Honger en kou

Verteller: Ben Pranger
Auteur: Ben Pranger
Molukkenstraat, Indische Buurt

Ben Pranger was 6 jaar oud toen de oorlog uitbrak. Samen met zijn moeder en broer ging hij regelmatig mee naar de Beemster om groenten en aardappelen te halen.

Herschelstraat Het scholencomplex aan het Galileïplantsoen en de Herschelstraat, waar de Duitsers zich tijdens de oorlog vestigden. (Foto: Gemeente Archief Amsterdam)

Herschelstraat Het scholencomplex aan het Galileïplantsoen en de Herschelstraat, waar de Duitsers zich tijdens de oorlog vestigden. (Foto: Gemeente Archief Amsterdam) Door: Christina Mercken

Alle rechten voorbehouden

In Mei 1940 brak de oorlog uit met Duitsland. Het was zonnig weer. De lagere school, een moderne school met veel licht en lucht, was gevestigd in de Herschelstraat bij het Galileiplantsoen. Mijn broer en ik werden op die dag opgevangen door de buurvrouw van drie hoog, mevrouw Stouthard. Twee Duitse soldaten met geweer in de aanslag riepen ramen en deuren sluiten en achter de ramen vandaan blijven. Op de hoek van de Molukkenstraat/Insulindeweg was de electriciteit afgeschakeld.
In 1943 verhuisde onze school diverse malen, want er zaten nu Duitsers in de school op het Galileiplantsoen. De verhuizing ging met paard en wagen. Terwijl we op school zaten werd er geschoten op de gashouders aan de Polderweg. We mochten de school niet verlaten en moesten wachten tot een half uur later de sirene het sein veilig gaf.
Tijdens de oorlogsjaren gingen we met moeder naar de Beemster, bij boer Bark, om groenten en aardappelen te halen. Soms mochten we narooien, dan scheelde in de prijs. Op de brug van Purmerend en de Beemster was vaak controle door de SD en de NSB.Wij gingen via een roeiboot het kanaal over. Daar kocht moeder vlees dat ze om haar middel drapeerde. Dit vlees kocht ze zonder bonnen, dus zwarte handel. Mensen die wel over de brug gingen, moesten hun eten afstaan aan de fascisten en de weermacht. Soms moesten ze zelf hun eten in het water gooien. Bij aankomst in Amsterdam moesten we opnieuw oppassen voor controle.
Het laatste jaar van de bezetting was het moeilijkst: steeds minder kolen en eten. We zochten kolen bij de gasfabriek aan de Polderweg. Mijn Oma kocht eens een half mud kolen, waarvan 80 tot 90 procent uit sintels bestond. Alleen de bovenste laag bestond uit kolen!
Begin februari 1945 ging ik met mijn broer Dirk en nog 25 andere kinderen naar Friesland.

Alle rechten voorbehouden

3128 keer bekeken

6 reacties

Voeg je reactie toe
J.v.d.Linden

honger en kou en.......vele angsten en ook geluk

Volgende maand is het 65 jaar geleden dat het bevrijdingsgevoel losbarste naar aanleiding van geruchten, dat de geallieerde troepen al over de nederlandse grens waren gekomen en dat zelfs Breda elk moment zou kunnen worden bevrijd.
Deze dag, dinsdag 5 september 1944, zou de geschiedenis ingaan als de Dolle Dinsdag.
Herinneringen aan sympathie voor de nazi,s werden verbrand en vele NSBers zochten een veiliger heenkomen.
Op zondag 17 september kwamen vele vliegtuigen over het westen van ons land voor de actie Market Garden, beter bekend als de Slag om Arnhem, die zo jammerlijk is mislukt.
De regering in Londen had de spoorwegstaking afgekondigd
en door die mislukking bij Arnhem had dat verschrikkelijke gevolgen. Afstand Breda-Amsterdam, die in 1.5 uur kan worden afgelegd kon toen worden gerealiseerd na ca. 8 maanden angst
honger, kou.
Zo dichtbij en toch zo ver weg.
Hongerwinter was het antwoord van de duitsers en....... razzia's
Tegenover het Bavohuis (Banka-,Sumatra-en Madurastraat) stonden spoorwegwoningen, veelal bewoond door spoorweg-mensen, die in staking waren gegaan. Het was erg onrustig totdat er een overvalwagen van de Grüne Polizei schietend de Bankastraat inreed, waarbij diverse vrouwen schotwonden opliepen.
Voor nr.34, sprongen de soldaten uit de wagen op zoek naar een spoorwegman, die via ons trappenhuis over de zolders richting
Sumatrastraat (waar de overvalwagen vandaan kwam) rende. Een aantal soldaten gingen juist de andere kant op en doorzochten vanaf het schoolgebouw alle woningen van beneden tot aan het dak van perceelnummers 22 t/m 32 Toen werd de actie afgeblazen waardoor perceel 34 met rust werd gelaten.
Wat een spanning en wat een geluk. Want in dat perceel bevond zich een joods gezin, 2 onderduikers en 1 die, geweigerd had nog langer in Duitsland te werken.
En die spoorwegman?, die zat inmiddels al weer veilig thuis.

Een bezoeker

Maura Vermerris-Winnubst

Mocht iemand willen reageren op Leo Winnubst zijn bericht over de copie van Wim van Zijl dan moeten wij u helaas mededelen dat Leo Winnubst op de leeftijd van 82 jaar op 20 mei 2007 in Almere is overleden. Eventiuele interesse in deze copie e-mail adres, m.vermerris@gmail.com, een dochter.

Een bezoeker

Leo Winnubst

De oorlogsjaren heb ik zeer bewust meegemaakt in de Indische Buurt. Als jongen van 16 toen de oorlog begon tot aan de bevrijding. Wij woonden in de Balistraat en gingen naar de Gerardus Majellakerk waar B. van Zijl kapelaan was. Hij werd in januari 1945 door de Duitsers gearresteerd en opgesloten en ter dood veroordeeld. Deze kapelaan heeft ontzettend veel ondergronds verzet gepleegd. Ik ben in het bezit van een copie van een boekwerkje geschreven door zijn broer Wim van Zijl. Om het niet verloren te laten gaan wilde ik graag weten wie ik er een plezier mee kan doen. l.winnubst@kpnplanet.nl

Een bezoeker

Herman Heupperman

Net als Ben Pranger ben ik geboren in 1934 (Djambistraat 25 één hoog). Vooral de laatste zin van z'n verhaal heeft me getroffen. Ook ik ben begin februari 1945 in een beurtschip naar Friesland verscheept. Ik doe al geruime tijd pogingen om daar iets meer van te weten te komen. In Lollum (halverwege tussen Franeker en Bolsward) heb ik ruim 3 maanden doorgebracht. Veel weet ik er niet meer van, maar misschien met behulp van andere (oud) Indische buurtbewoners? Ik hou me aanbevolen. Reacties naar heupperman@zeelandnet.nl

Een bezoeker

Wil Davidzon

Ik vond het leuk je stukje te lezen. We hebben samen in de klas gezeten en woonden ook in de Moukkenstraat. Mijn broer Bob zat bij Dik in de klas. w.davidzon@chello.nl

Visitor

Karel Nickel

Vermoedelijk zijn wij mijn zus Lia toen (6 jaar) en ik (13 jaar) een van die kinderen die ook in februari naar Friesland zijn gegaan. Wij woonde toen in de Baweanstraat (Indische buurt). Wat ik mij nog kan herinneren was dat wij 's avonds laat vertrokken met een vrachtauto en 's nachts zijn doorgereden ivm luchtaanvallen. Wat ik ook nog herinner is dat er één of twee militairen op de voor spatborden zaten die de lucht in de gaten hielden. Ik weet ook nog dat wij 's morgens vroeg in Dronrijp (Friesland) arriveerden en toen bij de familie De Vries tot de bevrijding in Mei daar zijn gebleven.