De rozentuin. Gebruik van het bidsnoer wereldwijd

'Is er wel eens twist ontstaan over het gebruik van het bidsnoer? Zijn er tegengestelde opvattingen?' Diepere vragen rond de expo 'Snoer en Symbool' blijven komen, ook in OBA-Linnaeus, waar de expo nu hangt. Juli 2020 doe ik daarom – meer thuis in corona-tijd- een klein onderzoek naar dit onderwerp. Ervaring met de expo in het afgelopen jaar leert ons dat mensen minder belangstelling hebben voor wereldlijke symbolen en meer voor spirituele uitingen en rituelen. Dat is misschien niet verwonderlijk. Drie kwart van de ongeveer 8 miljard bewoners van de aarde zegt religieus te zijn. Hindoeïsme 1 miljard, Christendom 2,2 miljard, Islam 1,8 miljard, overige religies 1 miljard bewoners [genoemd in chronologische volgorde].

Oude erfenis

– In het meditatieve leven van Aziatische religies, zoals Hindoeïsme, is de mala een hulpmiddel bij mantra's opzeggen met het doel loslaten van gedachten, voor bevrijding van de geest.

– In het christelijke geloof, waar juist aandacht geven belangrijk is, is de rozenkrans, ook Paternoster geheten, een oefening om leven, lijden en verrijzenis van Jezus beter te overdenken. 

– De islamitische tasbih is hulpmiddel om te tellen bij het gebed, dzikr, waaronder het gedenken van de 99 Schone Namen van Allah. Tasbih gebruik is van belang om te tonen waar je echt voor staat*.

– In de poëtische Middeleeuwen van Oost en West symboliseert een kraal of een knoop een roos. Het gesloten bidsnoer geeft een eenheid weer als een besloten rozentuin. Sommige religies vervangen in het bidsnoer kralen door knopen. Zo is de kushti een Zoroastrisch gebedskoord, met drie windingen, het staat voor het drievoudige pad van 'goede gedachten, goede woorden, goede daden'. Ja echt, bidsnoeren,- wereldwijd vol geduld geregen- worden 'tuinen van gebed' genoemd. Ze zijn alom symbool van een duizenden jaren oude erfenis, een gelijkvormige uiting van levensovertuigingen vanuit wisselende culturen. De rozentuin, ook gezien als verbinding van tegenpolen, verwijst naar de poort van het paradijs. In zijn 'de Rozentuin' schreef de Perzische dichter Saadi: ‘... waar vogels hun lied zingen in harmonie, waar tulpen bloeien in een rijk palet...’.*  Deze beschrijving doet me denken aan de Bloementuin van Darwin en de Kastuin, oases van rust in de Watergraafs-meer. Of ook aan de Lourdesgrot-tuin van de Zusters van Liefde, rijksmonument 526946, bij het vroegere Huize St. Elisabeth, nu hotel Arena. In deze grot heeft Maria een rozenkrans in haar hand.

Gebruik gebedssnoeren is niet on-omstreden

– De Hindoe-mala, een kralensnoer, wordt hoofdzakelijk gebruikt bij mantra-meditatie om de herhalingen van een heilig woord te tellen. Ze worden al duizenden jaren gedragen en gebruikt tijdens hindoeïstisch en boeddhistisch gebed, puja. Je kunt een mala ook dragen omdat het je helpt rust en geestelijke bevrijding te vinden. Een verbod op het gebruik heb ik niet kunnen vinden.

– De rozenkrans heeft in de schilderijen van Jeroen Bosch [overl.1516] kennelijk een betekenis afwijkend van het gebruikelijke. In het Hollands Maandblad 1987 schrijft Prof.Th.P. van Baaren: 'Ik ben tot de conclusie gekomen, dat op 'De Hooiwagen' -Prado Madrid- de rozenkrans heel goed een negatieve betekenis zou kunnen hebben, de ambiance is ongunstig. Hetzelfde geldt voor de rozenkrans geschilderd op de 'De Dood van de Vrek' -National Gallery Washington- die een rozenkrans in de hand vasthoudt, terwijl hij bezig is aardse schatten in zijn geldkist te bekijken'. Meer bezig met zijn aardse bezittingen en minder met zijn naderend zielenheil*.....

– In het Amsterdam Museum^ tentoonstelling Wereld-stad, is een schilderij van Maria de Medici met rozenkrans* te zien. Bij haar bezoek in 1638 aan Amsterdam noodzaakte zij de burgemeester haar de rozenkrans van Franciscus Xaverius te schenken. Burgemeester Burgh voelde zich gebonden haar het 'Kerckjuweel' te overhandigen. Het schilderij dat Gerard van Honthorst heeft gemaakt, doneerde ze vervolgens aan de stad. Dit wetende is het bekijken er van zeker een bezoek aan het museum waard. Over deze interessante gebeurtenis dicht Vondel: 'O heiligh Kerckjuweel, Van Zaligen Xaveer ….. '*

– De tasbih wordt gebruikt door moslims. Vaak zie je in Oost mannen lopen met een snoer in hun hand. Gebruikte Mohamed, vrede zij met hem, een tasbih? Nee, waarschijnlijk niet. Daarom wijzen sommige groeperingen de tasbih af als on-islamitisch. Ook in Iran zijn er door de eeuwen heen meerdere dichters die het gebruik van de tasbih kritisch bekeken hebben. Jabbar heeft gezocht in zijn rijke, zelf verzamelde collectie Perzische literatuur -in de Smitstraat aanwezig- en vertelt: 'In de Qajar periode, 19 de eeuw, imiteerden kritische denkers de stijl van de bekende middeleeuwse dichters als Ferdowsi, Hafez en Saadi^. Deze school, the school of Return, heet in Farsi, Maktab-e Bazgasht.

-Jaghma-ie Jandagi:

In de kroeg heb ik het glas geheven

de tasbih bidden bracht geen zegen

beiden doen breken is nu mijn streven

want verlossing heb ik niet verkregen

-------------------------------------------------

-Wesal Shirazi

Oh, hoe versperren helse demonen

met deze 100 kralen

het pad van nuchtere mensen

-------------------------------------------------

– Saadi^, 13 de eeuw, bekend om zijn nuchtere denken over de samenleving, zet oprechtheid tegenover veinzerij:

Dienstbaar zijn aan de medemens is meer dan het gebed.

Schone schijn ophouden met tasbih en bidkleed is des duivels.

Laat de goede moraal stoelen op reine bedoelingen.

-----------------------------------------------------

Antwoord op de gestelde vraag: Het gebruik van het gebedssnoer, symbool van een duizenden jaren oude, gezamenlijke erfenis blijkt in de meeste gevallen te zijn een gelijksoortig en veelal gewaardeerd ritueel. Deze uiting van opvattingen komt vanuit wisselende cultuur- en tijd- gebonden achtergronden. Ja juist, in parallelle werelden is elk geduldig geregen snoer als een *'tuin van gebed'*. Alle vormen zijn gericht op vrede-brengen en verbinden van mensen in wereld en paradijs.

Tuinen van meditatie, gebed en rust in Amsterdam Oost

vraag: Heeft u een verhaal? We horen dat graag?

https://oost-online.nl/van-rozentuin-tot-intratuin/

http://annastuinenruigte.nl/about/

https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/526946 Lourdesgrot

https://www.santenco.nl/portfolio_page/kastuin-park-frankendael/

https://www.vriendenvanparkdarwin.nl/

https://wikikids.nl/Charles_Darwin

https://geheugenvanoost.amsterdam/page/29967/in-de-tuin-van-het-elisabeth

meer verhalen over deze expo: https://geheugenvanoost.amsterdam/page/86259/expositie-snoer-en-symbool-gaat-weer-open

Meer info bij bovenstaande

** https://www.metier-magazine.nl/post/2019/03/16/snoeren-van-geduld-bidkralen-door-eeuwen-en-culturen

* https://soundcloud.com/user-191112587/vet-michael-dominique-magielse-over-rozenkrans-en-tasbih

* Het belang van je zieleheil niet onderschatten https://igniswebmagazine.nl/spiritualiteit/nadia-dala

* Rozenblaadjes   https://www.youtube.com/watch?v=619BR3gqyJ8  

* file:///C:/Users/dik/Downloads/cv_oosterpark_compact%20(3).pdf

* https://www.unesco.nl/nl/artikel/unesco-commissie-roept-op-tot-dialoog-over-beeldenstorm

* https://www.rd.nl/kerk-religie/opeens-weer-zichtbaar-de-minister-van-eredienst-1.1658829

* Vondel https://www.dbnl.org/tekst/vond001dewe04_01/vond001dewe04_01_0049.php

 bron beeld: creative commons, pixabay, eigen foto's

Grote Rode kruis in kapel  van la Coste https://www.alainelkanninterviews.com/jean-michel-othoniel/

^Amsterdam Museum-expo: Wereld – Stad van vroeger tot nu.
Met zes thema's:  'Van nederzetting tot wereldstad', 'Geluk zoeken', 'I-Amsterdam', 'Dader of slachtoffer', 'Religie en tolerantie', 'Wereld – Stad revisited'. Het is de eeuwenlange en intensieve interactie tussen de stad, de delta en de wereld die de geschiedenis van Amsterdam kenmerkt. Zonder de haven toen of Schiphol nu is Amsterdam ondenkbaar: globalisering, migratie, groei. Nu te zien: schilderij Maria de Medici met rozenkrans.

^^ Sigrid Kaag-interview  

Sigrid Kaag  5-4-'20 https://kro-ncrv.nl/programmas/op-adem/seizoenen/seizoen-2020/sigrid-kaag-kn1713639