Architectenbuurt in beweging

Geschikt voor stinkende bedrijven
De Architectenbuurt, ingeklemd tussen de Indische Buurt en de Oostelijke Eilanden is het westelijk deel van een schiereiland tussen de Nieuwe Vaart en de Entrepothaven. Geert Mak schrijft hierover in een van zijn essays: Rond 1875 werd besloten “om op de plaats van de houtzaagmolens in de Rietlanden een veemarkt annex slachthuis te bouwen.”, omdat “het geschikt werd bevonden voor smerige en stinkende bedrijven die de stad toch nodig had - zoals een veemarkt en een abattoir.”
Na 93 jaar werd het abattoir in 1984 gesloten. En op dit abattoirterrein bouwden rond 1988 de architecten Lucien Lafour en Rikkert Wijk 550 sociale huurwoningen. De straatnamen zijn van bekende architecten, zoals Hildo Krop en Jan Boterenbrood; En zo ontstond de Architectenbuurt.

Een geïsoleerde wijk
Bij de ontwikkeling van de wijk werd alleen rekening gehouden met woonbehoeften. De patatkraam van Toni, die hier al zo’n 25 jaar staat, was jaren de enige voorziening. Slechts via de Th. K. van Lohuizenlaan is de buurt bereikbaar. Gevolg: weinig verkeer, maar ook isolement, letterlijk en figuurlijk.
De gemeente erkent het sociale isolement van bewoners en geeft in de Buurtbegroting 2014 bij de statistieken aan dat de ‘Leefbaarheid en veiligheid / sociale cohesie’ ‘veel slechter’ zijn in deze buurt dan in de rest van het Oostelijk Havengebied. Een ‘participatiemakelaar’ van het Stadsdeel moet uitkomst bieden en bemiddelen bij bewonersinitiatieven.

Initiatieven van onderop
Lange tijd gebeurde er niets in de Architectenbuurt, maar nu is de buurt in beweging.
In maart 2013 is De Cruquiustuin geopend, een tijdelijke buurtmoestuin; Bewoners zoals Mustapha, zijn facebookpagina’s gestart. Zo is er een facebookgroep Bewoners Architectenbuurt; En huurders komen in actie tegen de woningbouwcorporatie. Want hoewel in 1990 de architecten nog de Wibautprijs ontvingen, kampen nu bewoners met onder andere vocht- en ventilatieproblemen door achterstallig onderhoud en constructiefouten; De bevolkingssamenstelling verandert: meer jongeren en werkenden stromen in omdat leeggekomen sociale huurwoningen in de verkoop gaan; En sinds april 2014 biedt Stichting Blije Buren, in het opgeheven bushokje van lijn 22, met haar Buurtservicecentrum een plek waar iedereen welkom is.
Ook zijn grote veranderingen op til op de rest van het schiereiland. Op het Zeeburgerpad is een actiegroep in verweer gegaan tegen de geplande hoogbouw; Op het oostelijk deel, het Van ‘Lohuizengebied’ of het ‘Cruquiuswerkgebied’ zijn allerlei bouwplannen. Een recent historisch onderzoek, ‘Graven en puzzelen’, beschrijft de veranderingen in dit gebied. Huidige ondernemers en kunstenaars hebben zich daarom verenigd in het Cruquiusgilde; Er komt een haven, een torenhoog Kopgebouw, vrij te bouwen kavels met veel vrijheid volgens de Spelregelkaart; Dit alles zorgt voor onrust, maar ook voor kansen.