- Verkorte versie
- Buurtonline en ‘Oost, een Amsterdamse buurt’
Greep uit herinneringen aan vele jaren begeleiding
bewerkt door Rose Bartholomé
- Dynamo's Buurtonline
In 2002 vestigt de welzijnsinstelling Dynamo, op verzoek van het stadsdeel, Buurtonline in de Pretoriusstraat en op andere plekken in Amsterdam Oost. Het doel van Buurtonline is het verkleinen van de digitale kloof. Naast computer-, taal- en cultuurkennis zijn onderlinge contacten belangrijk. Dit geldt vooral voor mensen zonder werk, kwetsbaren en voor mensen van buitenlandse afkomst. Buurtonline bereikt via meer dan tien migrantenorganisaties duizenden deelnemers. Handige deelnemers worden begeleiders, want daar is gebrek aan.
- Amsterdam Museum
Begin 2002 organiseert het Amsterdam Museum [toen Amsterdam Historisch Museum] een tentoonstelling over 'Oost, een Amsterdamse buurt'. In deze expositie staan de verhalen, beelden en voorwerpen van bewoners van Amsterdam Oost centraal. Het Amsterdam Museum zoekt hiertoe samenwerking met organisaties in Oost. Buurtonline is de aangewezen plaats om de samenwerking met het Amsterdam Museum te verwezenlijken. De doelstellingen komen overeen. Deelnemers schrijven verhalen over hun herinneringen en plaatsen het verhaal zelf op de website.
De site 'Geheugen van Oost' is geboren.
- Workshops
Het Amsterdam Museum en het Geheugen van Oost organiseren vanaf het begin workshops 'verhalen schrijven', inmiddels gegeven door Wil Merkies, oud Parool journaliste. Steeds nieuwe deelnemers doen mee aan de Geheugen-workshops. Vaak zijn dit mensen die zich op een breekpunt in hun leven bevinden en die een sterke behoefte hebben zich in verhalen te uiten^^ .
- Bedreiging
Een paar jaren geleden was er sprake van opheffing van
de Geheugenwebsite. Gelukkig keert het tij. De site 'Geheugen van Oost' kan blijven bestaan. Het Amsterdam Museum draagt de kosten van de website. Dynamo verzorgt de facilitaire diensten. Zij bekostigt ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van 'Geheugen van Oost' ook ons jubileumboekje 'Het knappe trappie van Tante Marie'.
Het tot één locatie gekrompen Buurtonline heeft zijn doel bereikt en wordt opgeheven. De migranten- organisaties kunnen zelfstandig verder. Gelukkig geeft Dynamo ons een nieuw onderkomen in het moderne Post Oost in de Wijttenbachstraat 36.
- Een nieuw begin in Post Oost
Post Oost, een samenwerkingsverband van verschillende organisaties, is een participatiecentrum. Het 'Geheugen van Oost' kan op deze plek zelfstandig – en gelukkig opnieuw aangesloten bij dit grotere geheel met veel netwerken- haar activiteiten voortzetten. Het motto blijft gelijk: Amsterdam Museum en het Geheugen van Oost willen er zijn voor een zo groot mogelijk en divers publiek.
- Wekelijks verzorgen wij op vrijdagmiddag de open inloop en de foto-verhalenclub 'Geheugenflits'. Geheugenflits is een breed samengestelde groep mensen van verschillende culturele achtergronden en leeftijden. Wij werken met veel plezier aan foto's en verhalen die bijdragen aan de oral history van het ‘Geheugen van Oost’.
Open inloop en fotoverhalenclub Geheugenflits zijn te bereiken via
de redactie van www.geheugenvanoost.nl of
kom langs op vrijdag 13:00 uur -15:30 uur op Post Oost Wijttenbachstraat 36
^^ Literatuur: Christien Brinkgreve, hoogleraar sociologie, in haar boek 'Vertel, over de kracht van verhalen'.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hieronder volgt een langere versie van de geschiedenis van open inloop en activiteiten van het 'Geheugen van Oost'.
Begin 2002 legt het Amsterdam Museum [was AHM] al contacten met instanties in Oost, waarbij Dynamo/Buurtonline een belangrijke plaats inneemt.
Conservator Annemarie de Wildt wil de tentoonstelling 'Oost, een Amsterdamse buurt' samenstellen en daarin verwerken de verhalen, beelden en ook voorwerpen van de gestelde doelgroep namelijk 'alle' bewoners van Amsterdam Oost in al hun verscheidenheid. Het is een kwestie van geven en nemen, van participatie, want de deelnemers gaan via de computer hun eigen verhalen en die van anderen aan het museum vertellen en tegelijkertijd leren zij beter Nederlands en met de computer omgaan. Buurtonline is de aangewezen plaats om deze nieuwe digitale doelstelling te verwezenlijken. In workshops en op open inlopen schrijven deelnemers hun verhaal, plaatsen dit, zo nodig met hulp, op de computer en vervolgens op de site van het museum. De site 'Geheugen van Oost' is geboren.
Het Amsterdam Museum wil, toen en nu, er zijn voor een zo groot mogelijk en divers publiek. Zie http://www.amsterdammuseum.nl/missie
De oprichting van Buurtonline door Dynamo [was MDSO] dateert uit 2000 en is gedaan op aanraden van het stadsdeel met het doel het verkleinen van de digitale kloof van de bewoners. Daartoe zocht Dynamo contact met allerlei migrantenorganisaties in Oost. Uiteindelijk doen er meer dan tien organisaties, alle met een eigen computerlocatie, mee. Vanuit de hoofdlocatie Pretoriusstraat 50 verzorgen projectleider Mariska van der Linden en andere medewerkers van Dynamo allerlei activiteiten en faciliteiten op al deze locaties. Docenten en vrijwilligers begeleiden de duizenden deelnemers die cursussen volgen en de open inlopen bezoeken.
In 2002 behoor ik tot de eerste vrijwilligers die de deelnemers op de inloop Buurtonline Pretoriusstraat 50 gaan helpen met computervaardigheden en snel ook met Nederlandse taal. Na enige weken wordt het kersverse museumproject 'Oost, een Amsterdamse buurt' toegevoegd. De doelstellingen van het Amsterdam Museum sluiten immers perfect aan bij het aanbod van Buurtonline. Zo word ik de eerste vrijwilligster voor het nieuwe project 'Oost, een Amsterdamse buurt'. Januari 2003 plaats ik het allereerste verhaal op 'Geheugen van Oost'. Er volgt een schakering van verhalen, ideeën voor en hulp aan anderen bij hun verhalen. Het werk is heel afwisselend en dankbaar.
Tot het enorme netwerk van Dynamo/Buurtonline behoren onder meer de scholen in de buurt, schoolbuurtwerk, de Rode Loper, de HVA en zoals gezegd het Amsterdam Museum. In de loop van 2002 en 2003 groeit Buurtonline voorspoedig. Gaandeweg ontstaan er meer subdoelen zoals het verzamelen van verhalen voor 'Geheugen van Oost'. Naast computervaardigheden en met anderen contact leggen, wordt ook het nut van schrijfvaardigheden duidelijk. Het geldt vooral voor mensen zonder werk, kwetsbaren en voor mensen van buitenlandse afkomst. Mensen melden zich spontaan aan; er ontstaan wachtlijsten. Handige deelnemers worden begeleiders, want daar is gebrek aan.
Daarnaast plaatst het 'Geheugen van Oost'/ Amsterdam Museum als extra aanmoediging ook oproepen om mee te doen aan de workshops in Stadsblad en Echo, in het Parool, in Dwars door de buurt. Steeds nieuwe, meestal vrouwelijke, deelnemers doen mee aan de Geheugen-workshops van Christina Mercken en aan die van Wil Merkies die de laatste jaren de verhalen-workshops geeft.
Het is daarbij opvallend dat er onder de aanmelders van toen en nu, vaak mensen zijn die zich op een breekpunt in hun leven bevinden en door deze omstandigheden kennelijk een sterke behoefte hebben zich in verhalen te uiten. Deze omstandigheden kunnen zijn het overlijden van de partner, werkeloosheid of ziekte. ***
Velen van hen zie je later niet meer terug. Anderzijds is er een wat vastere Geheugen- groep ontstaan van begeleiders en verhalenverzamelaars, die ook nu nog verhalen- en foto- bijdragen leveren. Ex-deelnemers keren soms na jaren terug, geboeid als ze blijven door het fenomeen 'Geheugen'.
Vanaf het begin stelt het Amsterdam Museum de docente-hoofdredactrice Christina Mercken aan. Vakbekwaam geeft zij workshops en redigeert zij de verhalen voor de website 'Geheugen van Oost'.
In de loop van de jaren detacheert het Amsterdam Museum meerdere stagiaires, die ik opvang en wegwijs mag maken bij Buurtonline. Werkelijk gezellige en goede contacten zijn daar uit ontstaan. Soms organiseert iemand gedurende haar stage een activiteit zoals een workshop of een bezoek aan het museum. Nu er de laatste jaren geen stagiaires meer komen verzorg ik deze extra's.
Een paar jaren geleden was er sprake van opheffing van de Geheugen-website, maar gelukkig keert het tij. De site “Geheugen van Oost' mag blijven bestaan. Het Amsterdam Museum betaalt de kosten van de website. Welzijnsinstelling Dynamo draagt de kosten van de facilitaire voorzieningen. In een informeel gesprek op de Kraaipan belooft Dynamo-directrice Gury Douma mij ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van 'Geheugen van Oost' een boekje te willen bekostigen. Zo kan ons Geheugen-jubileumboekje 'Het knappe trappie van Tante Marie' tot stand komen.
In 2010 beëindigt Dynamo/Buurtonline definitief de begeleiding aan de nu digitaal zelfstandig opererende migranten-organisaties. Het tot één locatie gekrompen Buurtonline kent daarna een wat moeizame periode en de loop van de tijd heeft gemaakt dat ook 'Geheugen van Oost' de Pretoriusstraat 50 heeft verlaten. Wonderbaar[!] en op zeer korte termijn krijgt 'Geheugen van Oost' door Dynamo een geweldig nieuw onderkomen, een locatie aangeboden op het moderne Post Oost in de Wijttenbachstraat.
Post Oost, werkend met een uitgebreid netwerk, is hét project van 2014 dat – net als Buurtonline in 2000- opgericht is op aanraden van het stadsdeel. Er worden nieuwe wegen bewandeld waarbij de doelstelling participatie alleen maar actueler is geworden. 'Geheugen van Oost' kan op deze plek zelfstandig – en gelukkig opnieuw aangesloten bij een groter geheel- zijn missie van sociale cohesie, van verbinding en participatie van 'alle' mensen in Oost, van allerlei leeftijden en achtergronden, voortzetten met dezelfde inzet en zeker met nieuw elan. Het motto blijft gelijk: 'Amsterdam Museum/ 'Geheugen van Oost' wil er zijn voor een zo groot mogelijk en divers publiek'.
De in 2002 voor de hand liggende keuze zet zich voort in het heden. Ook in 2014 verzorgen wij wekelijks op vrijdagmiddag de open inloop/ foto-verhalenclub 'GEHEUGENFLITS/ project 'makkelijk schrijven'. Dat zijn 12 jaren van mogen
helpen in 'geven en nemen' bij het tot stand komen van actieve sociale participatie van mensen in al hun verscheidenheid.
*** In haar boek 'VERTEL, over de kracht van verhalen' beschrijft Christien Brinkgreve soortgelijke ervaringen. ISBN: 978 90 450 2599 5
