F. Richard
Frits Slicht
Het idee
Op de hoek van de Polderweg en de Linnaeusstraat wordt aan het einde van de jaren twintig een grote synagoge gebouwd. De eerste berichten die ik heb kunnen vinden dateren van 1921. In het Algemeen Handelsblad van 14 juni 1923 schrijft de verslaggever dat er op 1 november 1921 een commissie is benoemd die onderzoek moest doen naar ‘het vraagstuk ter voorziening in de Godsdienstige behoeften in Amsterdam-Oost (voormalig Watergraafsmeer en omgeving)’. Deze commissie is benoemd door de Kerkeraad van de Nederlandsche Israëlitische Hoofdsynagoge te Amsterdam. Een geschikt terrein had het Kerkbestuur nog niet. Wel had men het oog laten vallen op het gebouw van het Leger des Heils aan de Linnaeusstraat 115, maar dat terrein bleek niet beschikbaar.
Voor wie?
De synagoge is bedoeld voor de grote joodse bevolkingsgroep in de Transvaalbuurt (in de diverse artikelen ook wel Retiefbuurt genoemd). Overigens verwacht het Kerkbestuur aanvankelijk niet dan vanuit de Transvaalbuurt, een Rode Buurt, veel bezoekers te verwachten zijn. Meer hoop heeft men op de groep religieuze(re) Joden die in de Watergraafsmeer woont. Als blijkt dat de beslissing positief is uitgevallen, laat een lid van de Kerkeraad, de heer Levison, weten dat de bouw van de nieuwe synagoge met veel instemming in Amsterdam-Oost zal worden begroet. Hij wijst er verder op dat het nieuwe terrein zeer gunstig gelegen is. ‘De Retiefbuurt, waar bewoners van het oude Joodsche ghetto zijn heengetrokken, ligt in de onmiddellijke nabijheid, terwijl het ook van uit de Oosterparkbuurt gemakkelijk te bereiken is.’
De plek
Uiteindelijk wordt er gekozen voor een terrein op de hoek Polderweg – Linnaeusstraat. Dit gebied maakt tot op dat moment nog deel uit van het oude terrein van de Oostergasfabriek. Het gebied dat wordt aangekocht beslaat ongeveer 450 m² en kost per m² fl. 45,-.
De gemeenteraad van Amsterdam gaat akkoord met de aantekening dat de communisten tegen hebben gestemd (dit wilde de heer Wijnkoop graag genoteerd zien).