Op bezoek in het Sint Elisabeth-Gesticht, voorgeschiedenis

Inleiding

Het tijdschrift Schakel meldde in december 1940 dat er een jubileum was gevierd vanwege het 50-jarige bestaan van Het Gesticht. Omdat er alleen een kerkelijke viering is geweest, vond men het ‘dienstig’ om een bezoek te brengen aan deze instelling.

Een korte voorgeschiedenis

Het Gesticht werd in het leven geroepen door het Rooms Katholieke Meisjesweeshuis gevestigd in het bekende Maagdenhuis op het Spui. Deze zusterinrichting werd gebouwd aan de Mauritskade 28 en was bedoeld voor oud pupillen uit het Maagdenhuis die ‘achterlijk of gebrekkig’ waren.
Belangrijk om te weten, is dat er in 1940 niet alleen oud-verpleegden van het Maagdenhuis zijn opgenomen. ‘Thans vinden hier verzorging R.K. vrouwen en meisjes, die zich door allerlei oorzaken, zoals chronische ziekte, geestelijke afwijkingen, invaliditeit of ouderdom niet of niet meer zelf in de vrije maatschappij kunnen helpen. Bovendien worden “Kostdames” en “Kostheren” opgenomen.’

Bron

Tijdschrift Schakel van december 1940. Gemeentearchief Amsterdam, Archief van de Sociale Raad en rechtsvoorgangers, inv.nr. 400-2409.

Aanvulling F.Slicht

Deze kostdames en heren woonden in de eerste en tweede klasse kamers. Dat er ook ‘heren’ in de derde of vierde klasse ‘woonden’ ziet men blijkbaar over het hoofd. Oorspronkelijk was het overigens helemaal niet de bedoeling dat er mannen in het gesticht zouden komen te wonen (dit blijkt uit de notariële akte van de ‘Stichting Sint Elisabeth-Gesticht’ van 10 februari 1898). Uit genoemde akte wordt overigens alleen gesproken over meisjes. Meisjes die in eerste instantie in aanmerking komen voor verpleging zijn voormalig verpleegden van het R.K. Maagdenhuis. Hoofddoel was ook: verpleging en verzorging van armen. Men hield echter de mogelijkheid open om anderen op te nemen. ‘Daarnevens echter zal het vrijstaan, ook tot stijving der middelen van de stichting, personen op te nemen tegen een zekeren inkoopsom of bijdrage in de kosten, door het bestuur vast te stellen.’
(Bron: Gemeentearchief Amsterdam, inv.nr. 488-428)