Nachaliël
Frits Slicht
Inleiding
Ik ben al wat langer bezig met een onderzoek naar de aanwezigheid van kleinere synagogen in Amsterdam-Oost. In de volksmond worden die ook wel huissynagogen genoemd. Daarnaast bestond er ook een andere vorm: de chewresjoel. Met chewresjoel wordt bedoeld dat deze sjoel (synagoge) is ontstaan vanuit een vereniging.
De volgende verhalen gaan over Tuindorp-Watergraafsmeer (of: Betondorp). In dit gebied is de Joodse Vereniging Nachaliël actief. Nachaliël betekent: “Erfenis van God” of “Erfdeel Gods”. Nachaliël ijvert voor een eigen synagoge. Maar niet alleen een gebedsruimte is het streven, ook willen zij een godsdienstschool. Ik heb gebruik gemaakt van vele artikelen uit het Nieuw Israëlitisch Weekblad (NIW).
In de Watergraafsmeer is een huissynagoge vanaf ongeveer 1909. Lees: De wandelende synagoge. Deze synagoge is niet van Nachaliël of door hen gesticht. Nachaliël wordt (pas) op 6 november 1922 opgericht. In het NIW van een paar dagen later wordt gesproken over de: ”oprichting eener vereeniging, die, naar wij hopen, van groote betekenis zal blijken te zijn voor het Joodsch godsdienstig leven in de Oostelijke wijken onzer stad.” De eerste godsdienstoefening. Melding dat er een godsdienstoefening zal plaatsvinden in de woning van de heer Kuger. Bron: Nieuw Isr. Weekblad van 15 oktober 1909 .Historische kranten, KB.
Met oostelijke wijken zou je al mogen concluderen dat de vereniging zich niet wil beperken tot Tuindorp-Watergraafsmeer. Wat de vereniging precies voor ogen staat, is niet direct duidelijk. Als de vereniging 10 jaar bestaat, schrijft de heer Aäron Druijff een groot artikel in het NIW. Daarin citeert hij o.a. uit de statuten. Hij schrijft:
//"Als doel van de vereeniging werd in de statuten bepaald:
a. het verspreiden van kennis omtrent het Jodendom en zijn geschriften onder de Joden, woonachtig in het Oostelijk deel van Amsterdam en
b. steun te verleenen aan elken arbeid in het belang van de verbreiding van de traditioneele Joodsche denkbeelden."//
Oprichting Nachaliël. Bericht uit het NIW van 10-11-1922. Bron: Historische kranten, KB. 
De verhalen
Ik heb geprobeerd het verhaal van Nachaliël zoveel mogelijk chronologisch te vertellen. Verder probeer ik enkele personen die binnen deze vereniging een grote rol hebben gespeeld ‘een gezicht, een verhaal’ mee te geven. Ik dank de redactie van het NIW en Anton Kras van het JHM voor het mogen gebruiken van het fotoarchief van het NIW.
Terug naar de Inhoudsopgave
-------------------------------------------------
Dit is verhaal nr. 1 uit een serie van 23 verhalen van Nachaliël.
Voor verhaal nr. 2 ga naar Het waarom van een 'eigen' chewre-sjoel