In 1930, op zaterdag 22 maart treedt Samuel Englander op met de Gemengde Zangvereniging “Morgenrood” uit Bussum op in de Grote Zaal van ‘Concordia’ aan de Graaf Wichmanlaan in Bussum. Volgens de krant ‘Gooi en Eemlander’ werkt ook het koor van de Grote Synagoge mee. Dat lijkt niet logisch, omdat de aanvang van het concert net valt na de afloop van de sjabbat. Hoe zijn Sam en 'zijn mannen' naar Bussum gereisd? Moesten zij, als koor, niet aanwezig zijn voor het avondgebed in de synagoge? Vragen die wel gesteld kunnen worden, maar helaas niet beantwoord kunnen worden.
Opvallend is hier ook het gezamenlijk optreden van een socialistisch koor en een synagogaal koor. Of er na dit concert nog een reactie is gekomen van de kerkenraad van de Nederlands Israëlitische Hoofdsynagoge is mij niet bekend. Maar die discussie over het optreden van het koor van de Grote Synagoge buiten de synagoge speelde al langer, daarover later veel meer.
Het programma van deze uitvoering is bewaard gebleven. Daaruit blijkt dat het een afwisselend concert is geweest. De opening is voor het koor Morgenrood met een uitvoering van: 'Morgenrood'. Daarna treden beide koren zoals aangegeven apart op. Volgens de Gooi en Eemlander hebben beide koren niet samen gezongen, uit het hier afgebeelde programma valt dit echter niet uit te sluiten (zie afbeelding). Bijzonder is dat in het programma staat aangegeven dat meerdere nummers zijn gearrangeerd door S.H. Englander.
In mei 1931 bindt Sam met de ‘Gemengde Zangvereniging Vox Humana’ (uit Zaandam) de strijd aan op het Nationaal Zangconcours in het Kurhaus te Zandvoort. Met dit koor zingt hij o.a. ‘Troost van Fred. Roeske’. Met het koor wint hij in ‘zijn afdeling’ de eerste prijs. Daarnaast krijgt Sam nog de ‘directeursprijs’. Wanneer Samuel directeur, lees dirigent, wordt van dit koor is onbekend. Wel bekend is, is dat Vox tevreden is met haar directeur, onder zijn leiding winnen ze meerdere prijzen bij verschillende zang- of koorwedstrijden. Bij het 20-jarige jubileum van Samuel is het koor aanwezig, tussen ander koren als ‘Kunst en Strijd’, het ‘koor van de Grote Synagoge’ en ‘het Amstel’s Mannenkoor Harmonie’.
Tot slot
Het is heel goed denkbaar dat Samuel meerdere koren voor korte of langere tijd onder zijn beheer heeft gehad. Maar andere koren, namen van koren, ben ik niet tegengekomen. Naast al deze en de nog te bespreken ‘grote koren’ was Samuel ook nog eens verbonden aan Kennis en Godsvrucht, een overkoepelende organisatie voor Joodse Onderwijs in Amsterdam. Samuel was daar muziekleraar maar ook dirigent van diverse schoolkoren. Ook deze carrière wordt op een later moment besproken.