De sluizen van het Merwedekanaal

Verteller: Oude muur van de Joodse Begraafplaats. Wil Wickel
Auteur: Frits Slicht Frits Slicht
Westelijke Merwedekanaaldijk, Merwedekanaal

Misschien wel een zeer opmerkelijk feit is dat Anton Mussert meegewerkt heeft aan de totstandkoming van het Amsterdam-Rijnkanaal!!

Sluizen. Merwedekanaal (het latere Amsterdam-Rijnkanaal) met de twee sluizen, gezien vanaf Westelijke Merwedekanaaldijk.<br />Het is niet bekend wanneer deze foto is gemaakt. Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Sluizen. Merwedekanaal (het latere Amsterdam-Rijnkanaal) met de twee sluizen, gezien vanaf Westelijke Merwedekanaaldijk.
Het is niet bekend wanneer deze foto is gemaakt. Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Alle rechten voorbehouden

Het sluizencomplex en de schutskolken waren vroeger met hoge en lage sluisdeuren uitgerust. De hoge deuren waren nog uit de tijd dat het Buiten IJ en het Binnen IJ nog een geheel vormden. Eb en vloed hadden toen een grote invloed op de waterstanden rond Amsterdam. Ook elders in de stad had je sluizen. Zo had je sluizen bij de Singel (de Haarlemmerstraat sluizen), bij de Oudezijdskolk had je de Kolksluis (van oudsher bekend als Het Kolkje), maar ook bij het begin van de Zeeburgerdijk en bij de Mauritskade.
Allen hadden van die hoge sluisdeuren om Amsterdam toen nog tegen een mogelijke overstroming te beschermen (wat bij een hoog zeeniveau niet ondenkbaar was).
Later hebben de Oranjesluizen de functie van bescherming overgenomen, samen met de IJmuidersluizen. De Oranjesluizen vormen een lang gerekt deel dat loopt vanaf Schellingwoude tot aan het noordpunt van het Zeeburgereiland. Voor de oorlog had je daar trouwens ook nog de Luchthaven Schellingwoude.

Na verloop van vele jaren bedacht men dat het Merwedekanaal niet meer aan de moderne eisen voldeed. Aan het eind van de 19e eeuw werden er al plannen gemaakt om het kanaal te verbreden. In 1931 werd bij wet vastgelegd dat er een nieuw kanaal moest komen, het Amsterdam-Rijnkanaal. Door de daaropvolgende crisis en de oorlogsjaren heeft het enige tijd geduurd voor het kanaal er ook daadwerkelijk was.
Misschien wel een zeer opmerkelijk feit is dat Anton Mussert meegewerkt heeft aan de totstandkoming van het Amsterdam-Rijnkanaal!!
Inmiddels is men, sinds 2007, opnieuw bezig met verdiepen en verbreden.
Zie: Persbericht Rijkswaterstaat juni 2014.

Alle rechten voorbehouden

2717 keer bekeken

6 reacties

Voeg je reactie toe
Jo Haen - van Langen

De naam Merwedekanaaldijk

Vroeger heette dit kanaal het Merwedekanaal. Het is pas Amsterdam Rijnkanaal gaat heten toen het verbreed werd en doorgetrokken werd met het Amsterdam Rijnkanaal. Het Merwedekanaal was veel smaller. 

José Buur

De naam Merwedekanaal

Beste Anneke en andere belangstellenden,

Sinds Corona wandel en fiets ik meermalen per week langs het Amsterdam-Rijnkanaal, vanaf de Amsterdamsebrug: een heerlijke wandel- en fietsroute. Vroeger kwam ik hier hooguit een paar keer per zomer op de fiets. Dat dit pad de Westelijke Merwedekanaaldijk heet, viel mij dan ook pas kortgeleden op en ik begrijp niet wat de naam Merwede in Amsterdam doet, want het Merwedekanaal loopt van Gorinchem in Zuid-Holland naar het Amsterdam-Rijnkanaal in Utrecht.

Ik ben heel benieuwd of een van jullie er een verklaring voor geeft dat deze naam ook in Amsterdam voorkwam.

Overigens vond ik jullie discussie toen ik op zoek ging naar info over de leeuwen bij de brug. Een prachtig verhaal!

Hartelijke groeten,

José Buur

Anneke Koehof

De Sluizen van het Merwedekanaal

Wat is dit een prachtig verhaal Ton, dat ik tot op heden had gemist. Goed idee dus om verhalen nog eens op Facebook te zetten! Iets dergelijks (maar dan anders) maakte ik mee toen ik ook eens een 'slepie' wilde pikken op het kanaal. Er stond zoveel zuiging dat ik ternauwernood aan boord kon klimmen en later door de schipper en zijn knecht met een enorme zwaai werd gelanceerd naar veiliger water. Een hachelijk momentje en ik heb het nooit meer gedaan, meisjes moeten geen slepies pikken...
Hartelijke groeten!

Ton Gorter

sluizen zeeburg

Beste Bram,

Dat zal je vader wel niet geweest zijn, ik ben in 1946 geboren en het verhaal speelde in ong 1960

Vr Gr

Ton Gorter

Bram

Sluizen Zeeburg

Best mogelijk dat jae van mijn vader de schoppen heb gekregen hij was sluiswachter tot 1948 daarna in Nigtrvecht hopelijk geen blijvende gevolgen over gehouden..

Ton Gorter

De sluizen van het Merwedekanaal

Ik heb dit sluizencomplex van zeer nabij gekend. Geboren in de Indische buurt, tegen het Flevopark aan( toen Zuiderzeepark genoemd), had ik een kano liggen in het jachthaventje in het park, bij Ome Piet. Met deze kano, het goede schip Speed, bevoer ik het gehele beneden diep en de bijbehorende slootjes. Ik had van mijn ouders een verbod om de sluisdeur in de dijk onderdoor te gaan en zo op het Merwedekanaal te komen. Maar, met mijn neef aan boord, hebben wij dit op een mooie dag natuurlijk toch gedaan. Op het kanaal naar rechts, richting IJ. Na een tijdje gingen we weer terug. WQe moesten weer door de sluizen met de bruggen, net als op de heen weg. Toen we de kolk in wilden varen stond het personeel te zwaaien en te roepen, maar ik begreep niet wat de bedoeling was en voer nar binnen. Toen in de kolk, begreep ik het, achter mij voer een tanker ook met grote snelheid te kolk in, door de dode hoek zag de schipper mij natuurlijk niet en door de zuiging daalde het waterpeil in de kolk razend snel. Het leek wel of we in een lift zaten. Ik kon nog net tegen de kant aan komen en met mijn neef als een idioot uit de kano klimmen. We hebben geprobeerd de kano vast te houden, maar het waterpeil zkate door de zuiging zo snel, dat hij ons ontglipte en achteruit tussen de sluismuur en de romp van de tanker getrokken werd. Hier werd mijn mooie rood gele kano tot stukken en brokken vermalen. En of dat nog niet genoeg was, werde we vervolgens door een paar ziedende sluiswachters de sluis afgeschopt. En geloof mij de dienstschoenen die door Rijkswaterstaat werden verstrekt zijn zwart, groot en hard. En het personeel heeft merkwaardig veel kracht in de benen. Ik weet alleen niet meer wat ik voor een verhaal heb opgedist bij mijn vader, wel weet ik dat ik niet lang daarna een zeilbootje op het Beneden Diep had, ik zal dus wel niet de gehele waarheid hebben verteld.