Naar de Palacheschool (1)

Nadat we naar de Utrechtsestraat waren verhuisd, moest ik op een gegeven moment naar de lagere school. In Amsterdam waren er toen twee Joodse lagere scholen. Naast het gebruikelijke lesprogramma kreeg je daar Hebreeuws, het Oude Testament en Joodse geschiedenis. “De school lag in een arme Joodse buurt: Daar leefde een verpauperd Joodse proletariaat, kleine ambachtslieden, voddenhandelaartjes, handelaars in tweedehands goed, sigarenmakers, enz.”

Hoewel Samuel de naam van de school niet noemt, gaat het hier inderdaad om de Palacheschool in de Lepelkruisstraat. Hoewel de school redelijk dichtbij lag, was het voor toch nog een hele wandeling. Ik liep eerst door de Kerkstraat en over de Magere Brug. Omdat die zo nu en dan open ging, moest je wel op tijd van huis. Je kreeg geen straf als je te laat was door een open brug. Wel kreeg je een standje, je had eerder van huis moeten gaan. Als de deur dicht was, moest je aanbellen. Vaak was het de hoofdonderwijzer die de deur open deed, soms stuurde hij een leerling uit de zesde. Wat was dat een ‘machtig gevoel’ als je daarvoor was uitverkoren.

“We gingen zowel ‘ochtends als ’s middags naar school, behalve woensdag en vrijdag. Op die dagen leerden we ’s ochtends een uur langer maar ’s middag waren we vrij. Tussen de middag gingen we voor anderhalf uur naar huis. Op mijn weg naar school en naar huis terug heb ik allerlei situaties ontmoet en ik herinner mij beelden, de geluiden en de reukjes van de stad. Er waren ook buitenissigheden, zoals bereden politie, de brandweer, een ongeluk, burenruzie, omgewaaide bomen, ijs op de Amstel, schepen die onder de brug door voeren, soms een woonschuit, de vader aan het roer, de moeder staat op het dek te kijken, een meisje op klompen rent langs de reling over het hele schip, dat onverwachts scherp toetert… en op de achtersteven staat de zoon te wachten tot de boot de brugwachter passeert, die hem een hengel en een klompje toezwaait war de jongen het tolgeld in legt… Schuimend water volgt de boot door de brugopening.”

In het boek slaat Samuel helaas een verkeerde richting in na de oversteek over de Amstel, maar de Lepelkruisstraat is rechts van de Nieuwe Kerkstraat. Later noemt hij nog de namen van enkel onderwijzers, deze werkten allemaal op de Palacheschool.

Terug naar de inhoudsopgave.