Boekhandel Gans

Dat Pinehas dus kranten verkoopt, weten we zeker. Dat hij boeken verkoopt, blijkt uit het feit dat in bijna alle advertenties staat: Boekhandel P. Gans. Maar Pinehas heeft ook een andere bron van inkomsten. In meerdere kranten staan namelijk advertenties over te koop staande winkels en dat je brieven kan sturen (of afgeven?) bij de winkel in de Niasstraat, later de Kramatweg. Zo is er een advertentie voor een: “Wegens omstandigheden te koop staande Aardappelen, Groenten- en Fruitzaak met vergunning”. In deze advertentie in De Tijd (godsdienstig-staatkundig dagblad van 10 maart 1934) staat verder niet aangegeven wat de locatie is. Of Pinehas in deze ook een informerende rol heeft, daar kunnen we alleen maar naar raden.
Eenzelfde soort advertentie betreft een slagerij (in Zuid). Behalve advertenties met betrekking tot winkels, zijn er ook annonces voor bijvoorbeeld een werkzoekende bakkersbediende (met de aanbeveling dat hij bekend is met ‘Duitsch werk’) of iemand die op zoek is naar thuiswerk (een ‘knipster’). Ook pensions plaatsen een annonce met het gegeven dat zij op zoek zijn naar ‘een commensaal’ (= kostganger).

Zelf, voor zijn eigen zaak, plaatst Pinehas zelden advertenties. Ik heb er slechts vier kunnen traceren. De eerste is afkomstig uit het Maandblad van de al eerder genoemde joodse vereniging Rechouwous (juni 1927). Daarin adverteert hij als Boek- en Papierhandel Piet Gans met de oproep om ‘al uwe artikelen’ bij de ‘electrische drukkerij’ van Piet Gans te laten drukken. De tweede, zeer kleine, advertentie is uit De Telegraaf van 30 juni 1939. Het betreft een advertentie voor strooikaarten (f. 1,25 per 1000).

Het Joodsche Weekblad

De laatste twee advertenties (april en mei 1941) mogen ook niet vergeten worden. In dit geval gaat het om de verkoopadressen van Het Joodsche Weekblad (uitgave van de Joodse Raad). Voor zover na te gaan, zijn er niet meer van dergelijke advertenties met verkoopadressen verschenen. Het is ook maar de vraag of Pinehas Gans nog genoemd had kunnen worden. Begin 1942, mogelijk al in januari, moet Pinehas naar een Joods Werkkamp, het werkverruimingskamp Gijsselte. Op 3 oktober 1942 worden de joodse dwangarbeiders uit Gijsselte per trein naar kamp Westerbork gestuurd. Pinehas is echter, dit blijkt uit een naoorlogse registratiekaart, al op 11 augustus 1942 gearresteerd, zijn zoon op 28 augustus. Wanneer Pinehas in Westerbork aankomt is niet duidelijk.

Terug naar: de inhoudsopgave