Terwijl de politiek zat te slapen maakten de ambtenaren van Publieke Werken- een staat in de stad- plannen om de 19de -eeuwse buurten te transformeren van verloederde arbeidersbuurten in wijken voor de hogere middenklasse. De arbeiders moesten maar verhuizen naar Purmerend, de overloop of het putje van Amsterdam. Men liet de huizen verkrotten om er nieuwe voor terug te bouwen in ‘romantische’, meanderende straten.
De buurt pikte het niet en kwam in opstand. Ze dwong de politiek af om betrokken te worden bij de plannen en allereerst renovatie na te streven met huren, die betaalbaar bleven. Pas als het niet anders kon zou er betaalbare nieuwbouw met inspraak kunnen komen. Op deze excursie laten we resultaten zien van hert verzet van de buurt.
Hier op de hoek van Beukenplein en Derde Oosterparkstraat bouwde architect Jef Reintjens, die bij wijze van uitzondering echt naar de wensen van de bewoners luisterde een mooi staaltje van inspraakarchitectuur met citaten uit de Amsterdamse School. Leuk is het fietswiel boven in de gevel.
We lopen nu het Beukenplein op en zien nieuwe woonblokken, die rekening houden met het bestaande stratenpatroon. Op de hoeken een originele opengemaakte gevelpartij met draaitrap. Herkenbare architectuur. Op de hoek ertegenover dezelfde oplossing in spiegelbeeld. Op de andere twee hoeken spiegelt de nieuwe hoekpartij de oude op de hoek ertegenover.
Op de Beukenweg nog een paar authentieke woningen met souterrain.
En op de hoek café Bukovski, waar vroeger het beruchte Parkcafé stond, waar in de jaren ‘50 en ‘60 de socialisten vergaderden. Nu een hippe kroeg van de Wijzen van het Oosten, jonge ondernemers uit Oost.
Naast het café op de Beukenweg een strakke gevel zonder uitstekende balkons van architect Van Sambeek, die doorloopt naar het Oosterpark. De gevel sluit goed aan bij de oude buurt.
We gaan links de hoek om en zien dan architectuur van Duinker en Van der Torre. Hij hield rekening met de wensen van de nieuwe bewoners en plaatste de balkons aan de zonnige zuidwestkant. De ontsluiting ligt aan de straatzijde.
Rechts zien we de nieuwbouw van het OLVG, een allegaartje van stijlen. Van de oudbouw is niets overgebleven. Het sfeervolle Mariapaviljoen werd vervangen door de bijna fascistisch aandoende architectuur aan het park.
Tegenover de oude entree kijk je de Sparrenweg in met aan het eind de prachtig gerenoveerde gevels van de Derde Oosterparkstraat.
We lopen langs de nieuwe winkels met huurwoningen aan de Oosterparkstraat gebouwd door een belegger, het kan dus wel. Op de hoek met de Camperstraat een blok woningen van de architectengroep Herenmarkt. Niet slecht. Daarnaast in de Camperstraat sociale huurwoningen en daar begint de nieuwbouw, die in plaats kwam van de dichtgespijkerde woningen van de Blaaskop, die door honderden krakers jarenlang werden bewoond. Slopers hakten de vloeren open om de woningen onbewoonbaar te maken ten gunste van nieuwbouw en spijkerden de houten planken van de vloeren tegen de ramen. De krakers gingen pas weg toen de gemeente bereid bleek op deze plek een grote variatie aan woningen neer te zetten: HAT-eenheden, 1,2, 3, 4, en 5 kamerwoningen met recht op terugkeer.
Links aan de Eerste Oosterparkstraat de prachtig herbouwde woningen aan weerszijde van Albert Heijn. Erfgoedvereniging Heemschut heeft daar destijds krachtig voor gepleit. Oud-actievoerder Ferry Colon bleef tot op het laatste moment tegen, ten onrechte. Alleen die nieuwe Albert Heijn is daar onnodig ingerommeld en trekt te veel verkeer aan.
Op de hoek met de Wibautstraat weer woonblokken op de plek van de vroegere Blaaskop. Het ene met balkons, die ver uitsteken in de hoop op een veel schonere Wibautstraat inde toekomst.
Wee steken de Wibautstraat over, die nog steeds niet is afgeschaald tot stadssstraat en komen op de plek, waar de Eerste Oosterprkstaart van Publieke Werken zo nodig een vierbaansweg moest worden met kantoorkolossen en een enorm hotel eraan. Dit is dankzij hardnekkig verzet van de buurt tegengehouden. Ook de Nieuwe Amstelbrug is dankzij acties niet verbreed.
Op de plek waar het hotel zou komen aan de Oetgenstraat staan nu woningen in alle variaties van grootte. Goedkoop en praktisch maar oerlelijk.
De Weesperzijde is een mooie, groene fietsstraat geworden met veel inspraak van de bootbewoners, die hun tuintjes mochten behouden.
Via de Burmanstraat, die nog geheel in oude staat verkeert, bereiken we weer de Wibautstraat, waar het gebouw van de Volkskrant is getransformeerd tot Volkshotel. Een goede herbestemming, die leven bracht in de straat. Dichtbij het Volkshotel staat een nieuw kantoor met uitdagende architectuur, terecht genomineerd werd voor de Architectuurprijs van Amsterdam. We steken de straat over en lopen langs de schuine blokken van de Olmenweg, die zouden moeten wijken voor enorme woontorens. Dankzij de crisis van 2008 ging dat niet door. Nu zijn de gevels feestelijk beschilderd. Via de Vrolikstraat komen we weer bij het Iepenplein, waar beginjaren ‘80 de eerste koopwoningen op de plek van Koos Kneus werden gebouwd. De buurt keek daar toen misprijzend naar. De rode kunststaken dateren uit de jaren ’80 en sommige buurtbewoners vonden de kleur te fel waarna ze werden overgeschilderd in een zachtere tint.
Jaap Kamerling
foto Jabbar
------------------------------------Lees [meer] verhalen over oud- en nieuwbouw in de Oosterparkbuurt/Weesperzijde op www.geheugenvanoost.nl. We hebben er al een paar voor u uitgezocht:
-
Stadsvernieuwing of stadsvernietiging?
-
Anna Lont: actief op heel veel fronten
-
Buurtbewoners voorkomen sloop
-
Eerste-herinneringen
-
Waar ooit de hotelreus had moeten komen
-
Kornelis Middel mocht eerste paal heien
Bij behorende QR-codes / Documenten /
- pdf codes sloop
- --------------------------------------------------------
Volledige lijst van Geheugenverhalen over sloop en nieuwbouw in Oud Oost:
Meer VERHALEN UIT OOSTERPARKBUURT/WEESPERZIJDESTROOK:
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/39300/een-oost-minnaar-wordt-oost-uitgejaagd-1
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/89891/wim-en-nel-twee-actievoerders-die-de-plannen-voor-hun-buurt-niet
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/89005/veranderingen-in-de-oosterparkbuurt
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/88972/je-moet-kunnen-zeggen-waar-je-woont-zonder-het-huisnummer-te-noemen.
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/5017/bejaardentehuis-in-de-buurt
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/91509/nog-een-deel%C2%A0van-de-ruyschstraat-moest-plat.
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/83838/plannen-voor-de-oosterparkbuurt
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/90329/sloopplannen-gemeentepolitiek-en-bewonersacties-in-de-oosterparkbuurt
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/89368/twee-maal-op-de-barricaden-voor-buurtbehoud
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/1416/krakers-stadsvernieuwing
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/39305/een-oost-minnaar-wordt-oost-uitgejaagd-2
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/91070/winkelier-in-roerige-tijden
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/89873/er-was-steeds-iets-dat-me-verraste
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/82571/het-belang-van-de-afmetingen-van-de-brug-voor-behoud-van-de
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/82567/geen-hotelreus-aan-de-amstel
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/89373/geparachuteerd-in-oost
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/77919/geen-manhattan-aan-de-wibautstraat
