Zondag 26 mei 2019 werd de tweede Open Tuinen Toer in de Indische Buurt gehouden. Het is niet mogelijk alle deelnemende tuinen te bezoeken en ik ga naar de tuinen waar ik vorig jaar niet ben geweest.De laatste tuin waar ik kwam was de Kijktuin Van der Pekblok. De grote verrassing van die middag. Deze tuin is nooit open voor publiek. Als je er door het hek inkijkt kun je je geen voorstelling maken hoe diep hij is. Benedenhuisbewoners hebben een kleine tuin, afgescheiden van de kijktuin door een heg. Een klein stukje min of meer privé aan de rand van een grote groene oase met border. De kijktuin die bij de Van der Pekhuizen hoort gaat over in een ander ontwerp bij de overige huizen van dit grote blok. In dat gedeelte staat een gedenksteentje voor drie omgekomen vrijheidsstrijders uit de Tweede Wereldoorlog. Hoeveel mensen van buiten dit blok weten van het bestaan van dit monumentje? In het boekje Van der Pekblok uitgegeven in 2009 ter gelegenheid van de renovatie van het blok staat:
Sporen van de Tweede Wereldoorlog zijn er ook. In de binnentuin liggen gedenkstenen verscholen van vrijheidstrijders. Jan Friederich was een van hen. De meubelrestaurateur onttrok zich aan een oproep om in dienst te gaan, dook onder en werd in 1944 plaatsvervangend groepscommandant van een groep van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS). In de woning aan de Balistraat 106, waar hij met zijn moeder woonde, bevond zich een BS-wapenopslag, die Friederich noodlottig zou worden. Want nog in februari 1945 viel de Sicherheitspolizei de woning binnen en ontdekte het wapendepot. Friederich werd gearresteerd en op 8 maart 1945 op de Amsteldijk gefusilleerd als represaille voor de aanslag van de SS-commandant Rauter op de Veluwe. Hetzelfde lot trof de verzetshelden Theo van Gogh die onder meer papieren vervalste, en Gerard Engelen, werknemer bij de gemeente tram, lid van de verzetsbeweging Van der Pijl. Hun namen leven voort in de verweerde platen in de binnentuin.
Ik heb in de tuin geen oude stenen gezien. Wel een nieuwe met drie namen. De naam van Theo van Gogh (oom van de op de Linnaeusstraat vermoorde Theo), staat er niet bij. Inmiddels weet ik dat Jan Friederich en Theo van Gogh op 8 maart 1945 werden gefusilleerd op het landgoed Rozenburg aan de Amstel en dat zij begraven zijn op de Eerebegraafplaats Bloemendaal. Hun namen worden genoemd op het monument in het Amstelpark. De broers G.W. en A.J. Engelen zijn op 12 maart 1945 gefusilleerd op de Weteringschans. Hun namen staan op het monument in het Weteringplantsoen. Zij zijn begraven op het Nationaal Ereveld Loenen.
Volgens de tekst uit het boekje woonde Jan Friederichs in de Balistraat. Woonden de anderen ook in dit huizenblok? Zo niet, wat was dan reden dat er stenen met hun namen in de kijktuin lagen? Wat is de reden dat de naam van Theo Gogh niet genoemd wordt op de nieuwe steen? Vragen waarop ik geen antwoord heb gevonden. Misschien kan iemand ze nog beantwoorden.
© Corrie Groen
