Straatnamen van eilanden van het toenmalige Oost-Indië
In de 18e eeuw was de Amsterdamse Indische buurt nog de Amstelse polder die in het noorden beschermd werd door de St. Anthonis Dyck, de latere Zeeburgerdijk. Na de annexatie van de polder door Amsterdam, begint men rond 1900 met het bouwen ten oosten van de spoorweg aan de Celebesstraat en ontstaat het stratenpatroon dat we nog steeds kennen. Die straten krijgen allemaal namen van de eilanden van het toenmalige Oost-Indië, het huidige Indonesië. Twee keer ben ik in Indonesië geweest en men was verbaasd dat ik zoveel eilanden kon opnoemen. Voor een geboren en getogen Indischebuurter niet zo’n probleem. Je laat gewoon steeds straat, plein of plantsoen weg. En daar komt nog bij dat je op de lagere school de eilanden ook moest kunnen opdreunen, die op de middelbare school terugkwamen als je moest vertellen welke eilanden Multatuli’s Gordel van Smaragd vormden.
Voor het eerst elektriciteit
Toen ik in 1946 werd geboren in het benedenhuis op 141 staan die rij huizen er al sinds 1913. De 160 woningen met benedenhuis en vrij bovenhuis waren ontworpen door architect J.H.W. Leliman. De rij met meestal twee benedenhuizen en twee bovenwoningen werd onderbroken door twee grote portieken. In een boekje van Ton Heijdra lees ik dat er voor het eerst elektriciteit werd aangelegd. De benedenhuizen hadden allemaal een tuin die afliep naar beneden, het was tenslotte een dijk, met onderaan een muur van wel dertig centimeter dik. Daar vanaf kon je zomers lekker een duik het Lozingskanaal in nemen, of in de winter met een trapje naar beneden het ijs op gaan.
Hele blokken tegen de grond
De huizen in de rest van de buurt worden bijna allemaal drie of vier hoog en vaak beheerd door woningbouwverenigingen. Veel jonge gezinnen van de oostelijke eilanden en van buiten Amsterdam gaan er wonen, want er is veel werk in de haven, bij de spoorwegen en de nutsbedrijven. Nog voor de Tweede Wereldoorlog is de Indische buurt volgebouwd. Er is voldoende groen, speelterreinen en scholen. Maar door het snelle bouwen blijken de huizen, in tegenstelling tot die in het centrum, niet gebouwd voor de eeuwigheid. Hele blokken gaan tegen de grond en nieuwe worden opgetrokken. Dit keer meteen met een douche, die in de eerste woningen er later provisorisch werden ingebouwd. Wat er in en om die huizen gebeurde kan je allemaal lezen op www.geheugenvanoost.nl.