De kleine koren van Samuel Henri Englander, een inleiding

Klein wil hier niet zeggen dat er sprake is van lager gewaardeerde koren. Zeker niet in de ogen (en oren!) van Samuel Englander. Klein is mijn omschrijving van die koren die niet tot de Grote Drie behoren, te weten: Het Koor van de Grote Synagoge, Kunst en Strijd en het Amsterdamsche Joodsche Koor. De koren die ik hierna zal bespreken zijn ook niet alle koren. Veel koren worden slechts een enkele keer genoemd en het heeft dan geen zin om alleen de naam van het betreffende koor te noemen. Eventuele afbeeldingen van deze koren zal ik natuurlijk wel opnemen

Samuel heeft in zijn carrière als dirigent vele koren geleid. Zoveel dat ze eigenlijk ook niet allemaal besproken kunnen worden. Waarom hij er zoveel heeft geleid, heeft mogen leiden, is eigenlijk niet bekend. Dat kunnen meerdere redenen zijn geweest. Het kan zijn dat het een geldkwestie is geweest, dat hij met één of twee koren een onvoldoende inkomen had. Het kan ook ambitie zijn geweest of passie. Het willen bewijzen dat je van een nog ongeschoold of beginnend koor ‘iets wil maken’. Willen bewijzen dat onder een goede en gedisciplineerde leiding van nog niet veel, heel veel gemaakt kan worden.

Misschien wel het beste voorbeeld daarvan is het koor Kunst en Strijd dat hij onder zijn hoede krijgt. Vanaf het moment dat hij dit enorme gemengde koor onder zijn hoed krijgt, is hij gaan bijschaven. Van een socialistisch koor uit Noord Amsterdam maakt hij een gerenommeerd koor met een hoogwaardig klassiek repertoire. Over dit koor heb ik een lang verhaal geschreven voor Ons Amsterdam (mei 2020). Na het verschijnen van dit meinummer zal ik het ook opnemen in zijn levensverhaal. Twee andere koren die ik uitgebreid zal bespreken, zijn het Koor van de Grote Synagoge en het Amsterdamsche Joodsche Koor. Hoewel het om twee koren gaat, was er eigenlijk maar sprake van één koor. Hoe dit zit, lees later het verhaal over deze koren.

Naast deze koren, reguliere koren, deed Samuel op het gebied van het dirigeren meer, veel meer. Zo was hij ook betrokken bij verschillende jeugdkoren, zoals die van de vereniging Mogein Dowied en van de schoolkoren van ‘Kennis en Godsvrucht’. Op genoemde scholen gaf hij ook muziekles. Daarnaast gaf hij aan hen die zich bij hem aandienden les (solozang, solfège – harmonie en piano). Kinderkoren waren hem niet onbekend, hij was tenslotte begonnen als dirigent van het kinderkoor van de vereniging Bachoerei Sjangarei Tsion (al voor 1920).

In een apart thema heb ik al zijn optreden besproken die hij gaf bij enkele speeltuinverenigingen in Amsterdam. Ook daar met diverse koren en ook met een divers repertoire (hoewel dit laatste eigenlijk natte vingerwerk is, meestal blijft onbekend wat er wordt gezongen).

Vele malen trad hij op bij Joodse verenigingen in Amsterdam, meestal met een beperkt aantal zangers waarbij hij ook regelmatig zelf voor de begeleiding op de piano zorgde. Zo was hij regelmatig te gast bij de Joodse verenigingen in Oost, bij Nachaliël, Rechouwous, Bachoerei Mewakshij Jausher en bij Sjoloum Werengous in Noord.

Terug naar de inhoudsopgave