Watergraafs- of Diemermeer

Verteller: Frits Slicht Frits Slicht
Auteur: Frits Slicht Frits Slicht
Watergraafsmeer, Diemerzeedijk, Frankendael
Affiche uit 1943!! Tentoonstelling Amstel Vecht Zaan augustus-september 1943 in het Stedelijk Museum Amsterdam. Bron: RA/00741 (affiche), 150 jaar Nederlandse reclame, ReclameArsenaal (Geheugen van Nederland).

Affiche uit 1943!! Tentoonstelling Amstel Vecht Zaan augustus-september 1943 in het Stedelijk Museum Amsterdam. Bron: RA/00741 (affiche), 150 jaar Nederlandse reclame, ReclameArsenaal (Geheugen van Nederland).

Alle rechten voorbehouden

Over drooglegging, doorbraken en landwinning!
Gebaseerd op de catalogus bij een tentoonstelling uit 1943 (zie afbeelding).

In een grijs verleden is de Watergraafsmeer ontstaan door een doorbraak van de Diemerdijk. Verenigd met het Nieuwe Diep vormde het een grote plas. Aan de oostzijde was het meer slechts door de Diemerdijk van de Zuiderzee gescheiden. In westelijke richting liep het meer door tot aan de Amstel bij Schollenbrug (eigenlijk Schulpbrug).
Omdat het meer niet was bedijkt, brokkelden de oevers steeds verder af. Het besluit om dit meer droog te malen, kon dan ook niet lang uitblijven. In 1624 besloot de Vroedschap van Amsterdam tot droogmaking. Vijf jaar later was het zover en waren er ‘735 morgen’ aan het water ontrokken. Een morgen is een oude oppervlaktemaat en staat voor ongeveer 0.8 tot 1 ha. Zie ook: Morgen.
In 1651 veroorzaakte een springvloed op twee plaatsen een dijkdoorbraak en kwamen de nieuw aangewonnen polderlanden onder vijf meter water te staan. Opnieuw volgde drooglegging. Een tweede overstroming dateert uit 1672, maar dat was in verband met de komst van de Franse troepen die de stad Amsterdam bedreigden. Na het tekenen van de vrede werd het meer voor de derde keer drooggemalen.

Nadat in 1702 de Diemerdijk was doorgebroken, heeft de Watergraafsmeerdijk stand gehouden. Vanaf dat jaar werd er lustig op los gebouwd. Het ene na het andere ‘buiten’ verrees. Had je aan de ene kant vele gegoede kooplieden uit Amsterdam die een buitenverblijf lieten bouwen langs de Vecht, aan de andere kant waren er ook die dat te ver vonden. Zij besloten tot het bouwen van een zomerverblijf in ‘De Meer’. In totaal moeten er meer dan 40 van deze ‘lusthoven’ hebben gestaan.
Veel is er niet meer van over, alleen Frankendael heeft stand kunnen houden. Namen van verdwenen buitenplaatsen: Buitenrust, Vrijheit Blijheit, het Maliehuis en Oud-Roosenburgh (of Rozenburg).

Alle rechten voorbehouden

2101 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

Burg. Voûte slaat een balletje. Bericht uit De Gooi en Eemlander van 01-09-1943 over de tentoonstelling "Amst'l-Vecht-Zaan". Burg. Voûte was fout in de oorlog.<br />bron: Historische Kranten, KB.

Burg. Voûte slaat een balletje. Bericht uit De Gooi en Eemlander van 01-09-1943 over de tentoonstelling "Amst'l-Vecht-Zaan". Burg. Voûte was fout in de oorlog.
bron: Historische Kranten, KB.

Alle rechten voorbehouden
Den doorgebrooken Dijck bij Jaaphannes / Den doorgebrooken Dijck bij Houtewael. Bovenste twee voorstellingen van een blad met vier voorstellingen van de dijkdoorbraken bij Jaap Hannes en bij Houtewael, op 5 maart 1651. Boven: de doorgebroken dijk bij Jaap Hannes, met links op de voorgrond heiwerkzaamheden voor herstel van de dijk; midden achter de restanten van het dorp. Onder: De provisorisch herstelde dijk bij Houtewael, met in het midden de restanten van het dorp, rechts het gat in de Diemerdijk. Ets.<br />Deze prent is gemaakt door: R. Roghman (prentkunstenaar), uit de Collectie Atlas Dreesmann. Datering maart 1651. Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam

Den doorgebrooken Dijck bij Jaaphannes / Den doorgebrooken Dijck bij Houtewael. Bovenste twee voorstellingen van een blad met vier voorstellingen van de dijkdoorbraken bij Jaap Hannes en bij Houtewael, op 5 maart 1651. Boven: de doorgebroken dijk bij Jaap Hannes, met links op de voorgrond heiwerkzaamheden voor herstel van de dijk; midden achter de restanten van het dorp. Onder: De provisorisch herstelde dijk bij Houtewael, met in het midden de restanten van het dorp, rechts het gat in de Diemerdijk. Ets.
Deze prent is gemaakt door: R. Roghman (prentkunstenaar), uit de Collectie Atlas Dreesmann. Datering maart 1651. Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam

Alle rechten voorbehouden
Het Watergraafs of Diemer-Meer. Ingekleurde kaart van de Watergraafsmeer op onbekende schaal. Oriëntatie: zuid boven. Links is Het Nieuwe Diep zichtbaar. <br />Deze kaart is uit: de Collectie Atlas Kok, datering 1680 ca. Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam.

Het Watergraafs of Diemer-Meer. Ingekleurde kaart van de Watergraafsmeer op onbekende schaal. Oriëntatie: zuid boven. Links is Het Nieuwe Diep zichtbaar.
Deze kaart is uit: de Collectie Atlas Kok, datering 1680 ca. Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam.

Alle rechten voorbehouden
Gezicht op de buitenplaats "Vrijheid Blijheid", aan de Maliebaan. Vrijheit Blijheit, de buite plaets van den Hr. Adolf Houtman bezijden de Malie baen. nu behorende den Hr J. Permenter.<br />Prent van Daniël Stopendaal (etser) uit de collectie van het Stadsarchief Amsterdam: tekeningen en prenten. Datering 1725. Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam.

Gezicht op de buitenplaats "Vrijheid Blijheid", aan de Maliebaan. Vrijheit Blijheit, de buite plaets van den Hr. Adolf Houtman bezijden de Malie baen. nu behorende den Hr J. Permenter.
Prent van Daniël Stopendaal (etser) uit de collectie van het Stadsarchief Amsterdam: tekeningen en prenten. Datering 1725. Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam.

Alle rechten voorbehouden
Buytenrust, gelegen tussen de Kruislaan en de Maliebaan, gezien vanaf de Maliebaan. De Lust-plaas Buytenrust, in de Diemermeer aan den Kruys-wegh, siende van de Malie-baan naar ’t huys. Prent van Daniël Stopendaal (etser). Datering 1725 ca. Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam.

Buytenrust, gelegen tussen de Kruislaan en de Maliebaan, gezien vanaf de Maliebaan. De Lust-plaas Buytenrust, in de Diemermeer aan den Kruys-wegh, siende van de Malie-baan naar ’t huys. Prent van Daniël Stopendaal (etser). Datering 1725 ca. Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam.

Alle rechten voorbehouden

Geen reacties

Voeg je reactie toe