Spitskopstraat 11 huis – het gezin Coopman (4)

Het leven van een diamantwerker, met en zonder werk (A)

Verteller: Frits Slicht Frits Slicht
Auteur: Frits Slicht Frits Slicht
Spitskopstraat
Onbekende foto van de Joden Houttuinen 41-43 (links, v.l.n.r.), gezien richting Markenplein uit ca.1910. Bron: Beeldbank SAA,

Onbekende foto van de Joden Houttuinen 41-43 (links, v.l.n.r.), gezien richting Markenplein uit ca.1910. Bron: Beeldbank SAA,

Dossier Maatschappelijke Steun

Levie Coopman, geboren op 13 september 1898, was getrouwd met Marianna Walvisch (geboren op 5 juni 1897) op 8 december 1920.

Huwelijksakte Levie Coopman en Marianne Walvisch op 8 december 1920, bron: WieWasWie

Huwelijksakte Levie Coopman en Marianne Walvisch op 8 december 1920, bron: WieWasWie

Beide waren werkzaam in de diamantsector, maar wel met tussenpozen en eigenlijk ook niet al te lang. In 1917 werd Levie nog gekeurd voor de militie maar vanwege gehoorproblemen werd hij definitief afgewezen. Hij werkte toen al of nog als diamantwerker. Zijn lengte was 1 meter en 635 mm. Genoteerd werd de aandoening als nr. 197. Volgens de lijst met gebreken zou het gaan om een kropgezwel aan de schildklier. De letterlijke tekst is: “Kropgezwel en zwelling aan den hals, waardoor het ademhalen of het dragen der uniform bemoeilijkt wordt”. 

Wonen

Levie en Marianna woonden vanaf oktober 1925 op de Tugelaweg 44 I om op 30 juni 1926 te verhuizen naar de Spitskopstraat 11 huis. Hun twee zoons werden beiden geboren toen zij nog inwoonden bij de vader van Marianna, Joden Houttuinen 78 II (bron: woningkaarten). Overigens doet zich m.i. wat opmerkelijks voor. Uit de woningkaarten blijkt namelijk dat het gezin Coopman een woningruil heeft met het gezin van Salomon Speyer of Speijer.   

Tussendoor even dit over: De Woningkaart Spitskopstraat 11 huis

Woningkaart Spitskopstraat 11 huis, bron: Indexen SAA

Woningkaart Spitskopstraat 11 huis, bron: Indexen SAA

In de jaren na 1940 zijn er nog twee inwoners geweest bij het gezin Coopman. De ene is Nicolaas Barend Hutteman vanaf september 1940 tot juli 1942, de tweede is Koos Philip Gomperts vanaf 24 november 1942. Nicolaas was niet – Joods en overleefde de oorlog. Hij werkte bij de Arbeidsbeurs als schrijver. Ook Koos Gomperts overleefde de oorlog. Bij het IISG is nog een korte biografie van hem te lezen, hij was: Firmant van de Ned. Behangsel – papier –  Industrie Goudsmit-Hoff te Amsterdam (zie: biografie Gomperts). Tijdens de oorlog was hij enige tijd ‘Inspecteur van de heffing Joodse Raad’, aldus zijn archiefkaart. 

Twee diamantwerkers

Levie was diamantbewerker (brilliantversteller) en had als laatste werkgever “Lichtenstein”, fabriek de Vries in de Utrechtsedwarsstraat (mogelijk dat het gaat om de ‘Elektrische Diamantslijperij A. de Vries op nummer 85 in de Utrechtsedwarsstraat).

Lidmaatschapskaart (voor) van Levie Coopman, bron: ANDB – archief via het IISG

Lidmaatschapskaart (voor) van Levie Coopman, bron: ANDB – archief via het IISG

Lidmaatschapskaart (achter) van Levie Coopman, bron: ANDB – archief via het IISG

Lidmaatschapskaart (achter) van Levie Coopman, bron: ANDB – archief via het IISG

Marianna werkte als roosjessnijdster en werkte ondermeer bij Roos in de Muiderstraat.
Leerlingenkaart van Marianna Walvisch, bron: ANDB – archief via het IISG

Leerlingenkaart van Marianna Walvisch, bron: ANDB – archief via het IISG

Lidmaatschapskaart (achter) van Marianna Walvisch, bron: ANDB – archief via het IISG

Lidmaatschapskaart (achter) van Marianna Walvisch, bron: ANDB – archief via het IISG

Lidmaatschapskaart Marianna Walvisch, bron: ANDB – archief via het IISG

Lidmaatschapskaart Marianna Walvisch, bron: ANDB – archief via het IISG

Volgens het voorblad van het dossier (commissie Steunverlening uitgetrokken Diamantbewerkers) hadden ze een dochter, Rachel. Deze Rachel werd geboren op 31 mei 1921.

Voorblad Uitgetrokken Diamantwerkers met daarop abusievelijk de naam van Rachel, bron: Dossier Maatschappelijke SAA

Voorblad Uitgetrokken Diamantwerkers met daarop abusievelijk de naam van Rachel, bron: Dossier Maatschappelijke SAA

Opvallend genoeg ‘verdwijnt’ deze Rachel uit het dossier. Mogelijk heeft een ambtenaar zich vergist. Rachel wordt op een bepaald moment ‘vervangen’ door Benjamin. Benjamin heeft overigens exact dezelfde geboortedatum. Gek genoeg is het korte verslag over de verdiensten en het inwonen bij de schoonouders opgemaakt op 25 februari 1921, drie maanden voor de bovengenoemde geboorte.

In februari 1921 zijn zowel Levie als Marianna zonder werk. Marianna krijgt maar een klein beetje steun, dat heeft ook te maken met haar werkgeschiedenis (erg kort). De ANDB baseert haar steun op het aantal gewerkte weken of jaren. Of zij alleen werkloos is door het gebrek aan werk of omdat zij bevallen is van de eerste zoon is niet helemaal duidelijk. In ieder geval krijgt zij niet de gebruikelijk uitkering van de ANDB bij een bevalling. Dat zij geen uitkering krijgt via de gemeente heeft van alles te maken met het feit dat alleen de hoofdverdiener, de man meestal, een uitkering kan aanvragen. Dat Levie werkloos werd, komt mogelijk ook door de brand in de diamantslijperij in de Utrechtsedwarsstraat.

Brand in de elektrische diamantslijperij De Vries in de Utrechtsedwarsstraat, bron: Het Volk van 20 dec. 1920

Brand in de elektrische diamantslijperij De Vries in de Utrechtsedwarsstraat, bron: Het Volk van 20 dec. 1920

NAAR: Spitskopstraat oneven nummers

OF NAAR: Spitskopstraat 11 huis – Het gezin Coopman (5)

Alle rechten voorbehouden

73 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

Werkkaart van Marianna Walvisch, bron: ANDB – archief via het IISG

Werkkaart van Marianna Walvisch, bron: ANDB – archief via het IISG

Geen reacties

Voeg je reactie toe