Veel is er anno 2020 niet overgebleven van het Bio-Theater, gesloten in 1975, op Middenweg 18. Tussen sluiting en sloop waren er verschillende ondernemingen actief met kleding, natuurproduct en kunst. In de toekomst komen op deze plaats appartementen en winkels.
Door de sloop komen er drie triade-vragen in me op over de gevel, de naam BIO-Theater en het reliëf*** van de liggende man en vrouw met maskers in de hand, dat bij sloop zichtbaar geworden is.
Het gebouw uit 1926 met typisch gladde theater-gevel in de stijl van het Nieuwe Bouwen is een ontwerp van architecten Brinkman en van der Vlugt. Achter die zakelijke gevel vindt de eerste decennia van de 20 ste eeuw vertoning van stomme films plaats in een echt theater met toneel want het geluidloze wordt dan vrolijk opgeluisterd met variété, operette-zang, pianospel, komische sprekers, kleurrijke clowns, community-singing. En natuurlijk films van Charlie Chaplin. Van 1930 tot 1936 beheert het Joodse echtpaar Godefroa het Ooster-Theater. Er worden in de begintijd geluidsfilms met gesynchroniseerde muziek vertoond. Eerste film is 'Als de seringen bloeien' / Lilac Time [1928] film met Gary Cooper. In 1936 heropenen twee Duits-Joodse immigranten, Gabbe en Schaps, onder de naam Bio-Theater met de film "Jeugd in Nood". Vanwege de op handen zijnde oorlog vluchten ze beiden naar Zuid-Amerika. Waarna 'Lichtspel Centrum' en na de oorlog 'Holland Film', beiden van ondernemer Van Royen, de exploitatie van Bio overnemen. In 1970 verhuist de bioscoop, nog steeds eigendom van Van Royen, naar City Theatre. Op 8 januari 1975 sluit het Bio-Theater met de film “Als adelaars vielen ze aan” met in de hoofdrol Richard Burton.
Van Royen en B.I.O. ? In de loop van de jaren twintig krijgt het bioscoopbedrijf te maken met een groeiend aantal liefdadigheidsorganisaties die willen collecteren in hun theaters. Ondernemers onder wie ook veel Joden* besloten één doel ‘voor alle gezindten’ vast te stellen. Een bijdrage aan onverzuilde liefdadigheid. Zo werd er een officiële band geschapen tussen de Nederlandsche BIOscoopbond, NBB en de filantropie. In 1927 werd de stichting B.I.O.-Vacantieoord opgericht door de afdeling Amsterdam van de NBB. Doel is kinderen uit arme buurten voor enkele weken naar een gezonde omgeving aan zee te sturen. Naast Tuschinski verlenen in de loop der jaren ook de directies van het Rialto Theater aan de Ceintuurbaan, de Plantage Schouwburg en het BIO-Theater van Van Royen hun medewerking. De inzamelingen worden vooraf gegaan door Polygoon propagandafilmpjes. Deze blijken zo goed aan te slaan dat eind 1930 het landhuis Russenduin in Bergen aan Zee kan worden aangekocht met de slogan 'Beterschap In Ons Vacantieoord'. https://vimeo.com/207430059
Wie kent niet de bekende collectebus? Jaren na de Tweede Wereldoorlog wordt er gecollecteerd voor Bio-vacantieoord. In 1972 wordt de voormalige villa Russenduin door Bio verkocht; kolonies horen niet meer bij het leven. Tegenwoordig is er het Bio Vakantieoord in de Arnhemse bossen voor het gehandicapte kind!
Gelijkenis? De theaterzaal van het Bio-theater blijkt boven het toneel een reliëf te bevatten dat bij de sloop in 2020 is blootgelegd. Wie heeft het beeld op de Middenweg gemaakt? De liggende man en vrouw hebben een opvallende stijl-gelijkenis met de beide kunstwerken van het Amstelstation [zie collage]. 'Terugblik' en 'Toekomst der Spoorwegen' zijn twee kunstwerken van de Nederlandse kunstenaar Theo van Reijn. Van Reijn werkt veel in Oost. Hij maakt onder meer ook reliëfs voor architect Kruyswijks scholencomplex Tugelaweg 85 / President Brandstraat. Voor mij blijft de vraag of het Middenweg 18-reliëf ook van Van Reijn is?
= *** Het relief is weg gehaald >>> https://www.ad.nl/amsterdam/ontdekt-kunstwerk-op-middenweg-toch-gesloopt~adb36aa1/
= Laten we ook aandacht hebben voor de Boekhandel aan de overzijde, hier gevestigd sinds 1991 https://www.linnaeusboekhandel.nl/over-ons
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- https://geheugenvanoost.amsterdam/page/78828/de-eerste-filmvertoning-deel-2
- https://geheugenvanoost.amsterdam/page/79869/de-van-swinden-bioscoop
- file:///C:/Users/dik/Downloads/deJong.pdf Joodse ondernemers in het Nederlandse film- en bioscoopbedrijf tot 1940 Fr. de Jong * de Amsterdamse bioscopen blz.128
- http://www.theobakker.net/pdf/bioscopen.pdf
- https://www.kunstbus.nl/architectuur/brinkman-en-van-der-vlugt.html
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Charlie_Chaplin
- foto's commons-image, Cees Camel, Jochem M., Dineke R.
