Samuel Cohen
Frits Slicht
In de herfst van 1941 kwam de maatregel dat Joodse en niet-Joodse leerlingen niet langer bij elkaar in een klas konden. De niet-Joodse leraren war al van mijn Joodse HBS verwijderd, de Joodse leraren van de niet-Joodse scholen. Tegenover onze school kwam nu een Joods Lyceum. “Zij waren de ‘gedwongen’ Joden, wij de zelf erkende. Daar leerden velen die tot de hogere stand behoorden en wij werden dan ook meestal met de nek aangekeken.”
Maar dankzij deze maatregel ontmoette Samuel twee nieuwe vrienden. De ene was David de Jong, zoon van de gazzan (voorzanger) van Linnaeusstraatsjoel. De andere was David de Levita (door Samuel ‘Coby’ genoemd, de echte bijnaam van David de Levita is overigens ‘Dabby’). Hoewel zeer verschillend, dit erkent ook David de Levita mij, was het de muziek die hen bond. David de Jong ziet Samuel als een goede vriend, een jongen met een warmvoelend hart en ook makkelijk in de omgang. Gemeenschappelijk was hun orthodoxe achtergrond.
Met ‘Coby’ lag dit duidelijk anders. Wel hadden beiden al op jonge leeftijd hun vader verloren, maar er was ook een zekere mate van standsverschil en onze opvattingen over het Joodse geloof liep ook niet parallel. Samuel schrijft ook dat je nauwelijks op Coby kon rekenen, hij liet afspraken soms volkomen langs zich heengaan.
Synagoge Linnauesstraat. Bron: Joods Historisch Museum: Inv.nr.: JHM 180B054 
Samuel is blijkbaar regelmatig bij David de Jong aan huis geweest. Hij herinnert zich zijn moeder (Leie de Jong – Lustig) als een grote Oost-Europese vrouw die nogal gebroken Hollands sprak. Zij was zeer actief in de Joodse vrouwenvereniging en in de Joodse gemeente. Het huis was een gezellige wanorde waar ‘alles zich vanzelf regelde’. Ik kon ook altijd mee-eten, dat was geen enkel probleem. Met David kon Samuel uren debatteren over van alles en nog wat; over religie, over filosofische of humanitaire problemen.
Muziek heeft ons bijeengebracht. Thuis had ik het voorbeeld Achem, buitenshuis nu ook Coby en David. Toen Achem een keer de mogelijkheid kreeg om op te treden in De Joodsche Invalide, mocht ik mee. Via de interne radio van De Joodsche Invalide kon iedere bewoner meeluisteren. Voor Coby en mij genoeg reden om naar de directeur te stappen met de vraag of wij ook eens mochten optreden. Dat mocht, nu eerst maar eens een programma samenstellen.
Zie daarvoor: Optreden in De Joodsche Invalide