Op de drooggelegde Over-Amstelpolder was van 1885 tot 1921 de Oostergasfabriek. Vrijgekomen gebouwen kregen na sluiting een nieuwe functie. In de oorlog is het Polderweggebied/ Muiderpoortstation opvang van Joden. Op de site Oorlogsbronnen.nl staat het volgende te lezen: Op 25 mei 1943 moeten 7.000 Joden naar de Polderweg komen. Slechts vijfhonderd Joden melden zich en wachten urenlang op de trein. Vlakbij ligt het treinstation Muiderpoort, waar zij op de trein stappen naar Kamp Westerbork. NSB-fotografen legden de vervolging vast.
Na de oorlog worden er herdenkingsmonumenten opgericht. Gebouwen krijgen opnieuw een andere bestemming. Vanaf 2008 verrijst het woonwinkelcentrum Oostpoort van architect Sjoerd Soeters.
Op de '5-mei-wandeling Polderweg' hebben we speciale aandacht voor de periode van opbouw en vernieuwing. [ wandeling is op 26-5-2022 ]
Waar nu de hoge flat van architect Stam is, stond een synagoge. Na de oorlog was de synagoge te groot en is in 1962 afgebroken. Achter de flat was het zogeheten GGD-gebouw, eens kazerne, in oorlogstijd bezet en na de oorlog opvang 'Kamp Oost' voor opgepakte NSB-ers. Britse Spitfires hebben Kamp Oost beschoten. Bij de bouw van het winkelcentrum zijn ook vakwerkhuis 'Kraaiennest', buurthuis voor jongeren en de er achter gelegen 3-jarige HBS gevallen onder slopershamer.
Aan de andere zijde kwam het Montessoricollege van architect Hertzberger, die in zijn werk vooral de sociale kant van gebouwen tot leven brengt. Blij is hij dat de zitmuur aan de straat echt de gewenste verbinding school-straat weergeeft. Deze lage muur is een Auschwitz-monument. In zwarte letters lees je een 'de Dijk' gedicht van Huub van der Lubbe. Akelei Hertzberger was initiatiefnemer van de kleurrijke 'wereldwijde' mozaïeken gemaakt door leerlingen van de school. Iets verder aan de andere kant stond de beroemde Don Bosco-ambachtsschool met verdwenen, prachtige glasinlood vensters van Cobra-kunstenaar Anton Rooskens, docent metaalbewerking. Ook Louis van Gaal, docent en Joop v.d. Ende, leerling, waren verbonden met 'Don Bosco'. Gerechtshof Amsterdam boog zich in 2011 over het hoofddoek-verbod op de school.
Iets verder was het UvA-Farmacologisch centrum van professor Ernst Laqueur, uitvinder van het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Hij is in 1941 uit zijn functie gezet door de Duitsers. Toch hadden Britse spionnen het plan om stelselmatig oestrogeen door het eten van Adolf Hitler te mengen. De Duitse dictator moest zo vrouwelijker en minder agressief worden.
De huidige Sporthal Wethouder Verheij herinnert ons aan de verzetsstrijder/trambestuurder, die in 1941 mede-organisator was van Februaristaking. Op de eerste verdieping bij Assadaaka zijn twee expo's te bezichtigen: 'De elf foto's van Westerbork' en de wereldwijde expo over 'Kleding en Klederdracht' weergegeven in poppen. Op de hoek met Nicolaas de Roeverstraat staat het Matternhuis eens liefdesnestje van Renate Rubenstein en Simon Carmiggelt. Er naast staat een villa met een luguber verleden. In deze Doktersvilla huisvestte en onderzocht men Joden.
Nieuwbouw Polderweg nr. 502-646 toont een 18 meter hoog glas-in-lood-gevel, werk van Stefan Glerum. Het vertelt de buurt-geschiedenis met name het gas winnen uit kolen, Synagoge, Don Boscoschool, laboratorium van Ernst Laqueur en Britse Spitfires.
Tot slot een 'filosofisch' gegeven uitgebeeld in 'Noch einmal', een metershoog been van Henk Visch. Hij schrijft aan Geheugen van Oost: Het symboliseert mijn leven, het herinnert mij eraan dat ik leef: het been is een stap, het is mijn stap, eigenlijk de stap van iedereen. Een stap en nog een en nog een .....
https://nl.wikipedia.org/wiki/Polderweg
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/26527/een-kaart-uit-westerbork
foto's CC en beeldbank
