Nog meer over het Jodemanussie

Verteller: Ad Tolhuijs
Auteur: Ad Tolhuijs

Als antwoord en aanvulling van meerdere bijdragen over het Jodemanussie.

joodse begraafplaats De stenen stonden schots en scheef.

joodse begraafplaats De stenen stonden schots en scheef.

Alle rechten voorbehouden

Ik woonde als kind op de Kramatweg 36, recht tegenover het middelste en tegelijkertijd het kleinste van de drie joodse begraafplaatsen. Het grootste langs de Zeeburgerdijk was denkelijk het oudste, want daar lagen nog maar enkele, gedeeltelijk zichtbare grafstenen. Het middelste had er meer en het westelijkste aan 't eind van de Kramatweg bij de Valentijnkade stond nog vol stenen. Mijn ouders, die voor de oorlog op het einde van de Kramatweg woonden, hadden nog meegemaakt, dat er joden begraven werden.

Tegenover ons huis lag een klein park waaromheen de zogenaamde Witte Weggetjes liepen, die in het lager gelegen Zwarte Weggetje uitliepen. In de oorlog mocht je niet verder dan de oostelijke ingang van het Zuiderzeepark aan het eind van het Zwarte Weggetje. In de dichtstbijzijnde sloot heb ik nog met mijn buurmeisje, ik vijf jaar, zij zeven, stekelbaarsjes en bullekoppies gevangen. De sloten waren toen nog volkomen gezond, wat de stekelbaarsjes bewijzen. Ik hield van dat meisje en zij van mij. Ik woonde één hoog, zij in 't huis, dus direct beneden ons. Zij was nog meer ziek dan ik (ik leed aan astma en rachitis van de ondervoeding), zij kreeg goed te eten, want haar vader was bij de NSB en werkte op hat abbatoir. Maar ze had een hartkwaal, waaraan ze in 1944 overleed. Ik heb daar erg onder geleden. Maar intussen zat ik op de lagere school, de Insulindeschool op het Javaplantsoen.

Na de bevrijding (wat een avond, die van 4 mei 1945!) mochten we weer overal naar toe. Mijn vrienden en ik vingen ook weer bullekoppies en kikkers. Met een netje. Sommige vingen kikkers met een haak, wat ik ontzettend wreed vond  - wat het ook was! Thuis hield ik de bullekoppies in een aquarium. Daarin kon ik ze zien opgroeien, het hele proces, eerst met de achter- daarna ook met de voorpootjes. Dan verdween geleidelijk het staartje en kwamen de mini-kikkertjes het water uit en zaten op de vlotjes, die ik op het water had gelegd. Eens, midden in de nacht, werd ik wakker, want ik had iets op het zijl in de kamer horen kletsen. Ik stond op en zag mijn kikkers over de grond springen. Zij waren zo groot en sterk geworden, dat ze de kartonnen deksel van het aquarium "weggesprongen" hadden. Ik heb ze die dag allemaal terug naar de sloot gebracht.

Langs het Zwarte Weggetje stonden de beide ijzeren hekkepoorten van het grootse (oostelijke) en het middelste jodemanussie. We klommen om die hekken heen, om op de begraafplaatsen te komen. Later liet men het hek van het grootste openstaan. In mei gingen mijn zus met onze buurmeisjes (daar waren erg leuke bij, één waar ik gek op was!) Pinksterbloemen plukken. In de winter lagen er grote plassen van de sterke herfstregens. Daar heb ik in november/december 1946 schaatsen geleerd. Kort daarna was het ijs eerst op de sloten, iets later ook Het Diep sterk genoeg, om erop te gaan. Ik leerde snel en met een paar houten Noren, die mijn pa voor me gekocht had, duurde het niet lang en ik kon de hardrijders (die al èchte noren hadden) al een heel stuk bijhouden. Lag er sneeuw op het ijs, kwamen de baanvegers die een lange, brede strook en hier en daar een vlakte sneeuwvrij hielden. In 't voorbijgaan gaf je die mannen dan een dubbeltje, stuiver of zelfs een kwartje (zoveel had ik niet!). 

Ik heb in de Indische Buurt een geweldige tijd gehad en denk er nog vaak aan terug, hoewel ik al 60 jaar uit Nederland weg ben )Noord- en Zuid Amerika, nu Zwitserland). Momenteel schrijf ik er zelfs over die tijd en hoop het eens in NL te kunnen publiceren. We zullen zien.

Ik groet alle Indische Buurtmensen voor wie deze herinneringen nog iets betekenen en ben dankbaar voor meer. Blijf allemaal gezond! Ad Tolhuijs, Bürglen, Zwitserland 

Alle rechten voorbehouden

183 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

Joodse Begraafplaats Joodse of Israëlitische begraafplaats ter hoogte van de Kramatweg.<br />Het gemeentearchief geeft als geografische naam: Zeeburgerdijk 184; Israëlitische Begraafplaats Zeeburg<br />Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

Joodse Begraafplaats Joodse of Israëlitische begraafplaats ter hoogte van de Kramatweg.
Het gemeentearchief geeft als geografische naam: Zeeburgerdijk 184; Israëlitische Begraafplaats Zeeburg
Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

Alle rechten voorbehouden

4 reacties

Voeg je reactie toe
Anneke Koehof

Jodemanussie

Beste Pieter van den Busken,

Zoals u ziet zou Ad Tolhuijs graag uw mailadres hebben. Normaliter mag de redactie dat niet bekend maken, maar als u in een antwoord hierop daarvoor toestemming geeft kan de redactie dit aan hem toesturen.

Met hartelijke groeten,

Anneke Koehof

Medebeheerder FB-pagina Geheugen van Oost.

 

 

 

Ad Tolhuijs

Jodemanussie - oude buren

Hallo Piet!

Leuk dat je op mijn bescheiden bijdrage hebt gereageerd. Ik zou best je email-adress willen hebben om wat meer ervaringen met jou uit te wisselen. Er is een hoop te vertellen - van beide kanten! Dankje. groet, Ad

Pieter van den Busken

Kramatweg, Jodemanussie

Beste Ad,

ik zag je naam en herkende je direct als buurjongen van de Kramatweg.

Ik woonde op nummer 43, samen met mijn ouders en oudere broer Ko en mijn zussen Tini en Ida (Alida). (Mijn vader werkte voor de Maggi fabriek).

Ik heb gisteren nog geluncht met Tini ( 81) en haar man Waling (85) en veel over vroeger gesproken. In jouw verhaal herkende ik alles. Ik heb mijn jeugd als heerlijk ervaren. Wel wonend in de stad, maar door de uitzonderlijke positie van onze woning en straat toch altijd buiten in de natuur.

Inmiddels woon ik al 46 jaar in Ouderkerk a/d Amstel, maar blijf een Amsterdammer. (Hoewel ik er niet meer zou willen wonen>)

Ook na vele omzwervingen over de wereld voor mijn beroep.

I weet dat je al jong naar Zwitserland bent vertrokken in verband met je astmatische aandoening. Ook begreep ik dat je in grafische vormgeving en marketing bent terecht gekomen. Misschien leuk om te weten dat ik hetzelfde pad heb afgelegd met als resultaat een succesvol bureau dat nu geleid wordt door 2 van onze zoons en nog steeds bestaat na 62 jaar...

Dank voor je herinneringen.

 

Piet(er) van den Busken (82)

Kon. Wilhelminalaan 62

1191BV Ouderkerk a/d Amstel

 

Anneke Koehof

Nog meer over het Jodemanussie

En nóg meer synchrone herinneringen! Uit je verhalen is wel duidelijk dat je een liefhebber was van meisjes, het droevige verhaal van je buurmeisje kende ik, dat had je me al eens in een reactie geschreven.

 

Wat publiceren betreft: daar moet je echt je best voor doen, want je verhalen zijn heel interessant en beeldend!

Een aantal verhalen uit het Geheugen van Oost staan in het boek 'Verhalen van nu', over het dagelijks leven van de vorige eeuw. Van mij staan er ongeveer 10 in, maar ook andere verhalen uit ons Geheugen zijn erin te vinden. Mocht je er belangstelling voor hebben dan weet je me te bereiken. Het boek is nu voor 10 euro te koop en dat is heel goedkoop voor een boek met ongeveer 200 foto's en verhalen. Daar komen in jouw geval dan natuurlijk wat extra verzendkosten bij.

Ik heb er overigens geen enkel commercieel belang bij hoor!

 

Hartelijke groeten!

 

Anneke Koehof