Het verhaal van en over Meijer Englander (3)

1924 begint voor broer Sam met een benefietconcert voor de Ziekenvereniging “Steunt Elkander”. Er treden zoals dat zo mooi heet, vele beroepsartiesten op. Zo waren er een Pierrotzanger, een humoristische goochelaar, een Revueartieste en dus ook het Dubbel Mannenkwartet o.l.v. Sam Englander. Hoewel moeilijk te achterhalen zou de hier aangekondigde humoristische goochelaar de broer van Sam, Meijer Englander, kunnen zijn. Helaas wordt er geen naam genoemd. Sam is / was een veelzijdig koordirigent, hij dirigeerde het koor van de Grote Synagoge maar ook het socialistische koor Kunst en Strijd (de foto hieronder is slechts een heel klein deel van het koor).

Een lied voor zijn broer

Op 3 mei 1926 is Sam klaar met de bewerking van een ‘Chanson Bretonne’. Het gaat om het nummer ‘Le Biniou’ (= De Doedelzak). Het nummer voor piano en zang is geschreven in 1856. De tekst is van Hippolyte-Louis Guérin de Litteau en op muziek gezet door Émile Durand. Als zanger wordt Jules Lefort genoemd. Of het nummer Le Biniou ooit op ‘de wasrol of op de plaat’ is gezet, is mij niet bekend. Voor zover na te gaan, is er alleen een papieren versie bekend (tekst en notenschrift). Dat de naam van de zanger wordt vermeld, is voor mij een raadsel.

Waarom Sam dit nummer heeft gekozen om te bewerken is niet bekend. Hoe is hij aan dit nummer gekomen. Dat er nog zoveel bekend is over dit nummer is omdat zijn bewerking bewaard en gedateerd is (door Sam). De meest aannemelijke reden voor deze bewerking is dat hij dit gedaan heeft voor zijn broer Meijer (Max Sr.). Op de eerste pagina (met bladmuziek) staat de, slecht leesbare, aantekening: "voor M in deze toonzetting gezongen".  Samen met Don Englander, de zoon van Meijer, ben ik tot deze conclusie gekomen. 'M' slaat dan op Meijer en de verwijzing naar de toonzetting heeft te maken dat Le Biniou geschreven is voor een bariton terwijl Meijer een tenor was. Don weet ook zeker dat zijn vader Franse chansons heeft gezongen. Ook de artiestennaam van Meijer verwijst naar een Franse connectie: Max Breval.

De originele tekst, muziek en bewerking ligt bij het Joods Historisch Museum. Via het internet zijn overigens nog vele exemplaren van het origineel te koop (maar dan wel zonder de bewerking van Sam).

Wat is er met de versie van Sam gebeurd? Heeft hij het zelf op de piano gespeeld en wie heeft er gezongen, zijn broer? Heeft het liefdeslied ‘Doedelzak’ dat hij op 15 april 1923 samen met het koor Kunst en Strijd uitvoerde hier mee van doen? De titel staan niet vermeld in het programma, wel is de tekst opgenomen.

Waar woonde Meijer Englander    

De hele woongeschiedenis is vooralsnog onbekend, door het ontbreken van de gezinskaarten bij het Stadsarchief (nog niet zichtbaar i.v.m. omzetting). Gelukkig zijn er de archiefkaarten nog, daar valt af te lezen dat hij met zijn gezin in de Krugerstraat woonde op nummer 36 één hoog om op 17 april 1939 te verhuizen naar de Majubastraat 59 één hoog. Na de oorlog verhuisd het gein naar Bussum.

Terug naar de inhoudsopgave