Voor het laatst Namen en Nummers op het Kastanjeplein

Auteur: Marella Karpe
1 Reactie
Kastanjeplein, Oosterparkbuurt

Sinds 2012 wordt er op 4 mei op het Kastanjeplein een herdenkingsritueel gehouden "Namen en Nummers", waarbij de in de oorlog vermoorde Joodse bewoners van de Oosterparkbuurt op symbolische wijze thuisgebracht worden. De namen en de verhalen van deze mensen worden weer genoemd, het zijn geen getallen.

Kastanjeplein, 4 mei 2021. Foto: Marella Karpe

Kastanjeplein, 4 mei 2021. Foto: Marella Karpe

Het was de bedoeling dat in 2020 het stratenmonument in de Oosterparkbuurt voltooid zou worden, door het neerleggen van de laatste honderden houten naambordjes. Door de Corona maatregelen konden er echter geen grote  bijeenkomsten georganiseerd worden. Het stratenmonument werd door de initiatiefneemster en kunstenares Ida van de Lee met een klein team deelnemers neergelegd op het eiland Pampus.

Dit jaar kon het project toch afgerond worden op een aangepaste wijze. Het stratenplan is voor het laatst uitgelegd, heel wijd zodat mensen afstand konden houden en een honderd mensen konden een naambord - dat ze thuis gemaakt hadden - neerleggen, tijdens vooraf afgesproken tijdvakken.

Van het ritueel werd de kern overgehouden: mentaal terug gaan in de tijd - langs het getekende spoor teruglopen naar de straat waar het slachtoffer heeft gewoond - neerleggen van het naambordje onder het uitspreken van de naam en een formule.

Ondanks alle beperkingen, de kou, de wind en de regen was het weer een indrukwekkende  gebeurtenis. Deze laatste keer op het Kastanjeplein betekent niet dat het project ophoudt, op diverse andere plekken nemen buurtbewoners of instanties het initiatief over. In Amsterdam Oost waren er dit jaar herdenkingen in de Kraaipanstraat, de Blasiusstraat en de Swammerdamstraat ( initiatief van Rogier Schravendeel)

Ook landelijk komt er navolging, Tilburg en Dordrecht bijvoorbeeld. Maar het meest in het oog springend: er is een website gelanceerd met een koppeling van Namen en Nummers met Joods Monument; iedereen kan nu vanuit willekeurig welke plaats een herdenking organiseren. 

Namen en Nummers NL 

René Hildesheim die  in Brabant  betrokken is bij het opzetten van een herdenking aldaar schreef er het volgende gedicht over:

 

Lappendeken 

 

2800 Naam bordjes

En een paar honderd huizen 

Neergelegd in een kleurige Mozaïek 

Gelijk een stratenplan en warme lappendeken.

 

Voor mij het besef dit moet voorgedragen worden.

Bij ons in Brabant op 3 September .

Maar ook voor mijn Opa en de andere 56 familieleden in de 

andere buurten  en wijken van Amsterdam . 

 

Verstilling, ritueel, dicht bij jezelf ,

ontmoeting en een lach.

Dit alles overkwam mij, op een regenachtige

koude dag in mei op het Kastanjeplein in Mokum.

 

Als een warme lappendeken , 

Als een herinnering ,

Als een mogelijkheid tot voelen ,

Herdenken en vieren.

 

 

Alle rechten voorbehouden

254 keer bekeken

Aaldrik Herman (aaldrik2001@yahoo.com)

Project Burmanstraat

In de Burmanstraat woonde aan het begin van de oorlog veel joodse gezinnen. Van hen werden 136 vermoord in de concentratiekampen of benamen zichzelf het leven. Uit de Burmanstraat worden tijdens de oorlog afgevoerd: In 1941 omgekomen in Mauthausen (1x). Omgekomen in 1942 in Auschwitz (23x). Omgekomen in 1943 in Auschwitz (10x), in Sobibor (69x). In 1944 omgekomen in Auschwitz (4x), in Bergen-Belsen (1x). In Amsterdam overlijden (9x). Zelfmoord door gastverstikking op 14-7-1942 (3x) en op 6-8-1942 (2x).

In de Burmanstraat woonde voor de oorlog relatief veel joodse gezinnen. Tijdens de oorlog werden hier 136 mensen afgevoerd. Twee gezinnen vergasten zichzelf om aan deportatie te ontkomen. Van alle omgekomen joodse bewoners staan achter hun gegevens het huisnummer vermeld:

Louis Meiboom (*A’dam 1881, Sobibor 21-5-1943) en Rebecca Meiboom-Wiener (*A’dam 1877, Sobibor 21-5-1943) van nummer 6-I, Hijman Speijer (*A’dam 1882, Sobibor 28-5-1943) en Esther Speijer-Fieijra (*A’dam 1887, 28-5-1943) en Elisabeth Helena van Os-Speijer (*A’dam 1921, Sobibor 9-7-1943) van nummer 7-I, Simon Engelsman (*A’dam 1905, Sobibor 9-7-1943) en Elisabeth Engelsman-Overste (*Haarlem 1908, Sobibor 9-7-1943) en Maria Marianne Engelsman (*A’dam 1935, Sobibor 9-7-1943) en Jacob Engelsman (*A’dam 1939, Sobibor 9-7-1943) van nummer 7-II, Abraham Ut (*Den Haag 1898, Sobibor 16-7-1943) en Keetje Ut-van Horst (*A’dam 1904, Sobibor 16-7-1943) en Maurits Ut (*A’dam 1929, Sobibor 16-7-1943 van nummer 8-huis, Isaäc van Horst (*A’dam 1874, Sobibor 2-7-1943) en Branca van Horst-Coppenhagen (*A’dam 1878, Gemeente niet bekend 9-5-1902) van nummer 8-I, Hertog de Haas (*Middelharnis 1873, Sobibor 16-7-1943) en Selij de Haas-de Vries (*A’dam 1878, Sobibor 16-7-1943) en Sophie de Haas (A’dam 1909, Auschwitz 1-9-1942) van nummer 9-I, Isaäc Stuiver (*A’dam 1865, A’dam 25-1-1943) en Charlotte Stuiver-Berclau (*A’dam 1865, A’dam 9-6-1942) van nummer 9-II, Mannus Keizer (*Meppel 1878, Sobibor 23-4-1943) en Sara Keizer-Brilleman (*A’dam 1880, Sobibor 23-4-1943) van nummer 10-I, Jacob Jacobson (*A’dam 1893, Sobibor 16-7-1943) en Anna Jacobson-Nussbaum (*A’dam 1898, Sobibor 16-7-1943) en Rozet Jacobson (*A’dam 1925, Sobibor 9-7-1943) en Josephine Bloemendal (*A’dam 1927, Sobibor 21-5-1943) en Nanette Jacobson (*A’dam 1928, Sobibor 16-7-1943) van nummer 10-II, Abraham Bloemendal (*Smilde 1890, Sobibor 21-5-1943) en Henriette Rosa Bloemendal-Gersons (*Tilburg 1898, Sobibor 21-5-1943) en Rachel Wolf (*A’dam 1875, Sobibor 21-5-1943) en Espérance Möller-Franco (*A’dam 1868, Sobibor 21-5-1943) van nummer 11-huis, Meijer Tas (*Nieuwer-Amstel 1896, Extern Kommando Ludwigsdorf 24-3-1943) en Sara Tas-Hirschel (*A’dam 1900, Auschwitz 19-11-1942) en Jochébed Betty Tas (*A’dam 1929, Auschwitz 19-11-1942) en Sonja Lea Tas (*A’dam 1933, Auschwitz 16-7-1943) en Louis Tas (*A’dam 1941, 19-11-1942) op nummer 11-I, Philip Brandon (*A’dam 1892, Sobibor 9-7-1943) en Flora Brandon-van Ameringen (*A’dam 1893, Sobibor 9-7-1943) en Lion Brandon (*A’dam 1928, Sobibor 9-7-1943) van nummer 11-II, Sophia Levit-Jacobson (*Haarlem 1872, Sobibor 2-4-1943) van nummer 12-II, Greta Grijsaart (*A’dam 1921, Auschwitz 30-9-1942) en Philip Mendelson (*A’dam 1890, Sobibor 4-6-1943) en Helena Henriette Mendelson-Cohen (*Arnhem 1889, Sobibor 4-6-1943) en Jetty Mendelson (*A’dam 1923, Auschwitz 25-1-1943) en Jacques Juda Mendelson (*A’dam 1928, Sobibor 4-6-1943) van nummer 13-huis, Mozes Querido (*A’dam 1875, A’dam 20-3-1942) en Sara Querido-Pezaro (*A’dam 1868, A’dam 10-10-1941) en Esther Querido-Zwalf (*A’dam 1870, Auschwitz 31-1-1944) en Herman David Melkman (*A’dam 1892, Auschwitz 28-2-1943) en Frederika Melkman-Querido (*A’dam 1892, Sobibor 28-5-1943) en Abraham Querido (*A’dam 1899, Blechhammer 30-6-1944) en Abraham Melkman (*A’dam 1920, Mauthausen 4-9-1941) en Sara Melkman (*A’dam 1921, Sobibor 9-7-1943) en Isaäc Ben Melkman (*A’dam 1930, Sobibor 28-5-1943) van nummer 14-huis, Abraham Mesritz (*A’dam 1883, A’dam 25-10-1941) en Sophia Hillesum-Mesritz (*A’dam 1874, Auschwitz 25-1-1943) en Salomon Hillesum (*A’dam 1876, Sobibor 13-3-1943) van nummer 14-II, Jesaja Beek (*A’dam 1890, Auschwitz 19-11-1943) en Vogeltje Beek-Frankfort (*A’dam 1889, Auschwitz 24-9-1943) en Herman Beek (*A’dam 1922, Sobibor 2-7-1943) van nummer 15-huis, Salomon Vos (*A’dam 1914, Sobibor 16-7-1943) en Eduard Vos (*A’dam 1917, Midden-Europa 31-3-1944) en Betje Gobes-Vos (*A’dam 1919, Sobibor 2-7-1943) van nummer 15-I, Judka Jerozolimski (*Myschimetz 1863, Sobibor 9-4-1943) en Biena Brucha Jeroslimski-Kluger (*Krakau 1877, Sobibor 9-4-1943) van nummer 16-I, Lew Straszun (*Vilnius 1875, Sobibor 23-7-1943) en Golda Straszun-Paros (*Rosanke 1885, Sobibor 23-7-1943) en Mozes Straszun (*A’dam 1912, Sobibor 23-7-1943) van nummer 16-II, Simon Aa (*A’dam 1911, Birkenau 18-8-1942) en Eva Aa-Hammelburg (*A’dam 1912, Auschwitz 18-7-1942) en Jaap Aa (*A’dam 1940, Auschwitz 18-7-1942) en Leny Aa (*A’dam 1938, Sobibor 2-7-1943) en Eliazer Salom van Praag (*A’dam 1889, Auschwitz 3-9-1942) van nummer 18-huis, Israël Hijman Con (*A’dam 1895, Midden-Europa 31-3-1944) en Naatje Con (*A’dam 1892, Sobibor 4-6-1943) van nummer 18-I, Bernard Jacques Aa (*A’dam 1908, Sobibor 2-7-1943) en Rebecca Aa-Brandon (*A’dam 1915, Sobibor 2-7-1943) en Anny Aa (*A’dam 1941, Sobibor 2-7-1943) op nummer 18-II, Salomon Kloos (*A’dam 1893, A’dam 6-8-1942) en Rachel Kloos-Boas (*Zaltbommel 1892, A’dam 6-8-1942) op 7-8-1942 werden door gasverstikking) op de keukenvloer) van nummer 20-huis, Jacob Cohen (*A’dam 1898, Midden-Europa 31-3-1944) en Tilla Jocha Cohen-Davidson (*Lodz 1901, Auschwitz 2-11-1942) en Philip Joseph Cohen (*Antwerpen 1924, Auschwitz 30-9-1942) van nummer 20-I, Sara Maria Gans-van Biene (*R’dam 1866, Auschwitz 17-9-1943) en Eva Biene (*R’dam 1863, Auschwitz 17-9-1943) van nummer 21-II, Salomon Wijnperle (*A’dam 1909, Sobibor 21-5-1943) en Sophia Wijnperle-Stern (*Leiderdorp 1881, Sobibor 21-5-1943) van nummer 22-I, Simon Goudeketting (*A’dam 1905, Auschwitz 30-9-1942) en Jeanette Goudeketting-van Collem (*A’dam 1906, Auschwitz 26-7-1942) en Louis Goudeketting (*A’dam 1934, Auschwitz 26-7-1942) van nummer 22-II, Joel Jas (*A’dam 1917, Auschwitz 31-3-1944) en Anna Jas-Lessing (*A’dam 1915, Auschwitz 19-10-1942) van nummer 23-I, Leeman van Leer (*A’dam 1915, Auschwitz 30-9-1942) en Sara van Leer-Rooselaar (*A’dam 1916, Auschwitz 30-9-1942) van nummer 23-II, Izaak Tonninge (*Dordrecht 1897, Auschwitz 30-12-1942) en Elisabeth Tonninge-Koekoek (*A’dam 1901, Sobibor 11-6-1943) en Henny Brouwer (*A’dam 1926, Sobibor 11-6-1943) en Duifje Tonninge (*A’dam 1934, Sobibor 11-6-1943) van nummer 23-III, Moritz Baruch (*Weener/De 1890, A’dam 14-7-1942), Heinz Baruch (*Leer 1921, A’dam 14-7-1942). Sara Baruch-Petschon (*Linden 1890, A’dam 14-7-1942) (zelfmoord door vergassing in de keuken) van nummer 25-II, Simon Snijders (*A’dam 1897, Midden-Europa 28-2-1945) en Eva Snijders-Plukker (*A’dam 1891, Auschwitz 8-10-1944) en Jules Schrijver (*Borgerhout 1924, Sobibor 28-5-1943) en Lea Beek-Schrijver (*A’dam 1920, Auschwitz 22-10-1943) van nummer 25-III, Abraham Brandon (*A’dam 1863, A’dam 27-1-1941) en Jansje Brandon-de Gorter (*A’dam 1868, Gemeente niet bekend 14-10-1942) van nummer 26-II, Izaäk van Dam (*Smilde 1875, Auschwitz 5-10-1942) van nummer 27-I, Levie Haas (*Almelo 1857, A’dam 26-10-1942) en Jette Haas-Bloemendal (*Winschoten 1860, A’dam 16-01-1941) van nummer 28-huis, Angel Gobes (*Londen 1870, Bergen-Belsen 24-6-1944) van nummer 28-I, Sara de Jong (*Leiden 1885, Sobibor 9-4-1943) van nummer 28-III, Hijman Agsterribbe (*A’dam 1891, Seibersdorf 31-3-1943) en Mina Agsterribbe-Premselaar (*A’dam 1888, Auschwitz 10-9-1942) van nummer 30-huis, Jacob Melkman (*A’dam 1906, Midden-Europa 31-3-1943) en Celina Melkman-Hamel (*A’dam 1906, Sobibor 9-7-1943) van nummer 31-I, Jacques Evert Fregge (*A’dam 1899, Auschwitz 31-1-1943) en Käte Fregge-Markowski (*Berlijn 1900, Auschwitz 8-10-1942) van nummer 31-II, Saré Brosen (*Paschroetig 1900, 9-4-1943) en Jente Brosen (*Paschroetig 1902, Sobibor 9-4-1943) en Isi Brosen (*A’dam 1908, Auschwitz 14-1-1944) van nummer 33-huis, Salomon Pach (*A’dam 1897, Extern kommando Siemianowitz 28-11-1942) van nummer 33, Salomon Engelsman (*A’dam 1906, Blechhammer 21-1-1945) en Marie Engelsman-de Goede (*A’dam 1912, A’dam 9-10-1940) van nummer 33-I, Rachel Lobe (*Antwerpen 1911, Auschwitz 30-9-1942) van nummer 33-III, Joseph de Groen (*R’dam 1867, Westerbork 4-4-1943) en Estella de Groen-Asscher (*A’dam 1873, Sobibor 23-4-1943) en Louise Levie (*Breda 1893, Sobibor 23-4-1943) op nummer 35-I, Elias Stibbe (*A’dam 1895, Sobibor 23-7-1943) en Alegonda Rosetta Stibbe-Vorst (*Culemborg 1900, Sobibor 23-7-1943) en Helena Stibbe (*A’dam 1928, Sobibor 23-7-1943) en Maurits Isidoor Stibbe (*A’dam 1929, Sobibor 23-7-1943) en Izak Stibbe (*1930, Sobibor 23-7-1943) van nummer 36-huis, Simon Grootkerk (*Akkrum 1875, A’dam 22-11-1941) en Anna Grootkerk-Zeldenrust (*A’dam 1876, Auschwitz 15-12-1942) van nummer 37-II