De oorlog dichtbij

Verteller: Jannie Kassies
1 Fan

Ik ren de straat op, huilend van ellende en spanning.

Gashouders schilderij De gashouders zijn goed te zien op dit schilderij van Harry van Kruiningen: Winter, ijsbaan bij gashouders (Collectie: Stedelijk Museum). Over het schilderij schrijft het Stedelijk Museum: Schaatsenrijders op de Ringvaart bij de Oostergasfabriek, waarvan de 3 gashouders op de achtergrond, schuin in het beeld, de compositie beheersen. Op de fundamenten v.d. linker gashouder staat thans de Wethouder Verhey Sporthal. Afgebeeld zijn de echtgenote v.d. kunstenaar, Rie Jansen, de rechter dame op de voorgrond met het donkere haar, en haar vader die, zittend op een paal, zijn schaatsen aantrekt.

Gashouders schilderij De gashouders zijn goed te zien op dit schilderij van Harry van Kruiningen: Winter, ijsbaan bij gashouders (Collectie: Stedelijk Museum). Over het schilderij schrijft het Stedelijk Museum: Schaatsenrijders op de Ringvaart bij de Oostergasfabriek, waarvan de 3 gashouders op de achtergrond, schuin in het beeld, de compositie beheersen. Op de fundamenten v.d. linker gashouder staat thans de Wethouder Verhey Sporthal. Afgebeeld zijn de echtgenote v.d. kunstenaar, Rie Jansen, de rechter dame op de voorgrond met het donkere haar, en haar vader die, zittend op een paal, zijn schaatsen aantrekt.

Alle rechten voorbehouden

We woonden op een royale bovenwoning aan het eind van de Hoogeweg. We keken uit op de drie gashouders van gasfabriek Oost die aan de overkant van de ringvaart stonden. Gashouders zijn eigenlijk drijvende stolpen waaronder het gas wordt opgeslagen. ’s Morgens vol gas en dus hoog en tegen zessen, wanneer heel Amsterdam aan het koken ging, steeds lager.

Een saaie woensdagmiddag, 18 mei 1943. Ik ben alleen thuis met mijn moeder, mijn oudste en mijn jongste zusje. Het is een rustige dag met lichte, aaneengesloten bewolking. Dan, om een uur of vier horen we plotseling vlakbij de gierende motoren van vliegtuigen en onmiddellijk daarop ratelend geweervuur, boven de gashouders. Wij rennen naar het raam en zien nog net hoe twee kleine vliegtuigen naar het oosten wegvliegen en achter de wolken verdwijnen. In de stilte die volgt zien we uit de meest linkse, de grootste gashouder, vlammen lekken. Even later worden ze hoger en hoger, totdat er een enorme steekvlam bulderend de lucht inschiet. Heel snel zijn er brandweerauto’s en niet veel later komt er een politieauto met luidspreker door de buurt: alle bewoners van de Linnaeuskade en van ons deel van de Hoogeweg worden opgeroepen om zich klaar te maken voor evacuatie. Er is een kans dat de naastgelegen gashouder zal ontploffen. Het bulderen blijft angstaanjagend aanhouden.

De paniek slaat toe: mijn broertjes zijn aan het vissen, als ze thuis komen weten ze niet waar wij heen zijn gegaan. Ik ren de straat op, langs de Ringvaart en de Valentijnkade, huilend van ellende en spanning. Ieder ogenblik kan de gashouder ontploffen.

Mijn broertjes zijn een uurtje later thuisgekomen, de gashouder is niet ontploft, de bij elkaar gezochte spullen kunnen weer opgeborgen worden.

De oorlog was even heel dichtbij.

Alle rechten voorbehouden

7041 keer bekeken

21 reacties

Voeg je reactie toe
Wim Verschut

Sporthal Verheij

Deze sporthal aan de Oranje Vrijstaatkade, gebouwd op het fundament van een overbodig geworden gashouder, was vernoemd naar de toenmalige CPN wedhouder van sportzaken, Harry Verheij.

Dineke Rizzoli,

misschien tijdelijk in de gashouder

heette de sporthal in de ronde gashouder misschien ook Verheij?

Wie weet het?

Dineke Rizzoli,

positie gashouder

ja ....,  de 3 gashouders staan langs de Ringvaart op het schilderij en genoemde sporthal staat langs de Polderweg.  Wie weet het / ???

G.Saarberg- van Beem

Re: Bommen en granaten in de Indische Buurt...

Co Maarschalkerweerd:
In de nacht van 8 op 9 april was de stad Duisburg in het Roergebied weer eens aan de beurt, waarvoor vanaf ver-schillende vliegbases in Oost-Engeland in totaal 392 twee- en viermotorige bommenwerpers werden ingezet. Dit waren 156 Lancasters, 73 Halifaxes, 56 Stirlings, 97 Wellingtons en 10 Pathfinder-Mosquito’s. Maar zoals al va-ker was voorgekomen, zorgde een dik wolkendek er ook dit keer weer voor dat de Pathfinders de gekleurde mar-keringsfakkels niet, of niet goed genoeg boven de te bombarderen doelen konden afwerpen, tengevolge waarvan de bommen van de achteropkomende bommenwerpers verspreid over een groot gebied neervielen. En in de stad
Duisburg relatief naar verluidt slechts geringe schade werd aangericht. De bommen zouden op tenminste vijftien andere steden in ’t Roergebied zijn neergekomen.
In de maand april van het oorlogsjaar 1943 was er ook te Amsterdam veelvuldig sprake van luchtalarm. En het geknal van het op overtrekkende formaties vliegmachines vurende Duitse luchtafweergeschut. Door niet geëxplodeerde en weer op aarde terugvallende granaten van het geschut werd in de hoofdstad des lands vaak ernstige schade en soms ook veel leed aangericht.
Zo explodeerde bijvoorbeeld op de avond van de 3e april, omstreeks 22.00 uur, zo'n weer op aarde terugkerende granaat in de gemeenschappelijke tuin achter de huizen in de Gloriantstraat - op de hoek van de Lorreinenstraat en Bos en Lommerweg - op circa. zes meter afstand van een woning in de Gloriantstraat. Er werd deze keer géén ernstige schade aangericht. Maar de gevolgen van dit incident hadden voor één of meer burgers en eigendommen fataal kunnen zijn. Er stond daar tijdens de oorlog in die omgeving een Duitse luchtafweerbatterij opgesteld op het braakliggende terrein langs de toenmalige ringspoorbaan in aanleg. Ongeveer op de plek waar later het GAK is gebouwd.
Er ontstond in die tijd vaak ook wel eens aanzienlijk schade te Amsterdam en naaste omgeving, tengevolge van door de Engelse vliegtuigen in nood afgeworpen brisant- en/of brandbommen. Gelukkig ging het niet altijd fout en kon door snel handelen erger worden voorkomen. Zo was er de 5e april volgens rapporten van Gemeentelijke luchtbeschermingsdienst te Amsterdam sprake van luchtgevaar van 19.57 tot 17.52 uur. Op die avond omstreeks 21.00 uur vond Gerrit Visser, wonende Ceramplein 40/II, op de Archimedesweg een niet-ontplofte 2 cm granaat van het afweergeschut, welke hij op het politiebureau Insulindeweg nr.24 deponeerde. Het gevaarlijke projectiel werd vervolgens daar door de politie bij de Feldgendarmerie afgeleverd.
Maar dat was helaas niet altijd zo. En werd door her en der neervallende bommen en granaten soms wel degelijk veel schade en verdriet aangericht...
Op donderdag de 8e april werd het wachtlokaal van de sluiswachter op de Westelsluis beschadigd, toen daar een brandbom 3 meter diep de grond insloeg, waar de bom vermoedelijk is verbrand. In het dak van het wachtlokaal zat een flink gat op de plek waar de bom was binnengedrongen, terwijl ook de vloer en deur van een kast waren beschadigd. Op en in de naaste omgeving van de sluis waren in totaal 33 brandbommen neergevallen. Zowel op de Westel- alsook op de Merwedekanaal- en IJdijk. En in de tuin van het perceel IJdijk nr.10 werden een achttal brandbommen aangetroffen welke daar ter plaatse overigens geen schade hadden aangericht. Eén brandbom was bij perceel IJdijk 12 door ‘t dak van een schuur geslagen, en de aldaar aangerichtte schade bestond uit een gat in het dak van de schuur plus een brandgat in de vloermat en daaronder liggende vloer. Ook was daar enige schade toegebracht aan ‘t voorwiel van een fiets.
Op het erf van perceel IJdijk 6 waren eveneens acht brandbommen (zonder schade te berokkenen) neergevallen, alsook drie op de brug van de sluis en de Merwedekanaaldijk. In ‘t wegdek van de brug waren een drietal gaten ontstaan tengevolge van deze inslagen.
Alle bommen zouden tot ontbranding zijn gekomen en verbrand.
In Amsterdam-Oost, in de Indische Buurt, waren boven de Insulindeweg, Soerabaja-, Batavia-, Semarang- en de Sumatrastraat die nacht van 8 op 9 april omstreeks 11.00 uur brandbommen afgeworpen, maar de meest branden welke tengevolge hiervan ontstonden werden door de toegesnelde bewoners en buurtgenoten snel geblust.
In perceel Bataviastraat 9/hs was een brandbom in de kamer terechtgekomen. Datzelfde lot trof ook de bewoners van Bataviastraat 17/I. In beide gevallen was de daar ontstane brand eveneens door de bewoners zelf geblust. Dat deden overigens ook de bewoners van de percelen Insulindeweg 154/II en 154/III.
In de Bataviastraat nummer 81/III viel een brandbom door het dak en zolder en kwam daar op de 2e etage terecht op de in ‘t bed liggende 45-jarige Agnes Stekelenburg-Weinheimer. Die tengevolge daarvan zware brandwonden en een schedelbasisfractuur opliep en later in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis is overleden. Haar echtgenoot, de 46-jarige heer Stekelenburg, liep ernstige brandwonden op aan de linkerhand maar kon na behandeling weer naar zijn woning terugkeren.
Op nummer 66/III sloeg ook een bom door ’t dak. En kwam daar in een slaapkamer terecht op het bed waarin het meisje Cornelia Engelbertina Bent sliep. Ze bleef weliswaar geheel ongedeerd, maar wel werd het spiraal van het bed lichtelijk beschadigd en zaten er tevens diverse brandgaten in drie dekens en twee lakens. Verder zijn er daar (voor zover schrijver dezes bekend) geen persoonlijke ongelukken voorgevallen. De hoofdbewoner van het pand was destijds de 35-jarige heer Engelbert Bent.
In de Bataviastraat werden voor de percelen 81 en 85 ook enkele brandbommen op de straat aangetroffen, alsook voor het perceel Javaplantsoen 34. De bommen zijn met zand geblust. Een bewaker van de Ordedienst is daarbij lichtgewond geraakt aan ’t gelaat
Op de percelen Semarangstraat 2/II en 7/III kwamen ook brandbommen neer. Op eerstgenoemd adres brandde de zolderverdieping geheel uit; op het tweede adres - eveneens op de zolderverdieping - werd een beginnende brand door de bewoners zelf geblust. In beide gevallen was er in meer of mindere mate schade aan het dak toegebracht.
Een tweetal brandbommen sloegen door ‘t dak van de Eltheto-kerk, Kramatweg 52, en zijn daar op het kerkorgel terechtgekomen, dat door brand werd vernield. En in het volkstuinencomplex gelegen aan de Oosterringdijk was een tuinhuisje door brandbommen getroffen en eveneens geheel verwoest.
Enkele kilometers verderop - in de Watergraafsmeer richting Diemen - zijn op het rangeerterrein bij de Kruislaan circa10 brandbommen neergevallen. Die daar in het zand zijn terechtgekomen en uitgebrand zonder verder enige noemenswaardige schade aan te richten.
Een voorbijganger, de heer E. Meijer uit de 1e Jan v/d Heydestraat 182/III te Amsterdam, raakte op de Kruislaan gewond door een granaatscherf. Doch nadat hem eerste hulp was verleend kon de 52-jarige man de weg naar zijn woning weer vervolgen…
Vermoedelijk heeft een Britse bommenwerper in nood, wellicht onderschept en achtervolgt door een nachtjager van de Duitrse Luftwaffe haar lading bommen laten vallen, zoals dat wel vaker gebeurde…
In het Noordhollandse plaatsje Schellinkhout nabij Hoorn werden bewoners op die 8e april 1943 rond hier eerder genoemd tijdstip, omstreeks 11 uur ’s-nachts opgeschrikt door het monotome gebrom van vele vliegtuigmotoren, afkomstig van een formatie overvliegende Britse bommenwerpers, op weg naar doelen in Duitsland. Opeens zijn daar toen ook ontploffingen gehoord. En heeft en heeft men vuur- en lichtschijnsel waargenomen in de richting van De Neck.
Bij nader onderzoek bleek dat nabij de woning De Neck nummer 173 (bewoond door P. Baars) brandbommen waren neergekomen. En dat er (volgens een Proces-verbaal uit die tijd) een naast het huis staande hooiberg in brand was geraakt. Maar gelukkig was de plaatselijke brandweer binnen twintig minuten met een motorspuit ter plekke aangekomen, had de brand geblust, en de woning zonder al teveel schade behouden.
Later zijn op die plek waar brandbommen waren ingeslagen veel gaten in de omliggende grond aangetroffen en in de Zuiderdijk zaten maar liefst achttien gaten. Tevens was de hoofdbuis van de waterleiding daar beschadigd, tengevolge waarvan een deel van de watervoorziening moest worden afgesloten, en de Zuiderdijk tijdelijk voor het plaatselijk verkeer moest worden afgegrendeld.
Op de dijk lagen vele smeulende resten van staafbrandbommen. Nabij de woning De Neck 172, welke destijds werd bewoond door H. Bankert, werden eveneens de resten van brandbommen alsook een negental diepe gaten in de grond aangetroffen; ook is daar een ruit vernield.
Hetzelfde zal die nacht ook kunnen zijn gebeurd boven Amsterdam…

Zou graag meer willen weten over Agnes Stekelenburg-Weinheimer. Hoe fout was zij in de oorlog??

Maarten Hoogstra

Re: O.R.J.de Bie 11-12-1930

O.R.J.de Bie 11-12-1930:
Om de zaak nog ingewikkelder te maken hier een reactie van mijn vrouw. Zij weet geen dag of datum wel het jaar 1943, zij zit dan op de Pastoor Hesseveldschool en na het gebruikelijke ochtendgebed wat afhankelijk van het weer in de gymzaal of de binnenplaats plaatsvindt zijn alle klassen weer naar hun eigen lokaal gegaan, gedurende deze lessen, dus zo rond 9.30 á 10.00 uur, vindt de attack plaats en volgt ook luchtalarm. Zoals reeds eerder bijvoorbaat geoefend staan alle kinderen op en gaan langs een vaste afgesproken weg naar de gymzaal. Mijn schoonmoeder haalt haar dochter (nu mijn vrouw) van school en omdat ze te dichtbij wonen (Celebesstraat 128) gaan ze naar een tante in de Van Woustraat zonder om te kijken, zij hebben dus geen vlammen o.i.d. gezien. Conclusie: mogelijk zijn er meerdere "strikes" op andere data geweest, mogelijk brengen de standaardwerken van Dr L.de Jong over de Tweede Wereldoorlog uitkomst? Wie weet. Dolf. HALLO Dolf, zijn jullie fam van Jo de Bie en haar zus ? vh Balistraat ?

BILL BUITENDYK - Destijds Pim Buitendijk.

Door Bill Buitendyk Destijjds Pim Buitendijk

Woonde in de Johann Keplerstraat 17 bov - Liep destijds op de Arntzeniusweg, vlak bij de kade. toen die vliegtuigen (Spitfiree, denk ik) naar oinder doken, Ik gooide mij op de straat, terwijl de mitralieurs erop los gingen en de dichtsbijzijnde gasfabriek vol met gaten werden geschoten, waaruit de vlammen eruitschoten. - Het was zo gebeurd. _ graag en antwoord van deze en gene. _ Sinds 1952 woon ik in Canada.

Co Maarschalkerweerd

Bommen en granaten in de Indische Buurt...

In de nacht van 8 op 9 april was de stad Duisburg in het Roergebied weer eens aan de beurt, waarvoor vanaf ver-schillende vliegbases in Oost-Engeland in totaal 392 twee- en viermotorige bommenwerpers werden ingezet. Dit waren 156 Lancasters, 73 Halifaxes, 56 Stirlings, 97 Wellingtons en 10 Pathfinder-Mosquito’s. Maar zoals al va-ker was voorgekomen, zorgde een dik wolkendek er ook dit keer weer voor dat de Pathfinders de gekleurde mar-keringsfakkels niet, of niet goed genoeg boven de te bombarderen doelen konden afwerpen, tengevolge waarvan de bommen van de achteropkomende bommenwerpers verspreid over een groot gebied neervielen. En in de stad
Duisburg relatief naar verluidt slechts geringe schade werd aangericht. De bommen zouden op tenminste vijftien andere steden in ’t Roergebied zijn neergekomen.

In de maand april van het oorlogsjaar 1943 was er ook te Amsterdam veelvuldig sprake van luchtalarm. En het geknal van het op overtrekkende formaties vliegmachines vurende Duitse luchtafweergeschut. Door niet geëxplodeerde en weer op aarde terugvallende granaten van het geschut werd in de hoofdstad des lands vaak ernstige schade en soms ook veel leed aangericht.
Zo explodeerde bijvoorbeeld op de avond van de 3e april, omstreeks 22.00 uur, zo'n weer op aarde terugkerende granaat in de gemeenschappelijke tuin achter de huizen in de Gloriantstraat - op de hoek van de Lorreinenstraat en Bos en Lommerweg - op circa. zes meter afstand van een woning in de Gloriantstraat. Er werd deze keer géén ernstige schade aangericht. Maar de gevolgen van dit incident hadden voor één of meer burgers en eigendommen fataal kunnen zijn. Er stond daar tijdens de oorlog in die omgeving een Duitse luchtafweerbatterij opgesteld op het braakliggende terrein langs de toenmalige ringspoorbaan in aanleg. Ongeveer op de plek waar later het GAK is gebouwd.
Er ontstond in die tijd vaak ook wel eens aanzienlijk schade te Amsterdam en naaste omgeving, tengevolge van door de Engelse vliegtuigen in nood afgeworpen brisant- en/of brandbommen. Gelukkig ging het niet altijd fout en kon door snel handelen erger worden voorkomen. Zo was er de 5e april volgens rapporten van Gemeentelijke luchtbeschermingsdienst te Amsterdam sprake van luchtgevaar van 19.57 tot 17.52 uur. Op die avond omstreeks 21.00 uur vond Gerrit Visser, wonende Ceramplein 40/II, op de Archimedesweg een niet-ontplofte 2 cm granaat van het afweergeschut, welke hij op het politiebureau Insulindeweg nr.24 deponeerde. Het gevaarlijke projectiel werd vervolgens daar door de politie bij de Feldgendarmerie afgeleverd.

Maar dat was helaas niet altijd zo. En werd door her en der neervallende bommen en granaten soms wel degelijk veel schade en verdriet aangericht...

Op donderdag de 8e april werd het wachtlokaal van de sluiswachter op de Westelsluis beschadigd, toen daar een brandbom 3 meter diep de grond insloeg, waar de bom vermoedelijk is verbrand. In het dak van het wachtlokaal zat een flink gat op de plek waar de bom was binnengedrongen, terwijl ook de vloer en deur van een kast waren beschadigd. Op en in de naaste omgeving van de sluis waren in totaal 33 brandbommen neergevallen. Zowel op de Westel- alsook op de Merwedekanaal- en IJdijk. En in de tuin van het perceel IJdijk nr.10 werden een achttal brandbommen aangetroffen welke daar ter plaatse overigens geen schade hadden aangericht. Eén brandbom was bij perceel IJdijk 12 door ‘t dak van een schuur geslagen, en de aldaar aangerichtte schade bestond uit een gat in het dak van de schuur plus een brandgat in de vloermat en daaronder liggende vloer. Ook was daar enige schade toegebracht aan ‘t voorwiel van een fiets.
Op het erf van perceel IJdijk 6 waren eveneens acht brandbommen (zonder schade te berokkenen) neergevallen, alsook drie op de brug van de sluis en de Merwedekanaaldijk. In ‘t wegdek van de brug waren een drietal gaten ontstaan tengevolge van deze inslagen.
Alle bommen zouden tot ontbranding zijn gekomen en verbrand.

In Amsterdam-Oost, in de Indische Buurt, waren boven de Insulindeweg, Soerabaja-, Batavia-, Semarang- en de Sumatrastraat die nacht van 8 op 9 april omstreeks 11.00 uur brandbommen afgeworpen, maar de meest branden welke tengevolge hiervan ontstonden werden door de toegesnelde bewoners en buurtgenoten snel geblust.
In perceel Bataviastraat 9/hs was een brandbom in de kamer terechtgekomen. Datzelfde lot trof ook de bewoners van Bataviastraat 17/I. In beide gevallen was de daar ontstane brand eveneens door de bewoners zelf geblust. Dat deden overigens ook de bewoners van de percelen Insulindeweg 154/II en 154/III.
In de Bataviastraat nummer 81/III viel een brandbom door het dak en zolder en kwam daar op de 2e etage terecht op de in ‘t bed liggende 45-jarige Agnes Stekelenburg-Weinheimer. Die tengevolge daarvan zware brandwonden en een schedelbasisfractuur opliep en later in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis is overleden. Haar echtgenoot, de 46-jarige heer Stekelenburg, liep ernstige brandwonden op aan de linkerhand maar kon na behandeling weer naar zijn woning terugkeren.
Op nummer 66/III sloeg ook een bom door ’t dak. En kwam daar in een slaapkamer terecht op het bed waarin het meisje Cornelia Engelbertina Bent sliep. Ze bleef weliswaar geheel ongedeerd, maar wel werd het spiraal van het bed lichtelijk beschadigd en zaten er tevens diverse brandgaten in drie dekens en twee lakens. Verder zijn er daar (voor zover schrijver dezes bekend) geen persoonlijke ongelukken voorgevallen. De hoofdbewoner van het pand was destijds de 35-jarige heer Engelbert Bent.
In de Bataviastraat werden voor de percelen 81 en 85 ook enkele brandbommen op de straat aangetroffen, alsook voor het perceel Javaplantsoen 34. De bommen zijn met zand geblust. Een bewaker van de Ordedienst is daarbij lichtgewond geraakt aan ’t gelaat
Op de percelen Semarangstraat 2/II en 7/III kwamen ook brandbommen neer. Op eerstgenoemd adres brandde de zolderverdieping geheel uit; op het tweede adres - eveneens op de zolderverdieping - werd een beginnende brand door de bewoners zelf geblust. In beide gevallen was er in meer of mindere mate schade aan het dak toegebracht.
Een tweetal brandbommen sloegen door ‘t dak van de Eltheto-kerk, Kramatweg 52, en zijn daar op het kerkorgel terechtgekomen, dat door brand werd vernield. En in het volkstuinencomplex gelegen aan de Oosterringdijk was een tuinhuisje door brandbommen getroffen en eveneens geheel verwoest.
Enkele kilometers verderop - in de Watergraafsmeer richting Diemen - zijn op het rangeerterrein bij de Kruislaan circa10 brandbommen neergevallen. Die daar in het zand zijn terechtgekomen en uitgebrand zonder verder enige noemenswaardige schade aan te richten.
Een voorbijganger, de heer E. Meijer uit de 1e Jan v/d Heydestraat 182/III te Amsterdam, raakte op de Kruislaan gewond door een granaatscherf. Doch nadat hem eerste hulp was verleend kon de 52-jarige man de weg naar zijn woning weer vervolgen…

Vermoedelijk heeft een Britse bommenwerper in nood, wellicht onderschept en achtervolgt door een nachtjager van de Duitrse Luftwaffe haar lading bommen laten vallen, zoals dat wel vaker gebeurde…

In het Noordhollandse plaatsje Schellinkhout nabij Hoorn werden bewoners op die 8e april 1943 rond hier eerder genoemd tijdstip, omstreeks 11 uur ’s-nachts opgeschrikt door het monotome gebrom van vele vliegtuigmotoren, afkomstig van een formatie overvliegende Britse bommenwerpers, op weg naar doelen in Duitsland. Opeens zijn daar toen ook ontploffingen gehoord. En heeft en heeft men vuur- en lichtschijnsel waargenomen in de richting van De Neck.
Bij nader onderzoek bleek dat nabij de woning De Neck nummer 173 (bewoond door P. Baars) brandbommen waren neergekomen. En dat er (volgens een Proces-verbaal uit die tijd) een naast het huis staande hooiberg in brand was geraakt. Maar gelukkig was de plaatselijke brandweer binnen twintig minuten met een motorspuit ter plekke aangekomen, had de brand geblust, en de woning zonder al teveel schade behouden.
Later zijn op die plek waar brandbommen waren ingeslagen veel gaten in de omliggende grond aangetroffen en in de Zuiderdijk zaten maar liefst achttien gaten. Tevens was de hoofdbuis van de waterleiding daar beschadigd, tengevolge waarvan een deel van de watervoorziening moest worden afgesloten, en de Zuiderdijk tijdelijk voor het plaatselijk verkeer moest worden afgegrendeld.
Op de dijk lagen vele smeulende resten van staafbrandbommen. Nabij de woning De Neck 172, welke destijds werd bewoond door H. Bankert, werden eveneens de resten van brandbommen alsook een negental diepe gaten in de grond aangetroffen; ook is daar een ruit vernield.

Hetzelfde zal die nacht ook kunnen zijn gebeurd boven Amsterdam…

Co Maarschalkerweerd

Oorlog in Oost...

Het is inmiddels alweer lang geleden, dat ik e.e.a. over bovenstaande gebeurtenis schreef, en ik ben ondertussen weer terugverhuisd naar Purmerend. Maar wellicht (zie emailadres hieronder) zijn er nog altijd mensen, die mij meer kunnen vertellen over m.n. de 'luchtoorloggebeurtenissen' in Amsterdam-Oost. Ik ben ook nog naarstig op zoek naar foto's van begrafenissen in oorlogstijd op de Nieuwe Ooster aan de Kruislaan. Wie kan mij daaraan helpen?!... Vooral foto's betreffende teraardebestellingen van Engelse en Duitse oorlogsslachtoffers aldaar zou ik graag willen hebben, en ook verhalen zijn uiteraard welkom!... M.vr.gr. Co (74)

Arnold van Buuren

Gashouder

Ik liep op de Kruislaan (waarschijnlijk
onderweg naar de schooltuinen) toen heel laag een vliegtuig over vloog dat (naar ik
later begreep) op de gashouder had geschoten. Tot vele jaren na de oorlog was op de voordeur van een huis op de
Arntzeniusweg nog een reparatie te zien van
een kogelgat.

azekveld

antonzekveld

eg.berdienkassieswasmijnschooljufinabbenes

Hannie Koops Marcusse

Gashouderbrand

Ik woonde in de Bonistraat op nr 4 drie hoog en kan me de beschieting van de gashouder nog heel goed herinneren. Ik was ruim 5 jaar toen het gebeurde .Ook wij kregen te horen dat we moesten evacueren. Enorme vlammen kwamen er uit die gashouder en op mij maakte de hele toestand zo,n angstige indruk dat ik enorme buikpijn kreeg en het uitgilde van pijn en angst. Mijn moeder tilde me op en rende met mij in haar armen naar onze huisarts dr Kohler. De dokter woonde op de polderweg dus moesten we onder het tunneltje door langs die brandende gashouder.De duitsers die daar stonden wilde mijn moeder eerst niet doorlaten,moet toen ze zagen wat er aan de hand was mochten we toch door.De dokter onderzocht me en kwam tot de conclusie dat het kwam door angst en spanning. Ik kreeg een bonbon en werd gerustgesteld zodat ik weer kalm werd. Ik kan je vertellen dat het een traumatische ervaring is voor een kind van 5 jaar. Uit de verhalen die ik van de volwassene hoorde en wat ik zelf zag dacht ik echt dat die gashouder zou ontploffen . Gelukkig is dat niet gebeurd,want dan zou de ellende niet te overzien zijn geweest

null

anton.zekveld.abbenes.0252.544279

ikben

null

Ans Holtman

Ik heb op school gezeten op de Hogeweg, in de jaren 50. Ik weet nog Mr. Snel hij was het hoofd van't school. Het hete geloof ik Christelijke Hogeweg School. Ik weet nog een vriendinetje was Ineke, Josje en Betty Bal woonde achter de snoepwinkel van haar vader op de Hogeweg. we schaatsten vaak naar school als het erg koud was. AnneStansellrm@juno.com

Christina Mercken

Frans Hogenbirk

Ik ben geboren 5 maart 1932 in de Bonistraat op nummer 5 en ben later naar de Minahassastraat verhuisd. Ik ook de familie De Rooij heel goed. In de oorlog was er nog in de woning een binnendringen van de veldgendarmerie, dat waren die gasten met die metalenplanten om hun nek hangen. Ik moet wel corrigeren aangaande het in brand schieten, want het is 's morgen gebeurd. Ik weet dat want ik zat toen op de Obi-school en we hadden een uur godsdienstonderwijs. Meester Prins spraak net de woorden “Moge god ons behoeden voor het kwaadâ€? en toen was het rikketik en kwamen alle ouders (meest vrouwen) de kinderen van school halen want de grote gashouder stond inbrand.

Een bezoeker

Peter van Galen

Ik kom (toevallig) een artikel van mw Jannie Kassies op het internet tegen.
PvG, drukker voorheen te A'dam, nu te Zaandam En U Es Oh-spelen
Hoe gaat het met mw. Kassies?
HG Peter van Galen

Een bezoeker

Co Maarschalkerweerd

N.a.v. mijn verhaal over de gashouders, werd ik op zekere dag gebeld door een meneer, die meende dat ik het (qua datum) toch niet geheel "bij 't rechte eind" gehad zou hebben. een interessant gesprek en ik noteerde naam en adres gauw even op een stukje papier. Dat is (helaas) zoek geraakt! Mocht U ("meneer") nog over mijn telefoonnummer beschikken, belt U dan s.v.p. even!.... Co Maarschalkerweerd

Een bezoeker

Jo Starreveld

Ik herinner mij erg goed de beschieting van de gashouder in de Watergraafsmeer. Ik woonde in de Pythagorasstraat, vlakbij de kade. Ik weet niet meer of het in de ochtend was of 's middags, maar het was niet om 8.30, want ik was op school en die begon om 9 uur. Ik ging naar school in de Newtonstraat en opeens was er een enorme klap en onze juf riep "Oh kinderen, kom gauw hier," waarop wij meteen naar de deur renden, waar ze ons een liedje liet zingen om de gemoederen wat tot rust te brengen, wat niet zo erg lukte. Kort daarna kwamen de moeders aanrennen en ging iedereen snel naar huis, waar wij hoorden dat wij geevacueerd moesten worden, waarop wij naar een vriendin van mijn moeder zijn gegaan, die ons weer terugstuurde om spulletjes waar wij prijs op stelden op te halen. Het is nooit zo ver gekomen, want de evacuatie bleek niet nodig te zijn. Ik ben in de Pythagorasstraat geboren en heb er 20 jaar gewoond. Groeten, Jo (j4starreveld@yahoo.com)

Een bezoeker

O.R.J.de Bie 11-12-1930

Om de zaak nog ingewikkelder te maken hier een reactie van mijn vrouw. Zij weet geen dag of datum wel het jaar 1943, zij zit dan op de Pastoor Hesseveldschool en na het gebruikelijke ochtendgebed wat afhankelijk van het weer in de gymzaal of de binnenplaats plaatsvindt zijn alle klassen weer naar hun eigen lokaal gegaan, gedurende deze lessen, dus zo rond 9.30 á 10.00 uur, vindt de attack plaats en volgt ook luchtalarm. Zoals reeds eerder bijvoorbaat geoefend staan alle kinderen op en gaan langs een vaste afgesproken weg naar de gymzaal. Mijn schoonmoeder haalt haar dochter (nu mijn vrouw) van school en omdat ze te dichtbij wonen (Celebesstraat 128) gaan ze naar een tante in de Van Woustraat zonder om te kijken, zij hebben dus geen vlammen o.i.d. gezien. Conclusie: mogelijk zijn er meerdere "strikes" op andere data geweest, mogelijk brengen de standaardwerken van Dr L.de Jong over de Tweede Wereldoorlog uitkomst? Wie weet. Dolf.

Een bezoeker

Co Maarschalkerweerd

Mijn naam is Co Maarschalkerweerd, leeftijd 69 jaar, en ik met veel belangstelling uw verhaal over de luchtaanval op de Oostergasfabriek gelezen. Mijn belangstelling in deze vloeit voort uit het feit, dat ik enige jaren bezig ben met het beschrijven van m.n. de luchtoorloggebeurtenissen in het luchtruim boven Amsterdam en naaste omgeving, in relatie tot de Nieuwe Oosterbegraafplaats, waar heden ten dage nog ruim 300 oorlogsvliegers begraven liggen uit de periode 1940-1945. Wie kan mij hier meer over vertellen en wie heeft (toevallig) foto's van deze slachtoffers en/of hun graven/begrafenis tijdens de oorlogsjaren?!
T.a.v. de aanval op de gashouder kan ik U het volgende vertellen: Dat gebeurde volgens het blad "De Koppeling" van het bedrijf niet op de 18e mei, een dinsdag, maar op de zaterdagochtend van de 3e juli 1943. Het tijdstip van de aanval was ca. 8.30 uur... De gashouder, met een capaciteit van zo'n 60.000 m3, werd in de jaren 1904-1905 gebouwd en (na vele problemen) in december 1906 in gebruik genomen. Op de 3e juli werd de gashouder door een laag overvliegend eskader Engelse vliegtuigen (Spitfires) beschoten. Met als resultaat zo'n 200 kogelgaten... Het zich in de tank bevinde gas werd naar de twee andere gashouders overgeheveld en lekte voor een deel weg door de vele kogelgaten. Naarmate het gas opraakte zakte de gashouder langzaam omlaag, en doofden de vlammen doordat de gaten onder water kwamen te staan in het onderste ringbassin, waarin zich water bevond.
Op 13 juli 1943 werd begonnen met de reparatie van de aangerichtte schade, en op de 5e februari 1944 kon de gashouder weer in gebruik genomen worden... Bij deze een verzoek aan de lezers: Als U foto's en/of verhalen heeft m.b.t. de luchtoorlog boven Amsterdam, dan hoor ik dat graag van U. Momenteel woon ik (tijdelijk) op de Martin Luther Kinglaan 218 1111 LM te Diemen. Alles, hoe weinig ook, is welkom!
M.vr.gr. Co Maarschalkerweerd
E-mail: comaarschalkerweerd@gmail.com
Tel. (020) 6996179

Een bezoeker

Rob Ameerun

Hoi, Ken jij toevallig een "Wim Boogaard", die in 1942 / 1943 zeker in Middenmeer woonde? Je kan me mailen op rob@ameerun.com
Dank, Rob