Op een dag in mei (2015) zag ik in de grote lichtstraat van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis een antieke couveuse staan. Zomaar, op de grond. Ik was verbaasd, zomaar ..op de grond…onbeheerd, dat kan op termijn niet goed gaan. En natuurlijk, mijn fototoestel had ik die dag thuisgelaten. Ik kon het weten. Op dag dat je je fototoestel bewust thuislaat kom je onderweg de leukste dingen tegen.
De volgende dag ging ik weer op bezoek in het ziekenhuis. De couveuse stond niet meer op de plek waar hij gisteren stond. Ik zag hem niet meer. Weer pech, nu met camera. Op mijn weg terug, na het bezoek, ontdekte ik hem in een vitrine. Veilig opgeborgen. Dat is een betere plek dan zomaar op de grond. Het nadeel om te fotograferen is echter dat het object achter glimmend glas staat en dat je geen goede overzichtsfoto kunt maken. Ergens komt wel een spijltje voor en/ of staat de burgemeester in beeld.
De gedachte aan een ouderwetse hooikist kwam bij mij op. In de hooikist wordt eten warm gehouden zodat het langzaam gaart. En eigenlijk is de couveuse ook zoiets. Het Franse woord couveuse betekent ‘broedkip’ of ‘broedkast’. In de couveuse wordt in principe hetzelfde gedaan. In dit geval wordt een kindje verzorgd en op temperatuur gehouden zodat het ‘klaargemaakt’ wordt om zelfstandig te kunnen functioneren.
De historie vermeldt niet of deze couveuse echt uit het OLVG stamt. Dat is ook niet zo belangrijk. Het moet in ieder geval een van de eerste exemplaren zijn. De eerste couveuse is ontwikkeld door de Franse arts Alexandre Lion in 1891. Hij is daarbij uitgegaan van de incubator voor het uitbroeden van eieren, uitgevonden door de Nederlander Cornelis Drebbel.
De huidige couveuse is eigenlijk een geperfectioneerd exemplaar van de eerste incubator. De nieuwste ontwikkeling (2014) op dit gebied is de opblaasbare couveuse van de Britse student James Roberts. Deze couveuse kan ingeklapt worden, is gemakkelijk te vervoeren én goedkoop. Uitermate geschikt om in ontwikkelingslanden te gebruiken.
Of de couveuse rond de eeuwwisseling veel gebruikt is in Amsterdam Oost valt te betwijfelen. Alexandre Lion heeft verschrikkelijk zijn best moeten doen om zijn vinding verder te kunnen ontwikkelen en bekenheid te geven. In Engeland werd de couveuse pas in 1898 ingevoerd en in Amerika ging het al net zo moeizaam. Daar komt nog bij dat het Burgerziekenhuis in 1891, het OLVG in 1898 en de Rijkskweekschool voor Vroedvrouwen pas in 1900 geopend werden.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Alexandre_Lion
http://www.scientias.nl/opblaasbare-couveuse-geeft-ook-arme-prematuurtjes-een-kans/