Meestersmid Kitaroo
In de tweede delegatie naar Nederland reisde een jonge meestersmid mee om scheepsbouw te leren. Helaas, hij kreeg een leverkwaal (geen alcohol) en overleed op jonge leeftijd. Hij was de allereerste Japanner die in Europa overleed. Hij werd begraven op de Westerbegraafplaats (WB) en kreeg er een mooi grafmonument: een zuil. De WB werd gesloten, zijn stoffelijk overschot werd met alle andere grafresten gemeenschappelijk begraven op DNO. De zuil verdween. Straks meer over hem.
Ingenieur van Doorn
Met een van de eerste schepen terug naar Japan reisde in 1870 waterstaatkundig ingenieur Van Doorn mee. Hij deed er van alles, van hem leerden Japanners heel veel. Door hem is Tokyo Peil (letterlijk) een begrip in Japan.
In de provincie Fukushima leidde de stad Koriyama een kwijnend bestaan. Van het grote hooggelegen Iwashiromeer water erheen geleiden (42 km), dat lukte de Japanners niet. Van Doorn kreeg het wel voor elkaar met een ingenieus sluizenstelsel: de beroemde Asaka waterwerken.
Voor de oorlog al had hij bij Koriyama daarvoor een bronzen standbeeld aan het meer gekregen. In de oorlog werd het goed verstopt: metaal voor wapentuig! Bij ontdekking had iedereen de doodstraf gekregen. Dat is niet gebeurd. Het staat er weer. Zoveel had men voor hem over.
In Hall op de Veluwe, waar hij geboren is, staat ook een monument voor hem. Van Doorn was daarna nog werkzaam op Java, bij de aanleg van het Noordzeekanaal en op Curaçao.
De monumenten op De Nieuwe Ooster
In 1979 legde Japan voor Van Doorn een mooi grafmonument aan, centraal in DNO. Je ziet de plaatselijke bergen in beeld gebracht, vandaar dat stuk graniet dat kwam. Verder zie je gras en grind, als grens van het meer, en om dat veldje heen een plaatselijke wand van een brug die Van Doorn had aangelegd. In dat monument zijn de alsnog gecremeerde stoffelijke resten uit DNO, waar men echt naar moest zoeken, in een urn bijgezet, naar ik aanneem onder de steen met het vredesteken vóór het grafmonument. Alles wordt tweetalig uitgelegd. Uit Koriyama komt jaarlijks een delegatie naar zijn monument in DNO om hem eer te bewijzen.
Daar vlakbij staat een 3 jaar later ook door Japan ontworpen monument voor de overleden meestersmid, Ookawa Kitaroo. Het is een ensemble: een verkleinde kopie van de zuil van de WB; een tweetalige tekstplaquette en een smalle zuil met een vredesregel in 4 talen, waaronder Arabisch. Omdat zijn overschot er niet aanwijsbaar bij ligt, kan het geen grafmonument heten.
Ervoor een blauw bloementapijt met o.a. kruipend zenegroen (niet tegelijk met de bomen).
En wanneer de Japanse kersenbloesem daar bloeit (4 bomen) is het helemaal een plaatje. Menig Japanner komt dan kijken. Dat is meestal ergens begin april, kort; maar wanneer precies, dat kun je niet voorspellen, na zachte winters al medio maart. De kortheid van de bloei staat symbool voor de vergankelijkheid des levens; de bloemen vallen af op hun mooist. Dat spreekt de Japanners aan. Mijn nicht, japanoloog, die instemde met al deze informatie, reisde ooit van Zuid naar Noord door heel het land en zag ze overal bloeien. Kersenbomen die op een ander moment bloeien zijn geen Japanse.
In Japan zie je soms nagebouwde Nederlandse huizen. Nu weet je waarom.
Lees verder: