Als opgroeiende jongeman en domineeszoon kwam ik wel eens in de gereformeerde Funenkerk in Amsterdam. Bij een van die gelegenheden was de kerk stampvol tot boven aan toe: een heel bekende dominee preekte. Een mooie, erg grote en lichte kerk. Ik herinner me een zachtgroene kleur binnen. Met een preekstoel voor in de kerk met aan beide zijden opgangen, zoals in gereformeerde kerken uit een bepaalde periode gebruikelijk was. Net als in onze vroegere kerk in de Watergraafsmeer, de Rehobothkerk aan de Zacharias Jansestraat hoek Willem Beukelsstraat (nu zijn daar appartementen). Ter weerszijden van de preekstoel zaten de ouderlingen en de diakenen. Er waren in de Funenkerk twee gaanderijen boven elkaar aan drie zijden van de kerk.
In de passietijd werd er jaarlijks een Matthäuspassion uitgevoerd, onder leiding van Bertus van Lier. Daar ben ik nooit bij geweest. Het waren mooie uitvoeringen, las ik. Beetje ouderwets. Er was in die buurt zelfs een gereformeerde lagere school. De Funenschool.
Tot mijn niet geringe verbazing werd de kerk ineens afgebroken. De toegenomen onkerkelijkheid, die tot dan toe een beetje langs me heen gegleden was, had de kerk uiteindelijk overbodig gemaakt. In de huidige tijd zou het zonder meer tot een eeuwig te bewaren monument verklaard zijn. Recent benoemd tot mooiste gesloopte kerk. Nu zijn er moderne appartementen. Alweer. Aan de korte Zeeburgerstraat. Ze liggen er prachtig.
Vlakbij is een karakteristieke beeldbepalende stellingmolen. Er lag daar een bastion van de in de 17e eeuw aangelegde Amsterdamse stads omwalling, daar stond hij op. De Funen molen werd en wordt hij meestal genoemd. Molen De Gooyer heet hij in werkelijkheid. Tegenwoordig is het een bierbrouwerij. Brouwerij Het IJ zit er. Het is altijd druk daar. Geregeld draaien de molenwieken. Een middelbare schoolvriendinnetje Suzanne woonde erin. Nooit op bezoek geweest helaas.
Vlakbij is de Funenkade. Niet lang geleden is niet ver daarvandaan een heel moderne woonwijk gebouwd, waar diverse architecten aan hebben meegewerkt. Het is een eigenzinnig bouwproject. Funenpark heet die woonwijk. Alle woongebouwen zijn anders. De wijk is autovrij. Kinderen spelen in het gras. Er is een parkzone naast bij.
Midden in die woonwijk is te zien, waar het meest oostelijke van de 26 bastions heeft gestaan. Je ziet de fundamenten. Dat bastion heette Zeeburg; nee, niet Funen. Het bastion, met daarop Molen de Zon, was aangelegd op een kunstmatig, aangeplempt eiland. Juist dat eiland was destijds Funen gedoopt. In de 17e eeuw dus. Op het eind stond aan het eind nog een mooi gelegen kleiner bastion met iets van horeca.
Pas geleden kreeg ik - het was mijn eigen idee - dankzij Ons Amsterdam (de vereniging, niet het tijdschrift) een rondleiding in die woonwijk en, via een smalle groenzone, over het naastgelegen ‘Oostelijke Eiland’ Oostenburg, waar ooit de V.O.C. werf zat. Welk een contrasten tijdens die wandeling! Wat verandert daar trouwens veel.
Wat had Amsterdam dan met dat mooie golvende Deense eiland Funen, ga je je afvragen? Waarvan Odense de hoofdplaats is, de geboorteplaats van Hans Christian Andersen. Vrediger kun je het je toch niet voorstellen. Dat wil ik uitleggen. Een historische vertelling.
lees ook: Achtergrond verhaal bij de Funen
.
