Op en over de Joodse begraafplaats

Verteller: Oude muur van de Joodse Begraafplaats. Wil Wickel
Auteur: Frits Slicht Frits Slicht
Indische Buurt , Flevopark

Ik heb gezien dat andere mensen toch echt wel rotzooiden met overblijfselen uit de graven.

Kaart van de DOW uit 1934. Deze kaart uit 1934, van de Dienst Openbare Werken, geeft een beeld van de Joodse (Israƫlitische) begraafplaats. Tussen het meest noordelijke- en het middengedeelte (het zuidelijke deel is niet zichtbaar) lag het zwarte weggetje. <br />Bron: Gemeentearchief Amsterdam.

Kaart van de DOW uit 1934. Deze kaart uit 1934, van de Dienst Openbare Werken, geeft een beeld van de Joodse (Israƫlitische) begraafplaats. Tussen het meest noordelijke- en het middengedeelte (het zuidelijke deel is niet zichtbaar) lag het zwarte weggetje.
Bron: Gemeentearchief Amsterdam.

Alle rechten voorbehouden

In het middengedeelte van de Joodse begraafplaats had je ook een pad. Dat pad sloot aan op het pad van het noordelijke deel. Deze twee paden kruisten als het ware het Zwarte Paadje. Het pad over het middengedeelte liep parallel aan de sloot was volgens mij verhard en lag een beetje verscholen. Dit paadje kon je overigens alleen als ā€˜rouwstoet gangerā€™ zien.
Als je naar de kaart van de Dienst Openbare Werken van 1936 kijkt klopt er volgens mij iets niet. Die twee paden sloten op elkaar aan. De twee doorgangen stonden recht tegenover elkaar.

Ik ben wel eens over het middengedeelte heen gelopen. Ik was er misschien wel illegaal, gekke dingen heb ik er nooit uitgehaald. Ik heb gezien dat andere mensen toch echt wel rotzooiden met overblijfselen uit de graven. Ik heb zelf gezien dat er kledingstukken met goudbrokaat lagen. Meestal waren het stukken van kleding, ook wel van fluweel. Misschien was het ook wel gebedskleding of speciale kleding voor de overledene. Af en toe lagen er ook wel botten. Niet overal kon je dat zien. Grote delen van de begraafplaats lagen verscholen onder hoog opgeschoten gras en riet. Het was er ook altijd erg drassig, vooral het middengedeelte. Richting de Valentijnkade werd het wel iets hoger en daardoor ook droger.

In het laatste, meest westelijke (of zuidelijke) deel, had je volgens mij ook de laatste begrafenissen. Echt gezien heb ik het overigens niet. Het grootste deel van de begraafplaats lag verscholen achter hoge bomen. Aan het eind en na de oorlog had je meer zicht omdat alles toen kaal gekapt was. Ook toen maakte de begraafplaats toch wel al een verwaarloosde indruk. Dat is niet alleen van de laatste tijd.
In een periode van lange droogte is er zelfs een brand geweest, ook ondergronds. Het was een echte veenbrand. Uiteindelijk heeft de brandweer het gebied onder water moeten zetten.

Alle rechten voorbehouden

1908 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

Kaart van de DOW uit 1936. Deze kaart uit 1936, van de Dienst Openbare Werken, geeft een beeld van het meest zuidelijke deel van de Joodse (Israƫlitische) begraafplaats.<br />Bron: Gemeentearchief Amsterdam.

Kaart van de DOW uit 1936. Deze kaart uit 1936, van de Dienst Openbare Werken, geeft een beeld van het meest zuidelijke deel van de Joodse (Israƫlitische) begraafplaats.
Bron: Gemeentearchief Amsterdam.

Alle rechten voorbehouden
Huidige situatie Joodse begraafplaats. Afgebeeld is het meest zuidelijke deel van de voormalige Joodse begraafplaats. Hier en daar zijn nog wat stenen zerken zichtbaar.<br />Foto: F.Slicht.

Huidige situatie Joodse begraafplaats. Afgebeeld is het meest zuidelijke deel van de voormalige Joodse begraafplaats. Hier en daar zijn nog wat stenen zerken zichtbaar.
Foto: F.Slicht.

Alle rechten voorbehouden
Boy Zoet

Opknappen Joodse begraafplaats

Via kennissen in Amsterdam kwam ik in het bezit van een uitgave van Oost.Amsterdam.nl over het opknappen van de begraafplaats.
Ik ben opgegroeid op de Kramatweg 46 bijna tegenover de ingang naar het Zuiderzeepark nu Flevopark en heb daar gewoond vanaf 1942 t/m 1961.Toen waren er 3 begraafplaatsen, Zuid-midden en noordzijde.Op de Zuidzijde(kant naar Valentijnkade) hebben wij heel veel gespeeld, cowboytje,verstoppertje en tikspel, Je moest wel erg opletten dat je niet in de grond zakte vanwege het onderaardse vuur wat daar woedde en daarom moest de brandweer bijne wekelijks uitrukken om het vuur/rook te bestrijden.
Op die begraafplaats stonden de meeste grafstenen, geen zerken,
wel in slechte staat maar toch nog aanwezig.Voor ons was het onmogelijk de stenen te lezen omdat ze in het Joods waren en wij het jaartal niet begrepen.
Op de middelste daar plukten wij bloemen, vooral Pinksterbloemen, en lagen we heerlijk in de zon in de zomer.
Daar stonden maar een beperkt aantal grafstenen, raar.
En op de noordzijde richting Zeeburgerdijk daar gingen wij niet heen vanwege de dreiging van vechtpartijen met de jongens en meisjes daar uit die buurt. Het enige wat we wel deden was vissen vangen in de omringende sloot. Met een pad tussen midden en noord kwam je dan op het zwarte pad naar de Merwede , dit pad was eerst een woestenij van puin e.d. en werd later opgeknapt met volkstuintjes aan de zijden.

In het artikel van Oost wordt niet gesproken over welke zijde men spreekt, ik neem aan de zuidkant want daar stonden de meeste stenen en het midden is ten gronde gegaan aan de Flevoweg.
Ontelbare herinneringen heb ik aan die tijd, veel blauwe plekken
gescheurde kleren en achtergelaten klompen/schoen omdat ik moest vluchten voor de Snor, dat was de agent op de fiets, door ons Poppesnor genoemd en dan thuiskomen met een natte broek omdat het het overspringen naar de goede bewoonde kant niet goed ging Jaja dat was me een tijd. Heerlijk.

Hekkepoortje en Ome Piet, de pontjesbaas naar zwemschool Oost en Plashuis zijn ook aparte verhalen.
Als je eenmaal eraan begint dan springen je de herinneringen
door je hoofd want wat een heerlijke jeugd ondanks de oorlog heb ik toch gehad.