In Amsterdam Oost dragen weinig of geen mannen een fez. Niet in beeld is het, want van andere tijden. Maar er zijn onlangs berichten* opgedoken dat met de heropleving van de Ottomaanse cultuur en geschiedenis sommige mannen in Turkije, gestimuleerd door Erdogan, wel weer een fez dragen. Het werd in 1925 in Turkije verboden als onderdeel van de zogenaamde 'Hoedwet'* en toen Nasser in 1956 de macht overnam, werd het dragen ook daar niet getolereerd.
Fez en hoed vertegenwoordigen een historische tegenstelling, een wisseling van opvatting, ideaal en tijdeigen. De Turkse fez heeft een ingewikkelde politieke geschiedenis: het was onder Sultan Mahmud II rond 1826* een symbool van Turks nationalisme en modernisering; het verving toen de tulband. Maar onder Mustafa Kemal, de Ataturk, veranderde juist de fez in een orthodox-islamitisch kledingstuk, dat in 1925 verboden werd ten gunste van de westerse hoed. Atatürk, vader der Turken, bekeek de fez als symbool voor al het slechte van het oude rijk: domheid, achterlijkheid en conservatisme. De hoed daarentegen, zei hij, vertegenwoordigt westerse moderniteit.
Misschien is er een vraag. Wordt die andere muts, de islamitische kufi, wel gewaardeerd? Op straat en vooral bij de diverse moskee's in Oost is de kufi wel in beeld. In de islam is het aanbevolen je hoofd te bedekken met een kufi-hoed. Het is sunnah, traditie van de profeet Mohamed SAW, om zo te bidden. De kufi is een teken van vrede, rouw, vernieuwing of bescherming van de geest.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Wikipedia Fez, hoed / Kufi, hoed/pet gedragen door leden van het islamitische geloof, zie Taqiya, Kufic, Kufi, Iran / foto en tekst citaatrecht
* Waarom beroept de Turkse president Recep Erdogan zich zo graag op het Ottomaanse verleden? ‘Erdogan vergelijkt zich met Ottomaanse sultans die het Westen trotseerden’. Geografie.nl/artikel/het-nieuwe-verleden-van-turkije
* https://www.youtube.com/shorts/lXhrnlO8Q9Y History of the fez-hat
* SAW / Sallallahu alaihi wa sallam / 'Gods zegen en vrede zij met hem' door moslims gebruikt na horen, zeggen of schrijven van de naam van Mohammed.
* https://modemuze.nl/blog/een-fez-met-pride
* https://modemuze.nl/blog/de-tulband-als-symbool-iran
* Gezegde van Amsterdammer Multatuli / Eduard Douwes Dekker ϯ 1887: 'De fouten die men 't liefst erkent, zijn die welke door tegenstelling doen denken aan deze of gene goede eigenschap. Voorbeelden: distraktie beduidt: geleerdheid. drift wil zeggen: goedhartigheid. slordigheid is streven naar hogere dingen. zwakte is als vatbaar voor indrukken, ruwheid duidt op inwendige waarde.'
