Koken en verwarming in de oorlog

Hij had een potkachel staan die hij ‘verbouwde’ tot een kacheltje waar je ook op kon koken.

Verteller: Carbidlamp. O. Monsees
Auteur: Frits Slicht Frits Slicht
1 Fan
Bunsenstraat, Middenmeer

In de eindjaren van de Tweede Wereldoorlog werd het steeds moeilijker om aan brandstof te komen, niet alleen voor verwarming, ook voor het koken.

Noodkachels Om te stoken heb je allesbranders nodig. Als je die niet hebt maak je hem zelf. Zulke noodkachels worden gebruikt voor alles wat brandbaar is. En om op te koken.<br />Sommige kacheltjes zijn gemaakt van koekblikken en stukken buis. Er werden ook noodkachels verkocht, bijvoorbeeld door De Bijenkorf in Amsterdam.<br />Bron: Verzetsmuseum Amsterdam

Noodkachels Om te stoken heb je allesbranders nodig. Als je die niet hebt maak je hem zelf. Zulke noodkachels worden gebruikt voor alles wat brandbaar is. En om op te koken.
Sommige kacheltjes zijn gemaakt van koekblikken en stukken buis. Er werden ook noodkachels verkocht, bijvoorbeeld door De Bijenkorf in Amsterdam.
Bron: Verzetsmuseum Amsterdam

Alle rechten voorbehouden

Brandstof

Aan het einde van de oorlog werd het verwarmen van voedsel, laat staan het verwarmen van een kamer in huis, steeds problematischer. (Zie ook mijn verhalen: ‘Brandstofschaarste’ en ‘Water, gas en licht op rantsoen”.) Zo ook bij ons thuis. Alle middelen werden benut om warmte te produceren. Sintelpaden werden nauwkeurig onderzocht of er tussen de sintels (=afval van verbrande steenkool) niet nog kooltjes te vinden waren. Bomen werden omgehakt. Woningen die niet langer bewoond waren, omdat de bewoners waren ‘weggehaald’ (het gaat hier om woningen van gedeporteerde joodse Amsterdammers), werden radicaal van het houtwerk ontdaan. Die ‘gestripte’ huizen stonden dan ook binnen de kortste tijd op omvallen. Tussen de tramrails werden alle houtblokjes weggehaald. Die houten blokjes waren gedrenkt in teer en dienden voor geluiddemping van de tram.

Mijn handige grootvader

Het koken werd aan het eind van de oorlog een probleem. Gelukkig was mijn grootvader erg handig. Hij had een potkachel staan die hij ‘verbouwde’ tot een kacheltje waar je ook op kon koken. Van een ronde stalen kachel had hij de bovenkant afgehaald en vervangen door een brede bak met drie ringen. Als afvoer gebruikte hij een oude gietijzeren regenpijp: via een in de muur gehakt gat naar buiten. Die pijp eindigde zo’n 10 meter boven het dak. Het werkte perfect: er was in ieder geval de keuken goed verwarmd en er kon ook op worden gekookt.

Dennenappel

Wat je trouwens ook goed als brandstof kon gebruiken, waren dennenappels. Hoewel het oorlog was, gingen we toch nog wel op een soort van vakantie. We gingen onder andere naar familie in Soest. We, mijn broer en ik, waren daar altijd van harte welkom, maar wij als jongens werden wel verzocht om een nieuwe wintervoorraad aan te leggen. Die wintervoorraad bestond uit dennenappels. Manden en zakken vol hebben we geraapt en in de schuur gestort. Dennenappels verbrandden weliswaar snel, maar ze gaven een enorme hitte.

Alle rechten voorbehouden

4876 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

Noodkachel van de familie Monsees. De grootvader van mijnheer Monsees was een bijzonder handig en creatief man. Hij knutselde een eigen noodkachel in elkaar.<br />De tekening is van mijnheer O.Monsees.

Noodkachel van de familie Monsees. De grootvader van mijnheer Monsees was een bijzonder handig en creatief man. Hij knutselde een eigen noodkachel in elkaar.
De tekening is van mijnheer O.Monsees.

Alle rechten voorbehouden

2 reacties

Voeg je reactie toe
Jaap van Till

ik heb een zg Maya of Maja kacheltje gevonden

Op zolder vond ik dat ding: twee stukken kachelpijp inelkaar geschoven met een roostertje
en gaten onderin. Je kon daar mee koken.
Zal ik een foto opsturen?

Ik ken niemand meer die oud genoeg is om dat ding te herkennen.
Kan iemand dat bevestigen/ staat er iets op Internet over?

Ik denk dat ik er mee naar een museum moet.

Sorina Jonker

De hoofdweg van mijn leven

Ik ben een boek aan het schrijven, en was aan het zoeken naar een grootte schoolkachel.photo.
Wij hadden met seven kinderen een in ons huis, maar toen er geen hout meer was
heeft mijn vader een emmer boven op die school kachel gedaan. Ik herinner mij dat nog heel goed.
Ik was maar vier jaar oud. Als iemand een foto heeft, zou ik dat heel waarderen. Ik zit hier in Canada
en is koud hier. Maar ken mijn Hollands nog heel goed. Je moedertaal vergeet je nooit.