dan een zacht gegrom. Door al die belletjes wordt het zwaardere zoute (brakke) water omhooggeduwd. Wel voor 40% wordt het zoute water erdoor tegengehouden! Het achterland blijft er hierdoor van gevrijwaard. Het bovenwater vloeit af naar het Noordzeekanaal.
Bekijk een filmpje op internet over de aanleg! (zoekterm: bellenscherm) De scheepvaart wordt gewaarschuwd door middel van een bord met alleen de woorden: bellenscherm. Welke schipper zou direct begrijpen wat bedoeld wordt? Of kennen die het al van schutsluizen?
Overigens, vissen zouden er wel doorheen willen kunnen, maar dat lukt ze niet. Daarom is er geen bellenscherm aan de zijkanten, die ondieper zijn en niet zo zout. Ik hoop maar dat die vissen die zijkanten snel op het spoor zijn.
Tot op dat moment werd het idee namelijk alleen gebruikt bij schutsluizen, waar natuurlijk veel waterkolking optreedt. Men brengt het daar aan waar het water rustig is. Dit is de eerste keer dat het principe van het bellenscherm wordt toegepast in een open waterverbinding. Voor waterstaatmensen een hoogstandje. Voor de gewone man ontbreekt zelfs maar een informatiebord. Ik wil het best schrijven.
