Peter Kropveld
Die naam Betondorp kwam niet uit de lucht vallen. Ongeveer de helft van de 900 woningen is niet gebouwd met bakstenen maar met beton. Dat zou sneller gaan en het was nog goedkoper ook. Zo kunnen we de woningnood oplossen vonden de sociaal democratische wethouders Wibaut en De Miranda. De woningnood oplossen, dat is nooit gelukt. Tot aan de dag van vandaag niet, maar het was een orgineel experiment. Jammer genoeg is in de afgelopen eeuw gebleken, dat wonen in beton niet ideaal is. Er kwamen heel wat betondorpers voorbij onze Geheugen-stand, die vertelden dat de problemen met vocht en tocht in de betonnen huisjes nooit zijn opgelost. Naar Almere dan maar? Voor geen prijs meneer! Wie hier eenmaal woont verhuist alleen nog maar naar de Nieuwe Ooster, de begraafplaats hier verderop.
De laatste jaren worden er toch wel wat huisjes verkocht als de laatste bewoner naar het verpleeghuis vertrekt maar reken dan op minimaal zes ton voor 60 vierkante meter. Betondorp is nu eenmaal uniek in Amsterdam.
Na de gesprekken op De Brink gingen we op zoek naar de huizen van de beroemde bewoners van vroeger.
Iedereen kan je vertellen waar de beroemste voetballer van Nederland is geboren en getogen. Johan Cruijff woonde met zijn ouders achter de Groentenwinkel in de Akkerstraat 32, op de hoek. (Zie foto) Johan was beslist niet in de wieg gelegd om bloemkolen op te stapelen. Op het pleintje voor de winkel heeft hij zijn eerste balletjes getrapt. Daar is nog een zwartwit filmpje van.
De huizen van andere beroemde bewoners zijn moeilijker te vinden. Weinig wijkbewoners kennen het adres van Fre Cohen, Zaaiersweg 125. Een van de bekendste kunstenaars van voor de Tweede Wereldloorlog. Ze ontwierp al het drukwerk voor de Gemeense Amsterdam, de S.D.A.P, de Sociaal democratische Arbeiders Partij en vele andere linkse organisaties. Ze werkte ook veel samen met Peter Alma, van de muurschilderingen in het Amstelstation. Fre Cohen was Joods en moest onderduiken tijdens de Duitse bezetting. Ze werd verraden en opgepakt door de Grune Polizei. Daar had ze opgerekend. Ze slikte een gifpil zodat ze niet naar Westerbork en verder kon worden doorgestuurd.
Ook het adres van de enige Communistische familie in de wijk is bij weinige dorpsbewoners bekend. De familie Van het Reve, ploegstraat 89. Geen voetballers maar schrijvers. De bekende "volksschrijver"Gerard Cornelis van het Reve en zijn oudere broer Karel. Professor in de Slavische talen aan de Universiteit van Leiden maar vooral bekend als criticus van de Communistische heilsleer. Zijn boek "Het geloof der kameraden" was dodelijk voor de Communistische Partij Nederland, door Karel weggezet als een linkste kerk met idealen waar niemand beter van werd.
De huidige bewoonster van Ploegstraat 89 wilde graag vertellen over het huis en zijn vroegere bewoners. Maar ze wilde niet op de foto. Tineke Kuperus woont al meer dan veertig jaar in dit huis. Er is veel veranderd vertelt Tineke. Ik heb hier in het begin gewoond met man en twee kinderen maar de familie van het Reve hadden ook nog jarenlang de vader van Gerard senior in huis. Die sliep op het zoldertje samen met Karel. Vaak bleven Duitse vluchtelingen logeren maar die moesten dan in een stoel in de kamer slapen. Dat vertelde Karel, toen er hier in huis een TV programma is gemaakt in de jaren tachtig. Toen kwam ook naar voren, dat kleine Gerard vaak gepest werd door zijn broer Karel en zijn vriendjes. Dan speelden ze indiaantje en werd Gerard vastgebonden en daarna zogenaamd vergeten. Dan stond hij een halve Woensdagmiddag vast aan die boom daar.
In de oorlog leidde vader Van het Reve het communistische verzet in Betondorp vanuit de Ploegstraat. Maar na een ruzie met partijleider Paul de Groot stapte hij over naar de verzetsgroep van Het Parool. Janna Toepoel schreef een tijd terug in "Ons Amsterdam" hoe Van het Reve senior de oorlog heeft overleefd. Hij had voordurend vriendinnen en na het uitkomen van de zoveelste affaire gooide zijn vrouw Net hem midden in de nacht de straat op. En net die nacht kwamen de Duitsers om hem op te halen...........t Is later wel weer goedgekomen tussen Net en Gerard senior.
Honderd jaar Betondorp, een unieke stadswijk vol met verhalen. Maar zou er nu eindelijk wat kunnen gebeuren aan de vocht en tocht in die betonnen huisjes?
