Duitse inval op de Hogewegschool

Verteller: Henk de Koning
1 Fan
Middenmeer, Hoogeweg / Hogeweg

Reden voor de arrestaties: het verspreiden van het verboden krantje Vrij Nederland.

 De Hogewegschool in 1930. (Illustratie met dank aan Henk de Koning)

De Hogewegschool in 1930. (Illustratie met dank aan Henk de Koning) Door: Jo Haen - van Langen

Alle rechten voorbehouden

Op de middag van die rampzalige dag, 3 maart 1941, stopte een overvalwagen voor de Hogewegschool en werden twee personeelsleden, mejuffrouw Snel en Chris Arntzen, opgepakt. Kees Troost, die ook op het Duitse lijstje stond, was die middag afwezig. Reden voor de arrestaties: het verspreiden van het verboden krantje Vrij Nederland. Diezelfde week werd Kees Troost alsnog opgepakt, evenals de heren Goof Somsen en Jan Kassies opgepakt, vanwege hetzelfde vergrijp. Troost en Kassies behoorden tot de oprichters van het illegale blad. Mijn vader, hoofd van de school, was verbijsterd: een aantal opgepakte onderwijzers! En ook Goof Somsen, woonachtig op Linnaeusparkweg 99, die een huisvriend van hem was en Jan Kassies, woonachtig op de Hogeweg, die een vriend van zijn zoon Joop was. En een klein deel van het schoolbestuur dat het de personeelsleden kwalijk nam illegale lectuur verspreid te hebben!
Alle gevangenen werden overgebracht naar de gevangenis op de Weteringschans, alwaar reeds na enige weken mejuffrouw Snel, die al op leeftijd was, overleed. De anderen gingen later naar het Oranjehotel in Scheveningen en werden veroordeeld tot gevangenisstraf in Duitsland. Chris Arntzen kwam terecht in Rheinbach/Elzas en werd in december 1943 vrijgelaten. De andere drie bleven in hechtenis tot het einde van de oorlog. Wel behield Chris Arntzen zijn salaris: mijn vader ging elke maand naar de Lomanstraat 91 om dat aan zijn ouders te overhandigen. Na zijn vrijlating kwam hij weer terug op de Hogewegschool. Kees Troost werd redacteur bij het dagblad Trouw en Jan Kassies werd een bekende Nederlander als voorzitter van de VPRO en later als lid van de Eerste Kamer voor de PvdA. Goof Somsen, die vóór zijn arrestatie werkzaam was aan de Elthetoschool in de Indische Buurt, kwam daar na de bevrijding weer terug en werd er later hoofd.

Alle rechten voorbehouden

8056 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

 Het personeel van de Hogewegschool in 1930. Op de 2e rij geheel rechts mej. Snel en op de 2e rij 3e van links de directeur dhr. de Koning, vader van Henk de Koning. (Foto: 1930 Henk de Koning)

Het personeel van de Hogewegschool in 1930. Op de 2e rij geheel rechts mej. Snel en op de 2e rij 3e van links de directeur dhr. de Koning, vader van Henk de Koning. (Foto: 1930 Henk de Koning) Door: Jo Haen - van Langen

Alle rechten voorbehouden

11 reacties

Voeg je reactie toe
Annie Glastra

Hogeweg school

Ik ben annie glastra en heb ook op de hogewegschool gezeten.Mijnheer Thijmens Engels vond ik niet zo aardig. Dat de school door de duitsers bezet werd kan ik mij nog herinneren toen was ik 7 jaar. Er is veel gebeurd in de watergraafsmeer. mijn vader had een Lederhandel op de hogeweg 40. Jan Lat man zijn vader was een klant van ons. Die hadden een schoenmakerij op de linneauskade. Toen de school bezet was en ik met mijn vriendinnetje er langs liep zaten de duitsers voor het raam en dan kregen wij wel eens een witte boterham. Dorsten wij thuis natuurlijk niet te vertellen maar dat smaakte lekker. Och weet je veel als je zo jong bent.Ik hoop dat iemand reageert. Je kan mij emailen op de CP van mijn vriend. ( loekvangerven@ymail.com )

FRE JAGER in EDE

een oude bekende, die je nog steeds dankbaar is

beste CHRIS, het is als de dag van gisteren, dat we met elkaar vergaderden. VERENIGING LERAREN HANDVAARDIGHEID. Met JAN MEESTER, TON ZWARTKRUIS,HARRY BOITEN, PIET KOSTER, BROEDER NAZARIUS EN BROEDER LIBORIUS. WAT WAREN WE DRUK EN WAT DACHTEN WE, DAT WE NUTTIGE ZAKEN BEHARTIGDEN. EN NU ZIJN WE OUD (94)en het leven is binnen bepaalde kleine marges nog steeds goed! Is je vrouw er ook nog? Ik zou een levensteken van jou zeer op prijs stellen en ook een telefoonnumer. mijn adres: f.jager@hetnet.nl tel.nummer:0318-614688. adres: Beatrixlaan 41,6613 PR in EDE. hARTELIJKE GROET.

null

Jan F. Lattmann

Net als Arnold van Buuren (wij hebben elkaar goed gekend) lees ik dit verhaal vandaag voor het eerst. Ik zat in maart 1941 in de zesde klas, bij mijn weten bij meneer Greven. Ik kan mij de consternatie op school nog goed voor de geest halen! In het bijzonder het trieste verhaal over juffrouw Snel waarvan ik in de tweede klas les heb gehad.
Zij heeft de rijtjes er bij ons ingestampt!!
Ook de personen Kassies en Troost komen mij weer voor de geest, en natuurlijk die van
van het hoofd der school meneer de Koning,
waarvan ik mij de vaderlijke uitstraling nog goed kan herinneren!
Dit zeer nare verhaal roept naast heel trieste
toch ook hele goede herinneringen aan mijn lagere schooltijd op en ook aan die van de MUlO.

Een bezoeker

Arnold van Buuren

Deze verhalen lees ik nu (8 april 2008) pas voor het eerst. Ik zat in de klas bij de heer Arntzen toe hij werd
opgepakt en heb hem ook nog gezien
toen hij terug kwam. Hij liep toen heel moeilijk meen ik mij te herinneren wat niet zo vreemd was
weet ik nu. Toen begreep ik het niet.
Dat juffrouw Snel niet terug gekomen
is wist ik maar niet dat ze al na enige weken in gevangenschap is overleden.

Aan die dag (3 maart 1941) denk ik nog steeds wel eens terug.

Een bezoeker

Bert Perk (geb. 1929)

In dezelfde groep zaten nog enkele andere heren, n.l. mijn vader Elbert Perk (1894-1956) en de heer Suhl, die destijds woonde in de Bunsenstraat). Beiden waren werkzaam op een effectenkantoor en werden op de Beurs gearresteerd in juni '41 door het beruchte koppel Poos en Slagter.
Niet alleen werd het illegale blad Vrij Nederland door de leden van deze groep verspreid, het werd ook door hun gestencild. Ik kan mij herinneren dat er af en toe een geheimzinnig apparaat bij ons op zolder stond, afgedekt door een kap.
Ik mocht daar, als 11 jarig jongetje geen vragen over stellen en het was mij, ondanks mijn jeugd duidelijk dat ik beter niets aan niemand kon vertellen over de dingen die in in huis zag of hoorde.

Mijn vader heeft enige tijd vastgezeten in de gevangenis aan de Weteringschans, later in de strafgevangenis in Scheveningen aan de van Alkemadelaan. Hij wordt ook nog vermeld in het "gedenkboek van het Oranje hotel" en heeft daar ook nog een bijdrage aan geleverd.

De leden van de groep zijn, ik denk in februari/maart 1942 berecht door een rechtbank in den Haag, de dagvaarding en aanklacht, in het Duits gesteld, zijn nog in mijn bezit. Mijn vader werd verdedigd door de advocaat Mr. G. Worst en werd uiteindelijk veroordeeld tot 2 1/2 jaar gevangenschap met aftrek. Hij heeft die tijd uitgezeten in o.a. Bochum en Hamm.
Na zijn vrijlating werd hij opnieuw gearresteerd door de Gestapo en moest, na een maand verblijf in een soort strafkamp onder zeer slechte omstandigheden, als dwangarbeider in Duitsland blijven werken onder toezecht van de politie. In de zomer van '44 is hij uiteindelijk naar huis gestuurd omdat hij tbc had. Daar heeft hij het einde van de oorlog gehaald.
Na de bevrijding heeft hij nog 2 jaar in een sanatorium gelegen en was daarna in zoverre hersteld dat hij nog enkele jaren heeft kunnen werken.

Hij heeft in die periode weinig begrip en medewerking ondervonden van de autoriteiten en is in 1956 als een verbitterd mens overleden.

Met de andere heren die in het artikel worden genoemd, of hun huisgenoten, hebben wij weinig contact gehad. Alleen van de heerd Somsen hoorden wij wel eens iets via hun benedenburen, de fam Koomen, met wie mijn ouders bevriend waren. Verder had mijn moeder wel contact met mevr. Suhl, met wie zij wel eens samen reisde op de bezoekdagen in den Haag.
Tenslotte zij opgemerkt dat de namen van enkele leden van de groep worden genoemd Lou de Jong's "Geschiedenis van het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede wereldoorlog".

Een bezoeker

Pieter Hofman

Ongelooflijk interessant om dit verhaal te lezen, temeer daar ik in de jaren 50 leerling van deze school was. Dhr. Arntzen was later mijn leraar handvaardigheid op de gereformeerde kweekschool in Amsterdam.
Toen ik in de eerste klas zat van de Hogewegschool was dhr. oning hoofe en werd er het 50-jarig bestaan van de school gevierd. Op de chr. HBS Nobelweg kreeg ik les van een meneer de Konig die gymnastiek gaf. Is dat een zoon van de Dhr. Koning?
Pieter Hofman
---------------------------------------------
Groeten van Jan Willem van Barneveld

Mijn email-adres luidt: jeeweevb@gmail.com
-------------------------------------
Graag zou ik met Pieter Hofman contact hebben ! Jan Brouwer, Iman Mosselman, Teun Stoop en vele anderen die bij Pieter op de GKS in Amsterdam hebben gezeten zijn een reünie aan het voorbereiden die zal gehouden worden op 11-11-2011
Hopelijk horen we iets van Piet !
Jan Willen van Barneveld
-----------------------------------------------

Een bezoeker

Ad Somsen

Het verhaal van Henk de Koning bevat enkele onjuistheden. Mijn vader, Goof Somsen, werd op 17 mei 1941 gearresteerd, toen Kees Troost, Jan Kassies en anderen al "opgepakt" (zoals wij dat toen noemden) waren. Ook kwam hij later terug uit zijn gevangenschap dan de anderen van zijn groep, nl. pas begin juli 1945, want werd bevrijd door de Russen, maar dat is een verhaal op zich. Overigens, erg leuk weer eens wat van Henk de Koning te lezen - hij was mijn gymnastiekleraar op de Christelijke HBS OOsterpark. En Fridy Elbers is ook een bekende naam. Bij de fam. Kassies heb ik tijdens de oorlogsjaren nog eens op een fiets gezeten, die in de eetkamer stond, en waarmee via een dynamo een uitermate klein lampje licht verspreidde, als je maar hard genoeg trapte.

Een bezoeker

Fridy Elbers

Ik ben aan het rondkijken naar verhalen over de Watergraafsmeer en zie dat Henk de Koning veel vertelt en laat zien. Heel leuk en instructief! Ook dat verhaal over de Hogewegschool. Ik las een reactie van Jannie Kassies. Met haar heb ik op de HBS-A gezeten in de Pieter de Hooghstraat. Herinner je je mij nog? Ik woon nu in Bilthoven. Leuk om op deze wijze bekende namen tegen te komen. Groeten van Fridy Elbers.

Een bezoeker

Jerke Verschoor

Ik ben een kleinzoon van Kees Troost en altijd zeer trots geweest op mijn opa. Ik was blij verrast dit stukje op internet tegen te komen, interessant!

Christina Mercken

Annie van Loen-Zoutendijk

Aan het eind van dit verhaal staat dat Goof Somson onderwijzer was aan de Elthetoschool en daar later hoofd werd. Dat is niet juist. Hij was nl. onderwijzer aan de Dr A.W.F. Idenburgschool, Javastraat 126a. Hij heeft inderdaad tot aan de bevrijding gevangen gezeten in Duitsland. Dirk de Jong, een klasgenoot, kwam bij mij thuis om te vertellen, dat meester Somsen was teruggekomen. Wij hebben toen een bijeenkomst met alle klasgenoten georganiseerd in de school. Wat schrokken wij van de verhalen, maar wat blij waren wij ook dat hij de oorlog had overleefd. Het verslag dat ik van die bijeenkomst maakte, ben ik helaas kwijtgeraakt...

Mijn zus Mien, die in 1955 naar Australië is geëmigreerd, heeft na de oorlog op de Hoogeweg-Mulo gezeten. Wie weet heeft schrijver Henk de Koning haar wel gekend.

Een bezoeker

Jannie Kassies

Wat interessant om nu eens precies te kunnen lezen wat er gebeurde op 3 maart 1941. Ik zat in de klas bij meneer Arntzen en mijn jongere broertje bij juffrouw Snel. Er werd ons niet verteld waarom onze onderwijzer(es) er plotseling niet meer was. Dat hoorden wij pas veel later. Heel leuk om die foto te kunnen bekijken. Van meneer De Koning heb ik mijn eerste Franse lessen gekregen: Papa fume une pipe!