Telefoon

Buren dichterbij door telefoon

Verteller: Henk Penseel
Auteur: 01.23 schoolOK.jpg Henk Penseel
Javaplein, Indische Buurt

Van een draaischijf, via druktoetsen naar een mobiele telefoon. En dat zonder dat je naar de telefooncel op het Javaplein hoeft te lopen. Alles gaat via een mobieltje.

Telefooncel. Een vergelijkbaar exemplaar stond op de hoek van de Insulindeweg/Sumatrastraat

Telefooncel. Een vergelijkbaar exemplaar stond op de hoek van de Insulindeweg/Sumatrastraat

We hadden een draaischijftelefoon. Dat klinkt nu ouderwets, maar lang niet iedereen had er toen een. In de jaren zestig moest je nog heel lang wachten voordat je een telefoon kreeg. De PTT moest namelijk meestal de kabels nog in de grond leggen. Veel van onze buren vonden het een overbodige luxe, want er was toch een telefoon bij Daan en Coba Penseel, mijn ouders.

Ja, de buren mochten gebruik maken van onze telefoon, als ze een dubbeltje in het busje deden dat naast de telefoon stond. Als er voor een van onze buren gebeld werd, dan waren wij niet te beroerd om hen even te roepen. Het was ook wel gezellig en het telefoontje was dan ook vaak een onderwerp voor een gesprek.

In 1964 ging ik als uitwisselingsstudent tien maanden naar Amerika. Bellen deden we niet, dat kostte een godsvermogen. We hielden elkaar op de hoogte met brieven op dat hele dunne, blauwe luchtpostpapier. Het Rode Kruis in Detroit (daar woonde ik vlakbij) had geregeld dat ik een kerstboodschap in mocht spreken, die dan direct werd geperst op een flexibel 45-toeren plaatje. Dat kon men dan thuis afspelen. Men moest de arm van de platenspeler wel verzwaren met een gulden, want anders versprong de naald.

De vaste telefoon is inmiddels overvleugeld door de mobiele telefoon en in Amsterdam-oost zijn geen telefooncellen meer te vinden. Heel lang stond er een op het Javaplein. Eerst moesten de dikke telefoonboeken het ontgelden. Daarna was de telefoon zelf regelmatig stuk, totdat de telefooncel helemaal opgedoekt werd.

Alle rechten voorbehouden

619 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

Javaplein 37/hoek Molukkenstraat  (links op de hoek) - 1982 .<br />Foto: Beeldbank Amsterdam

Javaplein 37/hoek Molukkenstraat (links op de hoek) - 1982 .
Foto: Beeldbank Amsterdam

Alle rechten voorbehouden

4 reacties

Voeg je reactie toe
Henk Penseel

oma

Mischa, wat een goed en ontroerend verhaal.

Micha Blank

Met mijn voeten op de telefoonboekhouder

Toen wij in 1974 wegens stadsvernieuwing van de Derde Oosterparkstraat naar Buitenveldert verhuisden, kregen we telefoon. Sindsdien liep mijn oma iedere dag van de Tweede van Swindenstraat naar de telefooncel bij het Muiderpoortstation om ons te bellen. Door zon en regen, storm en sneeuw. Iedere dag. Jarenlang.

We klaagden weleens als ze belde wanneer we net aan tafel zaten, maar nu mijn moeder dezelfde leeftijd heeft als mijn oma in die tijd en wij elkaar soms vaker dan eens per dag bellen zonder een stap te hoeven verzetten, denk ik vaak terug aan de keren dat ik samen met Oma naar de telefooncel liep om mijn moeder te bellen wanneer ik bij mijn grootouders logeerde.

Het loopje door de Dapperstraat waar even tevoren nog markt was, maar wat nu iets desolaats had door het gebrek aan kramen, handel, de lokroep van marktlui en al of niet luisterende klanten. Het viaduct wat zowel eng, donker, vies als prachtig was, zeker als er een trein boven mijn hoofd denderde. Het vooruitzicht mijn eigen telefoonnummer te mogen draaien, waarbij Oma me met mijn voeten op de telefoonboekhouder zette, zodat ik bij de kiesschijf kon en me stevig vasthield, terwijl ze een kwartje in de gleuf gooide. De zware hoorn, die Oma en ik samen vasthielden, mijn hand in haar hand.

In 1980 verhuisden mijn grootouders wegens stadsvernieuwing naar de Rivierenbuurt en kregen ook zij telefoon. Dat was veel makkelijker voor mijn oma die inmiddels tegen de 80 liep. Nog als een kievit, maar de toekomst waarin dat niet meer zo zou zijn, diende zich aan. Gelukkig duurde dat lang, maar in 1994 verhuisden mijn grootouders weer noodgedwongen. Naar Sint Jacob. Op een haar na terug naar Oost.

Mijn opa heeft daar 7 maanden gewoond. Toen we op de dag van zijn begrafenis naar het graf op De Nieuwe Ooster liepen, begeleidde ik mijn oma zoals zij mij zo vaak naar de telefooncel had begeleid. Arm in arm.

In 2001 is ze zelf overleden, 98 jaar oud.
Ze heeft bijna een hele eeuw vooruitgang meegemaakt. Van post naar telegram naar telefoon.
Ik zou er een hele lange wandeling naar een telefooncel voor over hebben om haar nog één keer te kunnen bellen.

Henk Penseel

Gladheid

Anneke,

Dit zou nu een hilarisch YouTube-filmpje zijn.

Anneke Koehof

Telefooncel

Er stond er ook een bij de hoek Soembawastraat/Kramatweg. Daar heb ik eens een buurman van twee huizen verder (nee, namen noem ik niet) op zijn knieën naar toe zien kruipen, ws. om een afspraak wegens gladheid af te zeggen. De telefooncel stond op een lichte verhoging en telkens als hij er bijna was gleed hij weer terug. Het mag niet maar we hebben ons voor het raam kapot gelachen... Ik woonde toen in de Soembawastraat boven de ijswinkel en de drogisterij.