Gemaal Zeeburg en Kaap Boldoot

Verteller: Oude muur van de Joodse Begraafplaats. Wil Wickel
Auteur: Frits Slicht Frits Slicht
Zeeburg

Door de aanleg van het Noordzeekanaal werd de stad echter van het IJ afgesloten.

Het schepgemaal. Het oude schepgemaal van het Gemaal Zeeburg. Datering van de fot is onbekend.Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam.

Het schepgemaal. Het oude schepgemaal van het Gemaal Zeeburg. Datering van de fot is onbekend.Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam.

Alle rechten voorbehouden

Wil Wickel vertelt:

Vanaf de Zeeburgerdijk had je een grote luchtbrug die over het terrein van de Quarantaine Inrichting heenging. De brug was een stukje voor de hoofdingang van de Joodse begraafplaats. Aan de andere kant van de brug zat de toegang tot het grote rioolgemaal. Die zat in het Lozingskanaal. Dat grote gemaal pompte de hele riooltoestanden via de syphonsluizen (ook wel: sifon) onder het Merwede kanaal door naar buiten. Ik denk niet dat het nog in gebruik is.
Zie voor meer informatie de website van Rijkswaterstaat. De afgelopen jaren is Rijkswaterstaat namelijk druk bezig met ‘de verruiming van de passage Zeeburg’.

Aanvulling Frits Slicht

Het gemaal Zeeburg dateert van 1879. De bouw was noodzakelijk om het afvalwater uit de grachten te lozen en/of te verversen. Tot 1872 gebeurde dit door via de Zeeburgerschutsluis Zuiderzeewater binnen te laten; eb en vloed deden de rest. Door de aanleg van het Noordzeekanaal werd de stad echter van het IJ afgesloten. De werking van eb en vloed werd daarmee teniet gedaan. Met behulp van de schepraderen (hoogwaterbemaling) van het gemaal Zeeburg kon het water van de grachten in de stad worden ververst.

In 1906 werd besloten de stoomketels van het gemaal Zeeburg te vervangen.
De stoomketels zouden worden vervangen door elektromotoren. Zoals gebruikelijk in een stad als Amsterdam zouden er nogal wat jaren overheen gaan voor deze plannen allemaal werden gerealiseerd. In 1913 wordt het rioolgemaal aan de Zeeburgerdijk in bedrijf gesteld. Aan het rioolgemaal werd een persleiding van ruim zes kilometer gekoppeld die het afvalwater van de stad moest afvoeren naar de Zuiderzee. Deze leiding liep tot ongeveer Durgerdam, voor de vuurtoren. Mijnheer Wickel vertelde dat hij met zijn bootje wel eens die kant op ging. Die omgeving kreeg al snel een bijnaam: Kaap Boldoot.

Alle rechten voorbehouden

2454 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

Het oude gemaal. Het oude stoomgemaal Zeeburg met lozingskanaal. Datering is ook hier weer niet duidelijk.<br />Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam.

Het oude gemaal. Het oude stoomgemaal Zeeburg met lozingskanaal. Datering is ook hier weer niet duidelijk.
Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam.

Alle rechten voorbehouden
Het oude gemaal in 1912. Het oude schepradgemaal in werking. Deze foto dateert van 11 november 1912. De foto is afkomstig van: Dienst Publieke Werken, Afdeling Stadsontwikkeling Amsterdam. Zie voor meer informatie de website <br />Bron: Gemeentearchief Amsterdam, inventaris – 30076-3831.

Het oude gemaal in 1912. Het oude schepradgemaal in werking. Deze foto dateert van 11 november 1912. De foto is afkomstig van: Dienst Publieke Werken, Afdeling Stadsontwikkeling Amsterdam. Zie voor meer informatie de website
Bron: Gemeentearchief Amsterdam, inventaris – 30076-3831.

Alle rechten voorbehouden
Het Lozingskanaal. Het lozingskanaal (voorboezem) met links de Quarantaine inrichting 'Zeeburg'. Deze foto is van juni 1922 en gemaakt door Jacobus van Eck.<br />Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam.

Het Lozingskanaal. Het lozingskanaal (voorboezem) met links de Quarantaine inrichting 'Zeeburg'. Deze foto is van juni 1922 en gemaakt door Jacobus van Eck.
Bron: Beeldbank, Stadsarchief Amsterdam.

Alle rechten voorbehouden
Voorboezem met gemaal en syphonsluizen! Kaart van de Dienst Openbare Werken 1933. Op de kaart is links het gemaal zichtbaar, in het midden de ‘voorboezem en rechts de syphonsluizen. Ten zuiden van de voorboezem lag de Quarantaine Inrichting Zeeburg. Helmaal in het noorden (bovenaan) de oude Zeeburgerschutsluizen.<br />Bron: Gemeentearchief Amsterdam.

Voorboezem met gemaal en syphonsluizen! Kaart van de Dienst Openbare Werken 1933. Op de kaart is links het gemaal zichtbaar, in het midden de ‘voorboezem en rechts de syphonsluizen. Ten zuiden van de voorboezem lag de Quarantaine Inrichting Zeeburg. Helmaal in het noorden (bovenaan) de oude Zeeburgerschutsluizen.
Bron: Gemeentearchief Amsterdam.

Alle rechten voorbehouden
Aanbrengen van een syphon. Lokatie Zeeburgerdijk 329. Deze foto dateert van 11 november 1930. De foto is afkomstig van: Dienst Publieke Werken, Afdeling Stadsontwikkeling Amsterdam. Zie voor meer informatie de website <br />Bron: Gemeentearchief Amsterdam, inventaris – 30076-3831.

Aanbrengen van een syphon. Lokatie Zeeburgerdijk 329. Deze foto dateert van 11 november 1930. De foto is afkomstig van: Dienst Publieke Werken, Afdeling Stadsontwikkeling Amsterdam. Zie voor meer informatie de website
Bron: Gemeentearchief Amsterdam, inventaris – 30076-3831.

Alle rechten voorbehouden
Syphon en sluizen. Lokatie Zeeburgerdijk 329. Deze foto dateert van 11 november 1912. De foto is afkomstig van: Dienst Publieke Werken, Afdeling Stadsontwikkeling Amsterdam. Zie voor meer informatie de website <br />Bron: Gemeentearchief Amsterdam, inventaris – 30076-3831.

Syphon en sluizen. Lokatie Zeeburgerdijk 329. Deze foto dateert van 11 november 1912. De foto is afkomstig van: Dienst Publieke Werken, Afdeling Stadsontwikkeling Amsterdam. Zie voor meer informatie de website
Bron: Gemeentearchief Amsterdam, inventaris – 30076-3831.

Alle rechten voorbehouden
Gemaal Zeeburg. Deze foto is in 2011 gemaakt door F.Slicht. Links is nog een woonboot zichtbaar (in het Lozingskanaal), rechts is de 'achterkant' van het gemaal zichtbaar.

Gemaal Zeeburg. Deze foto is in 2011 gemaakt door F.Slicht. Links is nog een woonboot zichtbaar (in het Lozingskanaal), rechts is de 'achterkant' van het gemaal zichtbaar.

Alle rechten voorbehouden
Gemaal Zeeburg. Foto (in 2011) is gemaakt door F.Slicht. Afgebeeld is het gemaal Zeeburg in de huidige situatie of toestand.

Gemaal Zeeburg. Foto (in 2011) is gemaakt door F.Slicht. Afgebeeld is het gemaal Zeeburg in de huidige situatie of toestand.

Alle rechten voorbehouden
Ron Vlaanderen.

Stroming

Geachte Hr/Mvr,

Ik vaar en vis nogal veel op de Amsterdamse grachten en de Amstel en het ij.
De ene keer is er geen stroming en de andere keer weer heel veel,hoe komt dat?
Is er een vaste bepaalde tijd dat de gemalen open gaan,en daar door zo veel stroming is?
Als ik namelijk aan het vissen ben zonder stroming vang ik minder "roof" vis dan als er veel
stroming staat?!
Nu is mijn vraag,gaat het gemaal op een bepaald uur open overdag?
Of wat ik gelezen heb,alleen in de nachtelijke uren?
Graag hoor ik van u.

Met vriendelijke groet Ron.